Στη Νέα Λάμψακο έρχεσαι για τις γαστρονομικές απολαύσεις που μοσχοβολούν ιώδιο και θαλασσινή φρεσκάδα, για τους ανεπιτήδευτος ανθρώπους και τη φιλική περιποίηση. Τα ουζάδικα του χωριού, που πήρε ζωή από τους πρόσφυγες όταν έφτιαξαν εδώ τη νέα τους πατρίδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, γράφουν τη δική τους ιστορία για περισσότερα από 50 χρόνια.
Στον σκληρό τους πυρήνα, τα πεντανόστιμα και ολόφρεσκα θαλασσινά.
Κρατήστε σημειώσεις: κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, καλόγνωμες, πορφύρες, πεταλίδες, καλογριές, φούσκες, πίνες, μύδια, γαρίδες, καβούρια, αστακοί και κολοχτύπες. Στο πάρτυ έχουν θέση και όλα τα κεφαλόποδα-χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές.
Τα ψάρια κρατούν κι αυτά το μερίδιό τους. Παλαιότερα, ήταν τα μικρά ψαράκια στην πρώτη θέση: σαρδέλες, γαύρος, αθερίνα, προσφυγάκια, κουτσομούρες -θα είσαστε τυχεροί αν πετύχετε τη γευστικότατη κουτσομούρα της Εύβοιας που αλιεύεται στον κόλπο της Καρύστου και στον δίαυλο των Ωρεών. Σήμερα, σχεδόν όλα τα μαγαζιά σερβίρουν και ολόφρεσκα μεγάλα ψάρια αλλά και γαριδομακαρονάδες και αστακομακαρονάδες.
Κάποιοι σκληροπυρηνικοί βεβαίως, επιμένουν στα ωμά όστρακα, στις γαριδούλες και τις καραβίδες, κάποιο λιόκαφτο, ίσως και κάποιο σαγανάκι, για να σιγοπιούν τα ούζα και τα τσίπουρά τους. Γούστα είναι αυτά και τα μαγαζιά στη Νέα Λάμψακο, θα ικανοποιήσουν κάθε προτίμηση.
Πως γεννήθηκαν τα ουζάδικα
Σαν προσφυγικός οικισμός ξεκίνησε η Νέα Λάμψακος που κατοικήθηκε από τους 1500 περίπου ξεριζωμένους της Λαμψάκου στον Ελλήσποντο μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Οι Λαμψακηνοί έμειναν αρκετά χρόνια στις παράγκες της Χαλκίδας μέχρι να ολοκληρωθεί το χτίσιμο της νέας τους πατρίδας το 1927. Άξιζε η αναμονή διότι η σημερινή κωμόπολη έχει ωραία ρυμοτομία με φαρδείς δρόμους και την επιβλητική εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα ενώ παραμένουν και (κάποια) γραφικά σπίτια με αυλές.
Οι άνθρωποι στη Νέα Λάμψακο πέρασαν πολύ δύσκολες στιγμές, οικονομικά τουλάχιστον, μέχρι και το 1960 οπότε άρχισαν να φτιάχνονται τα μεγάλα εργοστάσια στην περιοχή και μαζί, ξεκίνησε η η οικονομική ανάπτυξη. Οι αγρότες έφευγαν από τα χωράφια και έρχονταν να δουλέψουν σαν εργάτες. Στα διαλείμματα από τη δουλειά, κάτι ήθελαν να φάνε, κάτι να τσιμπήσουν. Κάποιες παράγκες στήθηκαν στην παραλία και πουλούσαν ούζο με το ποτήρι μαζί με δύο χούφτες όστρακα ή μερικά λιανοψαρα. Αυτή ήταν η αρχή και μπορεί να πει κανείς πως επαναλαμβάνεται κι εδώ η ίδια ιστορία που έδωσε τα διάσημα τσιπουράδικα της Νέας Ιωνίας στο Βόλο.
Τα περισσότερα μαγαζιά βρίσκονται στην παραλία όπου η θαλασσινή θέα, η Νέα Γέφυρα της Χαλκίδας απέναντι και το καταπληκτικό ηλιοβασίλεμα τα φορτώνει με την ανάλογη υπεραξία.
Το χωριό απλώνεται από την περιοχή Βοθροβούνι μέρι τα όρια της Αλυκής Κοπανά και του Μύτικα και βρίσκεται ανάμεσα στον κάμπο Ληλαντίων και στη θάλασσα. Εκεί, στη θάλασσα, στήθηκαν τα πρώτα ουζάδικα, που ήταν στην πραγματικότητα παράγκες.
Πρώτο το «Κουτούκι του Περικλή» το 1957 (Περικλής Μακρίδης) και λίγο αργότερα ο «Καπετάνιος» (του Θανάση Γιάνναλου) και 2-3 ακόμα. Μετά ακολούθησαν και άλλοι. Οι Χαλκιδαίοι τα ανακάλυψαν σιγά-σιγά και τα έκαναν στέκι, από εκεί τα έμαθαν οι Αθηναίοι και ύστερα τα έμαθε όλη η Ελλάδα.
Το μενού
Στα μαγαζιά της Λαμψάκου, τα όστρακα και τα ψάρια είναι φρέσκα. Οι γαρίδες οι καραβίδες και τα χταπόδια, αν είναι κατεψυγμένα -διότι η θάλασσα δεν υπογράφει συμβόλαιο για το πότε θα δίνει τα καλούδια της- αναγράφονται στον κατάλογο. Η μαστοριά στο τηγάνι και στο ψήσιμο, περνάει τις εξετάσεις με καλό βαθμό.
Σε όλα τα μενού θα βρείτε υπέροχα, φρέσκα όστρακα και οστρακόδερμα που έχτισαν άλλωστε τη φήμη του χωριού. Κυδώνια, στρόμπια, μύδια, χτένια, καλόγνωμες, καλογριές, γυαλιστερές, πίνες, μύδια, και πολλά άλλα, προσφέρονται ωμά, στον αχνό, ψητά ή σαγανάκι. Οι γαρίδες και οι καραβίδες γίνονται ψητές (κυρίως) ή τηγανητές, σαγανάκι με λευκή ή κόκκινη σάλτσα. Το χταπόδι σερβίρεται ψητό ή βραστό με λαδοξυδο και ρίγανη. Θα βρείτε ακόμα λιόκαφτη παλαμιδα (γούνα) και πιο σπάνια σαφρίδι στη σχάρα -η γεύση του θα σας θυμίσει τσίρο. Τα καλαμαράκια μαγειρεύονται τηγανητά ή ψητά ή γεμιστά (πιο σπάνια).
Παντού θα βρείτε φρέσκα ψάρια και σε ορισμένα μαγαζιά επάνω στη μόστρα ή στους ειδικούς καταψύκτες -συρτάρια όπως στις κλασικές ψαροταβέρνες. Ψάρια μικρά που κάποτε ήταν ο κανόνας και ψάρια μεγάλα αλλά και αστακούς και κολοχτύπες. Ψητά, τηγανητά, αστακομακαρονάδες, γαριδομακαρονάδες, ριζότο θαλασσινών. Η ζήτηση διαμορφώνει το προφίλ κάθε μαγαζιού. Το ψημένο ψωμί στα κάρβουνα με λάδι και ρίγανη βρίσκεται παντού -τόσα σαγανάκια πώς θα τα απολαύσετε αλλιώς;
Τα μαγαζιά
Το πιο-πιο παλιό μαγαζί είναι το «Κουτούκι του Περικλή» (22210 74860), στο τέρμα της παραλίας. Ξεκίνησε να σερβίρει ούζο και θαλασσινά το 1955 και η οικογένεια συνεχίζει μέχρι σήμερα την καλή δουλειά. Πάνω στο κύμα.
Μέσα στο χωριό αρχικά και τώρα δίπλα στο κύμα, ο πασίγνωστος «Καπετάνιος» (22210 82086) είναι ανάμεσα στους 4-5 πρώτους που έφτιαξαν ουζάδικο στην περιοχή. Τρίτη γενιά σήμερα συνεχίζει να προσφέρει από το 1967 ό,τι θαλασσινό υπάρχει στην ελληνική θάλασσα, συν ψάρια, συν μακαρονάδες συν ριζότι θαλασσινών. Κάβα με περίπου 50 ποικιλίες από ούζα και τσίπουρα.
Άλλη μια φίρμα της περιοχής ο «Αμερικάνος» (22210 76776) κρατάει το πόστο του στην ενδοχώρα πάνω στην πλατεία του Αγίου Τρύφωνα. Μένει κοντά στην παράδοση με άπειρα, υπέροχα φτιαγμένα θαλασσινά και μικρόψαρα και παίρνει το όνομά του από τα βίντατζ πόστερ στη σάλα, που δείχνουν τους χαρακτηριστικούς ουρανοξύστες της Αμερικής.
Στην αρχή της παραλίας, θα βρείτε το «Ακρογιάλι-Ανεμόμυλος» (22210 87724) που παίρνει το όνομά του από το χαρακτηριστικό διακοσμητικό ανεμόμυλο στην είσοδό του. Όλα όσα περιμένετε από ένα καλό Νεολαμψακιώτικο ουζερί. Έχει και τζάκι.
Πάνω στη θάλασσα και «Ο Λαμπρούκος» (2221073886). Μετράει περίπου 35 χρόνια λειτουργίας, περιβάλλεται από δέντρα και έχει και μια μια μικρή παιδική χαρά.
Υπάρχουν και αρκετά άλλα μαγαζιά με φρέσκα θαλασσινά και ψάρια στη Νέα Λάμψακο. Όποιος έρθει εδώ, θα ανακαλύψει το δικό του στέκι που θα γίνει με τον καιρό ο προσωπικός γαστρονομικός του παράδεισος.
