Τη δυναμική που έχει η γαστρονομία και ο οινοτουρισμός στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα καταγράφει, μεταξύ άλλων, σε τελευταία του έκθεση για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου υπήρξε για αιώνες μια δεξαμενή, που δεχόταν τις συνήθειες και τη γνώση των εμπόρων, ταξιδιωτών, κατακτητών και τις ενσωμάτωσε στις γεύσεις του, με αποτέλεσμα μια κουζίνα με μοναδικές αποχρώσεις.
Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου τα προϊόντα με ένδειξη Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστασίας Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) είναι: το μελεκούνι (ΠΓΕ), το ελαιόλαδο Ρόδου (ΠΓΕ), η φάβα Σαντορίνης (ΠΟΠ), η γραβιέρα Νάξου (ΠΟΠ), το τυρί Σαν Μιχάλη της Σύρου (ΠΟΠ), το αρσενικό της Νάξου (ΠΟΠ), το κρασοτύρι Κω/τυρί της Πόσιας (ΠΓΕ), η κοπανιστή (ΠΟΠ), η πατάτα Νάξου (ΠΓΕ), τα φασόλια κατταβιάς/λότια κατταβιάς στην Ρόδο (ΠΓΕ) και το τοματάκι Σαντορίνης (ΠΟΠ). Οι εξαιρετικής ποιότητας πρώτες ύλες και τα αγροτικά προϊόντα αποτελούν την βάση για την παρασκευή των εξαίρετων τοπικών εδεσμάτων της Περιφέρειας όπως το μαστέλο και η καππαροσαλάτα στην Σίφνο, τα αμοργιανά χορτοπιτάκια και οι φαβοκεφτέδες στην Αμοργό, τα σκαλτσούνια Ανάφης, το κοτόπουλο με ρύζι Μιλανέζα και τα φουρτάλια στην Άνδρο, η ματσάτα και ο κόκορας με λαδοτύρι και το πάτιδο στην Αντίπαρο, τα γιαπράκια στην Δονούσα, το γεμιστό κατσίκι και το μελιτίνη στην Ηρακλειά, τα τσιμέτια και η μυζηθρόπιτα στην Ίο και ο πασπαλάς στην Κέα.
Επίσης, ξεχωρίζουν εδέσματα όπως η αθερινόπιτα, οι τυρένιες και οι αμαραθένιες στην Κίμωλο, το κοκκινιστό πατατάτο στα Κουφονήσια, το σφουγγάτο στην Κύθνο, το μελιτζανοπίλαφο και τα λαδένια στην Μήλο, τα σκορδομακάρονα με Μόστρα και η Μόστρα παξιμάδι με κοπανιστή στην Μύκονο, τα φασολάκια μαυρομάτικα με σέσκουλα, η γλυκοπατάτα με βούτυρο κοπανιστής και λούζα και η μαραθένια πίτα στην Νάξο, η σαλάτα με σελάχι ποσαρισμένο σε κρασί και το σαλατούρι στην Πάρο, τα μελιτίνια, η φάβα και οι ντοματοκεφτέδες στην Σαντορίνη. Επιπλέον, ιδιαίτερη θέση στα εδέσματα των προορισμών έχουν το χοιρινό με αμπελοφάσουλα στην Σέριφο, το κουνέλι στη γάστρα γεμιστό με πατάτες στην Σίκινο, οι κουνουπιδοκεφτέδες, το μελιτζανοπίλαφο και το χταπόδι μαρινάτο με λιαστές ντομάτες και κάππαρη στη Σύρο, οι ντομάτες γεμιστές, τα ραβιόλια με σέσκουλα και οι ντοματοκεφτέδες με λιαστή ντομάτα στην Τήνο και η ματσάτα με κόκορα στην Φολέγανδρο.
Τα κυριότερα πιάτα των Δωδεκανήσων είναι το κοκκινιστό κατσίκι στο Αγαθονήσι, τα αραντιστά στην Αστυπάλαια, η μακαρονάδα του ψαρά με αχινό, τα καλύμνικα φύλλα με αυγολέμονο και οι σκάροι με ντομάτα στην Κάλυμνο, το γεμιστό κατσίκι, οι μακαρούνες και η κατσίκα κοκκινιστή με σέλινο στην Κάρπαθο, οι αγκινάρες γεμιστές με ρύζι, οι κολοκυθοκορφάδες, τα λαχανοπίτια ή σπανακοπίτια στην Κάσο, οι ρεβυθοκεφτέδες, τα γιουβαρλάκια και το κατσίκι γεμιστό στο Καστελλόριζο, τα κατιμέρια με χόρτα και ζάχαρη, η μακαρούνα του πασά και το ντοματάκι γλυκό κουταλιού στην Κω και το μαύρο πιλάφι με σουπιά στους Λειψούς. Επίσης, ξεχωρίζουν το κουνουπίδι με πατάτες στο φούρνο με ντομάτα και κρεμμύδια, η τυρόπιτα και τα αμυγδαλωτά στην Λέρο, τα μαυρομάτικα με μαϊντανό και καραμελωμένα κρεμμύδια στη Νίσυρο, τα ψάρια μαρινάτα στην Πάτμο, η αχινομακαρονάδα, τα μελεκούνια και τα πιταρούδια με κρεμμύδι και κύμινο στη Ρόδο, η γαελλόπιτα και τα ακούμια στη Σύμη, τα γιαπράκια με κιμά, η ντοματόσουπα με πλιγούρι και το γεμιστό κατσίκι στο φούρνο στη Τήλο και το φακόρυζο στη Χάλκη.
Εξάλλου, όπως σημειώνεται στην έκθεση πολλές είναι οι δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη και του οινοτουρισμού στα νησιά της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων. Η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού είναι κοινός τόπος σε όλα τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, ενώ σε ορισμένα έχει πολύ οργανωμένο χαρακτήρα. Από όλα τα Δωδεκάνησα το νησί με τη μεγάλη οινική παράδοση είναι η Ρόδος, στην οποία έχουν θεσπιστεί και οι αντίστοιχοι οίνοι προέλευσης: ΠΟΠ Ρόδος για ξηρούς οίνους και ΠΟΠ Μοσχάτος Ρόδου για λευκούς γλυκούς οίνους. Αμπέλια υπάρχουν σε όλα τα νησιά των Δωδεκανήσων, όπως και οινοπαραγωγή. Κατά κανόνα, τηρείται η παράδοση του ερυθρού γλυκού κρασιού, κυρίως από την ποικιλία φωκιανό.
Επίσης, οινικό ενδιαφέρον υπάρχει και στο νησί της Κω στην οποία έχει θεσπιστεί ο ΠΓΕ Κως (Τοπικός Οίνος Κω) ενώ πρόσφατη είναι η είσοδος της Λέρου και των Λειψών στο εμφιαλωμένο κρασί. Ο συνολικός αμπελώνας των Δωδεκανήσων παράγει οίνους που φέρουν την ένδειξη ΠΓΕ Δωδεκάνησα. Σε ό,τι αφορά τις Κυκλάδες, τα νησιά με την μεγαλύτερη οινική παράδοση είναι η Πάρος με τους οίνους ΠΟΠ Πάρος, ΠΟΠ Malvasia Πάρος και ΠΓΕ Θαψανά Πάρου, η Σαντορίνη με τους οίνους ΠΟΠ Σαντορίνη με την ποικιλία Ασύρτικο και η Σύρος με τους οίνους ΠΓΕ Σύρος. Βεβαίως, αμπέλια υπάρχουν σε όλα τα νησιά, όπως και παραγωγή κρασιού. Ο ΠΓΕ Κυκλάδες (Τοπικός Οίνος Κυκλάδων), που στη σύνθεση του περιέχει πολλές από αυτές τις ποικιλίες, δίνει ταυτότητα στο οινικό δυναμικό που κρύβεται στα Κυκλαδονήσια.
Διαβάστε ακόμα:
Η Κάσος συστήνεται με ένα τόσο δα μικρό ντολμαδάκι
5 εμβληματικά προϊόντα από το dna του ελληνικού τόπου
