Στην ορεινή και βραχώδη Κάρπαθο, υπάρχει μία καλά αναπτυγμένη γεωργία και μία ακόμα καλύτερη κτηνοτροφία. Αρκετές οικογένειες φτιάχνουν ακόμα τυρί και βούτυρο με γάλα από τα δικά τους ζώα. Ναυαρχίδα των γαλακτοκομικών της Καρπάθου είναι η σιτάκα. Με υφή κρεμώδη, παρασκευάζεται από πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα και έχει όξινη ή γλυκιά γεύση ανάλογα την κατεργασία που θα υποστεί.
Άλλα τυριά της Καρπάθου είναι το δημοφιλές μανούλι, ένα πολύ μαλακό τυρί και το αρμυροτύρι, εξαιρετικά αλμυρό και σκληρό τυρί που του το ρίχνουν στα ζυμαρικά ενώ η δρύλα είναι γιαούρτι από κατσικίσιο γάλα.
Οι Καρπάθιοι ασχολούνται με την αλιεία και έτσι υπάρχει επάρκεια ψαριών και θαλασσινών, ανάμεσά τους και το αργάι ένα είδος καλαμαριού σαν θράψαλο.
Το ψωμί και τα αρτοσκευάσματα κατέχουν κεντρική θέση στη γαστρονομία του νησιού και παρασκευάζονται σε διάφορες γεύσεις: τεράστια, αρωματισμένα με κύμινο και μοσχοκάρυδο και πασπαλισμένα με μαυροσούσαμο (άρτοι που προσφέρονται στην εκκλησία), ζυμωτά Χριστόψωμα σε σχήμα σταυρού αρτυμένα με μπαχαρικά (κανέλα, μαστίχα και γαρύφαλλο) και πασπαλισμένα με σουσάμι. Επίσης, υπάρχουν οι πασχαλινοί «πούλοι» ή Χριστοκουλούρες, που είναι λεπτά αλμυρά «κουλούρια» σε σχήμα «οκτώ» με ένα κόκκινο αυγό στη μία άκρη τους.
Παρασκευάζουν ακόμα μία μεγάλη σειρά από τραγανά κουλούρια όπως κρεμμυδοκουλούρες με πολύ κρεμμύδι και πολλά μπαχαρικά, τραγανά λεπτά κουλούρια πασπαλισμένα με μαυροσούσαμο, ψιλοκούλουρα, δηλαδή μεγάλα στρογγυλά κουλούρια με δώδεκα λωρίδες από ζυμάρι στο εσωτερικό τους τοποθετημένες έτσι που να σχηματίζουν καφασωτό και πασπαλισμένα με σουσάμι. Όπως και παξιμαδοκούλουρα, αρτυμένα με μαστίχα, κύμινο και λευκό σουσάμι. Πολλά από αυτά τα ψωμιά και τα κουλούρια, πωλούνται στους φούρνους του νησιού.
Η ελαιοκαλλιέργεια στην Κάρπαθο καλύπτει το μεγαλύτερο ποσοστό από την καλλιεργούμενη έκταση του νησιού. Η ελιά της Καρπάθου είναι κυρίως ποικιλία Κορωνέικη αλλά καλλιεργούνται και ψιλολιές για επιτραπέζια χρήση, ενώ το μέλι είναι υψηλής ποιότητας.
Ανάμεσα στα παραδοσιακά εδέσματα της Καρπάθου κυριαρχούν οι χειροποίητες μακαρούνες που περιχύνονται με καμμένο βούτυρο και σερβίρονται με καβουρντισμένο κρεμμύδι («τσικωμένο» κρεμμύδι) ή σιτάκα. Με «τσικωμένο» κρεμμύδι σερβίρονται και τα ψευτομακάρουνα, δηλαδή μπουκιές μπαγιάτικου ψωμιού βρασμένο λίγο για να μαλακώσει.
Άλλα παραδοσιακά εδέσματα είναι το βυζάντι, αρνί ή κατσίκι γεμιστό με μυρωδικά και ρύζι που σιγοψήνεται σε σκεπαστό πήλινο σκεύος, τα αντέριζια, έντερα γεμιστά με ρύζι, ψιλοκομμένο κρέας και μπαχαρικά, το οφτό (κατσίκα γεμιστή με ρύζι, συκωτάκια και μυρωδικά στον ξυλόφουρνο) που συνοδεύεται από το κατσικίσιο γιαούρτι δρύλα. Ο χόνδρος (χοντροσπασμένο σιτάρι που μαγειρεύεται με κρέας και ντομάτα ως γαμήλιο φαγητό ή που βράζεται σε νερό και σερβίρεται με τσιγαρισμένο κρεμμύδι στα πανηγύρια του νησιού, είναι έδεσμα για ειδικές περιστάσεις.
Ο σκάρος βρίσκεται σε μεγάλη εκτίμηση και γίνεται εκτός από ψητός και γιαχνί ενώ παστές γίνονται οι μένουλες. Άλλο χαρακτηριστικό πιάτο του νησιού είναι η ομελέτα με τσιμέτες (άγρια χόρτα), αγκινάρες και σπανάκι και οι πίτες κάθε είδους: γρα και κοπέλες (είδη χορτόπιτας) όπως και οι κρεμμυδόπιτες.
Τα περισσότερα γλυκά είναι τηγανητά. Τα μοσχοπούγκια σε σχήμα μισοφέγγαρου γεμίζονται με ξηρούς καρπούς και πασπαλίζονται με άχνη ζάχαρη, οι ξυλικόπιτες είναι λεπτότατα κομματάκια ζύμης που ανοίγονται με το ξυλίκι και σερβίρονται με μέλι, ενώ τα τακάκια είναι μικρά κομμάτια ζύμης που μετά το τηγάνισμα σιροπιάζονται. Γλυκιά πίτα των Χριστουγέννων είναι τα ζιμπίλια που γεμίζονται με αλεσμένη σταφίδα, Πασχαλινό γλυκό είναι η τούρτα από προζυμένιο ζυμάρι που γεμίζεται με μαλακή γλυκιά και αρωματίζεται με άνηθο.
Το πολύ ιδιαίτερο καρπαθιώτικο κρασί, κρασί του Αδάμ, όπως το λένε οι Καρπάθιοι, είναι ένα λιαστό, γλυκό κόκκινο κρασί. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι κυρίως το φωτιανό και το αθήρι αλλά και το κρητικό θραψαθήρι και η κυκλαδίτικη γαϊδουριά. Αν και υπάρχει ένα πιστοποιημένο οινοποιείο η οινοποίηση και η εμφιάλωση γίνεται ερασιτεχνικά με κάποιες αρχαίες πρακτικές. Τα σταφύλια λιάζονται πρώτα, μετά ο μισός μούστος βράζεται για περαιτέρω συμπύκνωση ενώ μετά το χαρμάνι άβραστου και βρασμένου μούστου μπαίνει σε πιθάρια για να ζυμωθεί. Σε αυτά τα πιθάρια διατηρείται και το παραγόμενο κρασί.
Εστιατόρια
Ωραία Κάρπαθος
Ταβερνάκι με τις αυθεντικές καρπαθιώτικες γεύσεις. Παραδοσιακά πιάτα ετοιμάζονται με ντόπια υλικά όπως οι χειροποίητες μακαρούνες με κρεμμύδι και ντόπιο τυρί, τα ντολμαδάκια και η ομελέτα με τσιμέτες (άγρια χόρτα).
Διεύθυνση: Κάρπαθος, Λιμάνι, Τηλ: 0030 22450 22501, facebook.com
Μπλε Κήπος
Ταβέρνα με θέα τη θάλασσα από ψηλά. Τα φαγητά είναι παραδοσιακά, και πολλά απ’ αυτά ψήνονται στον παραδοσιακό ξυλόφουρνο. Ξεχωρίζουν οι μακαρούνες και το κοκκινιστό κατσικάκι.
Διεύθυνση: Κάρπαθος, Όλυμπος, Τηλ: 2245 051101, facebook.com
Άνοιξις
Παραδοσιακό ταβερνάκι μέσα σε σοκάκι. Σερβίρει, κάτω από την κληματαριά, τοπικά πιάτα όπως μακαρούνες με στάκα, κολοκυθολούλουδα γεμιστά και κατσικάκι κοκκινιστό με πατάτες. Ακόμα σερβίρονται κρεατικά της ώρας.
Διεύθυνση: Κάρπαθος, Διαφάνι, Τηλ: 2245 051226, instagram.com
Poseidon
Εστιατόριο σε κήπο με μπουκαμβίλιες και θαλασσινή θέα. Η σεφ Άντζελα Παπαβασιλείου δημιουργεί, με τοπικά υλικά του νησιού, πιάτα που συνδυάζουν την παράδοση με σύγχρονες τεχνικές. Ξεχωριστό το αργοψημένο αρνάκι με πουρέ καρότου, τα λιγκουίνι με μελάνι σουπιάς και σολομό και το ψητό καλαμάρι με πίκλα λεμονιού.
Διεύθυνση: Κάρπαθος, Ξενοδοχείο Poseidon Blue, Παραλία Δαμάτρια, Αφιάρτης, Τηλ: 697 869 4482 facebook.com
Κέδρος
Μαγευτική θέα στη θάλασσα και το ηλιοβασίλεμα. Εδώ, θα έρθετε για κρεατικά που είναι δικής τους παραγωγής όπως και τα περισσότερα υλικά που χρησιμοποιούν. Σερβίρουν ψητά σούβλας, νόστιμα κεφτεδάκια και τρυφερότατο κατσικάκι στο φούρνο. Το ελαιόλαδο και το τυρί είναι δικής τους παραγωγής. Το ψωμί είναι ζυμωτό.
Διεύθυνση: Φοινίκι Καρπάθου, Τηλ: +30 697 241 4686, facebook.com
Διαβάστε ακόμα:
Πρώτη φορά στην Κάρπαθο: Γαλαζοπράσινες παραλίες, βραχώδη τοπία και μαγευτικά ηλιοβασιλέματα
Άπελλα: Η μαγευτική παραλία της Καρπάθου με το καταπράσινο πευκοδάσος και τα αστραφτερά νερά
