Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα κι ένα είναι το σίγουρο: οι προετοιμασίες για το γιορτινό τραπέζι χτυπάνε κόκκινο. Από την Μακεδονία μέχρι την Κρήτη και από τα Επτάνησα μέχρι την Λέσβο, τα γιορτινά τραπέζια σχεδιάζονται με προσοχή μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια, ενώ κάθε περιοχή ετοιμάζεται να αναδείξει μοναδικά φαγητά με ευφάνταστους συνδυασμούς και πρωτότυπες γεύσεις δημιουργώντας έναν μοναδικό γαστρονομικό χάρτη.
Λαλάγγια
Τα λαλάγγια αποτελούν παράδοση για την μεσσηνιακή και λακωνική Μάνη και δεν λείπουν από κανένα σπίτι κατά την περίοδο των μεγάλων θρησκευτικών εορτών. Μάλιστα, η παρασκευή τους ήταν τόσο σημαντική που παλαιότερα οι νοικοκυρές άφηναν κάθε άλλη ασχολία για να πλάσουν αποκλειστικά και μόνο τα γιορτινά λαλάγγια. Την παραμονή των Χριστουγέννων, λαλάγγια διαφόρων σχημάτων από απλούς κύκλους μέχρι αστεράκια έκαναν την εμφάνισή τους στο γιορτινό τραπέζι, ενώ σύμφωνα με την παράδοση όσοι βρίσκονταν σε καλύτερη οικονομική θέση έπρεπε να ετοιμάσουν λαλάγγια και για τους φτωχότερους.
Το ιδιαίτερο αυτό κριτσίνι ταιριάζει τέλεια με γλυκά και αλμυρά, ενώ μπορείτε να το συνδυάσετε εξαιρετικά με μέλι, καρύδια, σταφίδες και κανέλα κάνοντάς το ένα πανεύκολο και γρήγορο επιδόρπιο. Σήμερα, τα δημοφιλή λαλάγγια της Μάνης επιβιώνουν σε πολλά ζαχαροπλαστεία και φούρνους, ενώ μπορείτε να τα φτιάξετε πολύ εύκολα στο σπίτι και να εντάξετε στο γιορτινό σας τραπέζι.
Σελινάτο
Πασίγνωστο, γευστικό και ζουμερό. Με αυτές τις λέξεις μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ένα από τα πιο κλασικά πιάτα των Χριστουγέννων που το μόνο το όνομά του παραπέμπει απευθείας στην αγαπημένη γιορτή μικρών και μεγάλων. Άλλοτε με πράσο και άλλοτε με γλυκοπατάτες, το σελινάτο αποτελεί ένα από τα καθιερωμένα must στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Μιας και το σέλινο δεν μπορεί να σταθεί μόνο του γευστικά, το σελινάτο πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύεται από κάποιο βραστό κρέας. Μοσχάρι ή χοιρινό, σπανιότερα κοτόπουλο, μπορούν να συνοδεύσουν εξαιρετικά το βραστό λαχανικό με την γλυκόξινη γεύση.
Δημοφιλές στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, αλλά κυρίως στην Λέσβο και την Μακεδονία, το σελινάτο προέρχεται από την περιοχή της Ιωνίας και εδραιώθηκε για τα καλά στην ελληνική κουζίνα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Από τότε και έχοντας υποστεί τις γαστρονομικές μεταβολές κάθε περιοχής, έχει μείνει στην συνείδηση όλων ως το νούμερο ένα γιορτινό φαγητό.
Συνοδεύεται με σάλτσα ή αυγολέμονο, ενω αν πάλι προτιμάτε μία πιο light εκδοχή, μπορείτε απλώς να ρίξετε λίγο λεμόνι.
Μσούρα
Το φαγητό με το περίεργο όνομα προέρχεται από την Θεσσαλονίκη και είναι μία ενδιαφέρουσα τριλογία κρέατος, λαχανικών και ρυζιού. Η μσούρα αποτελείται από ένα γεμιστό κοτόπουλο με ρύζι και ψιλοκομμένα συκωτάκια ψημένο ταψί στρωμένο με σέλινα. Μαζί με το κοτόπουλο, όμως, ψήνονται και μερικά κομμάτια από μοσχάρι και χοιρινό.
Το σίγουρο είναι ότι ο ενδιαφέρον αυτός γευστικός συνδυασμός είναι το απόλυτο χριστουγεννιάτικο combo, καθώς συνδυάζει όλες τις γιορτινές γεύσεις μέσα σε ένα ταψί. Προσοχή όμως. Το φαγητό πρέπει να στηθεί σε τέσσερα επίπεδα μέσα στο ταψί, ώστε κρέας, λαχανικά και ρύζι να ψηθούν αρμονικά για το τέλειο γευστικό αποτέλεσμα.
Ενδιαφέρουσες παραλλαγές του σαλονικιώτικου αυτού φαγητού είναι η μσούρα με κάστανα για μία πιο γλυκιά νότα, ενώ, αν θέλετε μία πιο δυτική πινελιά, μπορείτε να ρίξετε μπόλικα τυριά στις διάφορες στρώσεις του ταψιού, ώστε να λιώσουν μετά από το ψήσιμο.
Υπάρχει όμως κάτι που πρέπει να γνωρίζετε πριν αποφασίσετε να βάλετε την μσούρα στο τραπέζι σας. Ο χρόνος ψησίματος μπορεί να αγγίξει μέχρι και τις έξι ώρες.
Πουτρίδα
Είτε με καβόλε είτε με μάπα – κουνουπίδι και λάχανο στο τοπικό ιδίωμα αντίστοιχα – το αγαπημένο χριστουγεννιάτικο πιάτο της Κεφαλονιάς δεν μπορεί να λείπει από το γιορτινό τραπέζι. Χοντροκομμένα κομμάτια χοιρινού κρέατος μέσα σε μαλακοβρασμένο λάχανο ή κουνουπίδι με πικάντικα μπαχαρικά, σάλτσα και πιπερίτσες συνθέτουν μία αρχοντική γευστική πανδαισία που ταιριάζει τέλεια στο τραπέζι των Χριστουγέννων. Παρά το ιταλοβενετσιάνικο παρελθόν της Κεφαλονιάς, η πουτρίδα είναι ένα πιάτο οθωμανικής προέλευσης εξαιρετικά αγαπητού στο σουλτανικό σαράι και παραμένει άγνωστο πώς έφτασε να γίνει αγαπητό εορταστικό πιάτο στα Επτάνησα.
Όπως και να έχει, ένα είναι σίγουρο. Μετά από το πολύωρο βράσιμο, λάχανο και κουνουπίδι γίνονται τόσο μαλακά που συνοδεύουν σαν πικάντικη κρέμα το λαχταριστό χοιρινό. Μόλις βγάλετε το φαγητό από την κατσαρόλα, μην ξεχάσετε να ρίξετε λίγο ρόδι για να δώσετε μία μικρή χριστουγεννιάτικη νότα. Αν πάλι δεν είστε φαν των πικάντικων μπαχαρικών, μπορείτε απλά να τα αφαιρέσετε και να κρατήσετε λίγες πιπεριές για μία διαφορετική γεύση.
Σαρμάδες
Από το χριστουγεννιάτικο τραπέζι δεν μπορούν να λείπουν οι ποντιακοί σαρμάδες. Το δημοφιλές πιάτο ποντιακής προέλευσης είναι το απόλυτο must των γιορτινών περιόδων ή γενικά των σημαντικών περιστάσεων σε μια ποντιακή οικογένεια. Ρύζι με κίμα τυλιγμένα σε σφιχτά φύλλα λάχανου που σιγοβράζουν υπομονετικά μέσα σε μία μεγάλη κατσαρόλα συνθέτουν την βασική παρασκευή για αυτό το πιάτο. Το αποτέλεσμα; Μία καταιγίδα γεύσεων μοιρασμένη σε δεκάδες τυλιγμένους κυλίνδρους που τοποθετούνται με μαθηματική ακρίβεια σε μία μεγάλη πιατέλα στο κέντρο του γιορτινού τραπεζιού.
Όσο γευστικοί και αν φαίνονται, οι σαρμάδες είναι ένα φαγητό που απαιτεί «μαθηματική σκέψη», γιατί πρέπει να υπολογίσετε ακριβώς την ποσότητα της γέμισης που θα χρησιμοποιήσετε, ώστε να μπορέσετε να τυλίξετε τον σαρμά με ευκολία και να μην τον δείτε να διαλύεται μέσα στην κατσαρόλα. Όσο για τους πόσους σαρμάδες πρέπει να τυλίξετε, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Ένα είναι το σίγουρο. Αν πετύχετε τους σαρμάδες, το γιορτινό τραπέζι σας θα έχει άλλη χάρη.
Σπάργανα
Το φαγητό – έθιμο με προέλευση από την Ήπειρο αποτελεί μέχρι σήμερα μία από τις πιο αγαπητές ηπειρώτικες παραδόσεις. Θυμίζοντας περισσότερο ένα είδος τηγανίτας φτιαγμένης με χυλό από αλεύρι χωρίς αλάτι και λάδι, τα «σπάργανα» παρασκευάζονταν πάνω σε μία τεράστια πέτρα που λειτουργούσε σαν επιφάνεια ψησίματος μέσα στο τζάκι. Ο παχύρευστος χυλός με το αλεύρι χύνονταν πάνω στην καυτή επιφάνεια της πέτρας και ψήνονταν μέχρι να γίνει μία λεπτή, αφράτη τηγανίτα. Παρασκευασμένο με μια διαδικασία που θυμίζει αρκετά τις κρέπες, τα σπάργανα σερβίρονταν με μπόλικο μέλι ή ζαχαρη και αποτελούσαν διαχρονικά αγαπημένη λιχουδιά των παιδιών.
Σήμερα, τα «Σπάργανα» αναβιώνουν σαν χριστουγεννιάτικο έθιμο και κάθε χρόνο σε πολλές περιοχές στην Ήπειρο ανήμερα των Χριστουγέννων θα δείτε σπάργανα να ψήνονται στη μέση του δρόμου, ενώ μπορείτε να δοκιμάσετε επιτόπου, αν θέλετε. Αν πάλι θέλετε να προσθέσετε το ηπειρώτικο σνακ στο γιορτινό τραπέζι σας, μπορείτε πολύ εύκολα να φτιάξετε τα σπάργανα στο σπίτι σας και να τα σερβίρετε σαν μικρά επιδόρπια μετά το κυρίως γεύμα. Φροντίστε μόνο να βάλετε μπόλικο μέλι, σταφίδα και κανέλα για να μπείτε για τα καλά σε γιορτινή διάθεση, ενώ μην ξεχάσετε να σερβίρετε και τα παραδοσιακά τυλιχτά μπακλαβαδάκια των Ιωαννίνων.
Πρασοτηγανιά
Ένα από τα δημοφιλέστερα πιάτα σε πολλές περιοχές της Κεντρικής Ελλάδας είναι η πρασοτηγανιά. Ψιλοκομμένα κομμάτια χοιρινού μαγειρεμένα σε φρέσκα πράσα με κρεμμύδι και μπόλικο λάδι. Το πράσο με την βαριά γλυκιά γεύση ταιριάζει απόλυτα με τον καλοψημένο πρωταγωνιστή του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, ενώ η μαλακή υφή του καραμελωμένου λαχανικού σε συνδυασμό με το ψημένο κρέας αφήνει μία τέλεια υφή που σίγουρα δεν μπορείτε παρά να μην την συμπεριλάβετε στο εορταστικό τραπέζι σας.
Διαβάστε ακόμα:
Το πρώτο Greek Santa’s Village έρχεται στα Θέατρα Βράχων
Χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα έθιμα στην Ελλάδα
Ξωτικά, καρυοθραύστες και ο Άη Βασίλης: Τα χριστουγεννιάτικα χωριά της Ελλάδας
