Στη διαδρομή από το λιμάνι προς την ενδοχώρα, οι ορεινοί όγκοι με τις αναρίθμητες αναβαθμίδες και τις ξερολιθιές είναι η καλύτερη εισαγωγή στη ζωή της Σίφνου. Το νησί, παρόλο που τις τελευταίες δεκαετίες έχει γνωρίσει σημαντική τουριστική πρόοδο, διατηρεί σε σημαντικό βαθμό τα χαρακτηριστικά του και τη γαστρονομική του παράδοση.
Τα αμυγδαλωτά είναι σήμα κατατεθέν της σιφνέικης γαστρονομικής ταυτότητας
Η Σίφνος είναι ο παράδεισος του αμυγδαλωτού περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κυκλαδονήσι. Τέσσερα διαφορετικά είδη που μέχρι σήμερα θα βρείτε στα τοπικά ζαχαροπλαστεία έχουν διαφορετική εμφάνιση και ξεχωριστή γεύση το καθένα.
Τα άσπρα αμυγδαλωτά κατσαρόλας γίνονται με ασπρισμένα αμύγδαλα, ζάχαρη και πικραμύγδαλα ή ξύσμα μανταρινιού και σιγανό βράσιμο. Όταν είναι έτοιμα, παίρνουν το τελικό τους σχήμα με τα χέρια που έχουν βραχεί με λικέρ μανταρίνι ή ανθόνερο και τυλίγονται σε κρυσταλλική ζάχαρη.
Τα σκούρα της κατσαρόλας γίνονται με αμύγδαλα και πικραμύγδαλα με τον φλοιό τους και τριμμένες φρυγανιές, γι’ αυτό έχουν και σκούρο χρώμα. Και αυτά αρωματίζονται καθώς ζυμώνονται για να πάρουν το τελικό τους σχήμα με λικέρ ή ανθόνερο και τυλίγονται με κρυσταλλική ζάχαρη.
Τα αμυγδαλωτά φούρνου με ζάχαρη άχνη γίνονται με μαρέγκα και ζάχαρη, αρωματίζονται με βανίλια ή πικραμύγδαλα και ξύσμα λεμονιού και ψήνονται. Ραντίζονται με ανθόνερο και τυλίγονται σε ζάχαρη άχνη όπως οι κουραμπιέδες.
Τα απλά αμυγδαλωτά φούρνου γίνονται επίσης με μαρέγκα, αρωματίζονται με βανίλια και λεμόνι και ψήνονται, θυμίζοντας τους εργολάβους σε εμφάνιση.
Ξεροτήγανα, αυγοκαλάμαρα και καλασούνες
Τα ξεροτήγανα είναι οι γνωστές δίπλες και τα αυγοκαλάμαρα το ίδιο, αλλά με αυγά στη ζύμη, πασπαλισμένα με καβουρντισμένο σουσάμι (και προαιρετικά αμυγδαλόψιχα ή καρυδόψιχα), ζάχαρη άχνη και κανέλα.
Οι γλυκές καλασούνες, οι πίτες, γίνονται με κόκκινη κολοκύθα, σταφίδες και κανελογαρίφαλα, αλλά και με άγρια χόρτα (κουτσουνάδες, μαντηλίδες, προβάτσα) που αρωματίζονται επίσης με κανελογαρίφαλα και εμπλουτίζονται με ρύζι και σταφίδες.
Πότε και πουθενά δεν συναντάς την ίδια Λωλή
Η Λωλή είναι μια κολοκυθόπιτα με κόκκινο κολοκύθι χωρίς φύλλο, αλλά με μπόλικο σουσάμι, που θυμίζει πολύ την καρπουζένια στον τρόπο παρασκευής της. Ο τοπικός μύθος θέλει να πήρε το συγκεκριμένο όνομα επειδή η κάθε νοικοκυρά αλλάζει τις δόσεις στα υλικά και έτσι ποτέ και πουθενά δεν συναντάς την ίδια εκδοχή της πίτας.
Λουκουμάδες, σβίγκοι, μπουρεκάκια και παστέλια
Οι λουκουμάδες και οι σβίγκοι (η διαφορά τους είναι ότι έχουν βούτυρο και αυγά στη ζύμη) δεν λείπουν από τα σπίτια για κέρασμα, ούτε όμως και από τα ζαχαροπλαστεία. Παράδοση έχει το νησί και σε κουλουράκια και μπισκότα.
Κουλουράκια ούζου, αμμωνίας, κρασιού, με ταχίνι και σουσαμιού, μπισκότα λαδιού με πορτοκάλι, αμυγδάλου ή σκέτα σερβίρονται με τον καφέ και δεν λείπουν από τα σπίτια. Ιδιαίτερης νοστιμιάς είναι και τα μπουρεκάκια, ζύμη κλεισμένη σε μισοφέγγαρο με γέμιση από αμυγδαλόψιχα, καρυδόψιχα, σουσάμι, ζάχαρη, κανελογαρίφαλα και ξύσμα λεμονιού ή πορτοκαλιού, ραντισμένη με ανθόνερο και πασπαλισμένη με ζάχαρη άχνη. Το παστέλι, που μοσχοβολάει σιφνέικο θυμαρίσιο μέλι, προσφέρεται σε γάμους, βαπτίσεις και πανηγύρια.
Κυδωνόπαστα και λικέρ αρωματισμένα από φρούτα
Κυδωνόπαστο και κυδώνι ξυστό γλυκό του κουταλιού, σύκα ξερά, που παλιά τα έλεγαν κούρταλα, και σύκα ή ορνοί γλυκό του κουταλιού, καθώς και μουσταλευριές είναι τα γλυκά που ετοιμάζουν οι νοικοκυρές για το σπίτι, το καθένα στην εποχή του. Συνηθισμένα είναι και τα λικέρ από κονιάκ αρωματισμένο με φρούτα όπως βύσσινα, κουκούτσια από βερίκοκα και μανταρίνια.
Δαρειώτη, Ν., Τσιχλάκη, Θ., Ανδρουλιδάκης, Α. Του άνεμου και της αρμύρας, Επιμελητήριο Κυκλάδων, 2015. ©Επιμελητήριο Κυκλάδων
