Η αμπελουργική ζώνη της Νάουσας απλώνεται στη νοτιοανατολική πλευρά του όρους Βέρμιο στο νομό Ημαθίας. Το όρος Βέρμιο (2065 μ.) χωρίζει το νομό Ημαθίας από το νομό Κοζάνης που βρίσκεται στα δυτικά. Στα βόρεια βρίσκεται η Πέλλα, στα ανατολικά η Θεσσαλονίκη και νότια η Πιερία. Το ανατολικό τμήμα της Ημαθίας είναι πεδινό σε αντίθεση με το δυτικό όπου το τοπίο αλλάζει σε ημιορεινό και ορεινό. Παρόλο που το όρος Βέρμιο προστατεύει τη περιοχή από το κρύο που επικρατεί στην βορειοδυτική του πλευρά όπου βρίσκεται το Αμύνταιο, κρύοι άνεμοι επηρεάζουν τη περιοχή της Νάουσας δημιουργώντας ηπειρωτικές επιρροές στο γενικότερο Μεσογειακό της κλίμα. Οι χειμώνες είναι κρύοι και υγροί, τα καλοκαίρια ζεστά και ξηρά ενώ την άνοιξη οι βροχές ξεκινούν σχετικά νωρίς.
Ιστορικά, η περιοχή της Νάουσας είναι συνδεδεμένη με την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοποίηση, άλλωστε κατά τη μυθολογία θεωρείτο πατρίδα της Σεμέλης, μητέρας του Θεού Διόνυσου. Αναφορές για τα κρασιά της περιοχής, που χρονολογούνται στις αρχές του 19ου αιώνα, έχουμε τόσο από τον περιηγητή Francois Pouqueville, που τα χαρακτηρίζει ως τα πιο εκλεκτά της Μακεδονίας όσο και από τον διπλωμάτη Esprit Marie Cousinery που γράφει ότι το κρασί της Νάουσας είναι για τη Μακεδονία ό,τι είναι η Βουργουνδία για τη Γαλλία. Δυστυχώς, ο αμπελώνας της Νάουσας που έφτανε τα 55.000 στρέμματα καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από τη φυλλοξήρα (έντομο που καταστρέφει το ριζικό σύστημα της αμπέλου) στις αρχές του 20ού αιώνα, για να αναγεννηθεί χάρη στην επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας Μπουτάρη τη δεκαετία του 1970. Δικαιωματικά το 1987, αποδόθηκε στη Νάουσα ο τίτλος «η πόλη του οίνου».
Η κυρίαρχη ποικιλία της Νάουσας είναι το Ξινόμαυρο, η diva του ελληνικού βορρά. Έτσι, η ζώνη ΠΟΠ Νάουσα, που ιδρύθηκε το 1971, αφορά αποκλειστικά ερυθρά κρασιά από Ξινόμαυρο. Η συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ξηρά, όμως θα μπορούν να είναι ημίξηρα και ημίγλυκα. Τα αμπέλια είναι φυτεμένα σε υψόμετρα μεταξύ 100 και 400 μέτρων και οι πλαγιές του Βερμίου με νότια και ανατολική έκθεση είναι οι πιο ευνοϊκές καθώς προσφέρουν τη μέγιστη κάλυψη από τους δυνατούς ανέμους, που πνέουν νωρίς την άνοιξη, δημιουργώντας προβλήματα στην επιτυχή έκβαση της ανθοφορίας και της καρπόδεσης, ενώ παράλληλα μειώνουν σημαντικά τα επεισόδια ανοιξιάτικου παγετού. Τα εδάφη της ζώνης παρουσιάζουν ευρεία ποικιλομορφία (ασβεστούχα, πηλώδη, αργιλώδη και αμμώδη) με εκείνα που περιέχουν περισσότερο άργιλο να είναι πιο βαριά και να δίνουν κρασιά με σφιχτή δομή και πλούσιες ταννίνες, ενώ τα πιο ελαφριά και αμμουδερά να δίνουν κρασιά πιο φρουτώδη και αρωματικά.
Τα ασβεστούχα εδάφη προσφέρουν υψηλά ποσοστά συγκράτησης νερού, το οποίο είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για το Ξινόμαυρο που είναι αρκετά ευαίσθητο στο υδατικό στρες. Το Ξινόμαυρο ωριμάζει σχετικά αργά μέσα στο φθινόπωρο, ο τρύγος ξεκινά το δεύτερο μισό του Σεπτεμβρίου και εκτείνεται για τα καλά μέσα στον Οκτώβρη. Συνεπώς, οι ανοιξιάτικές βροχές δημιουργούν συχνά προβλήματα και στη Νάουσα και η διακύμανση της ποιότητας από χρονιά σε χρονιά είναι ουσιαστική. Στιλιστικά, από τη περιοχή συναντάμε κρασιά που δίνουν έμφαση στα φυτικά, βοτανικά και γήινα στοιχεία, με επιβλητική σκληρή ταννική δομή και μέτριας έντασης κεραμιδί χρωματισμό, αλλά και κρασιά που προτάσσουν το φρουτώδη χαρακτήρα πάνω σε μια πιο ήπια και φινετσάτη ταννική ραχοκοκαλιά και πιο βαθιά ρουμπινί εμφάνιση. Σε κάθε περίπτωση, η ωρίμαση σε δρυ πρέπει να θεωρείται δεδομένη με τα πρώτα να χρησιμοποιούν μεγαλύτερα και πιο παλιά βαρέλια, ενώ στα δεύτερα κάνει την εμφάνιση της η νέα δρυς και τα μεγέθη είναι συγκριτικά μικρότερα. Οι πιο ποιοτικοί παραγωγοί δουλεύουν με αποδόσεις που μπορεί φθάνουν και τα 350Lt ανά στρέμμα, αρκετά χαμηλότερες από τις επιτρεπόμενες, καθώς το Ξινόμαυρο σε μεγάλες αποδόσεις δίνει κρασιά με δυσάρεστα υψηλές ταννίνες και οξύτητες.
Παραδοσιακά, τα κρασιά Νάουσας ήταν χαρμάνια από διαφορετικές υπό-περιοχές και αμπελοτόπια, παρόλα αυτά όλο και περισσότεροι παραγωγοί επιλέγουν να εμφιαλώνουν συγκεκριμένα χωριά ή αμπελοτόπια στα πρότυπα περιοχών όπως το Μπαρόλο και η Βουργουνδία. Η σφιχτή δομή των κρασιών της Νάουσας, η μεγάλη τους δυνατότητα για παλαίωση με ανάπτυξη πολύπλοκων αρωμάτων που βασίζονται στο γήινο στοιχείο και ο πικάντικος χαρακτήρας τους συχνά μας θυμίζει κρασιά όπως τα Μπαρόλο του ιταλικού βορρά ή τα ερυθρά της Αίτνας. Παρόλα αυτά η αίσθηση ντομάτας, ελιάς και βοτάνων τα κάνει μοναδικά.
Στην περιοχή, εκτός από την ποικιλία Ξινόμαυρο συναντάμε φυτεύσεις των διεθνών ερυθρών Merlot και Syrah που εμφανίζονται σε χαρμάνια με το Ξινόμαυρο, σε έναν τρόπο αντίστοιχο με εκείνο του Chianti Classico όπου κλασικές ποικιλίες του Μπορντό προστίθενται στο τοπικό Sangiovese. Η παρουσία τους μαλακώνει το σκληροτράχηλο Ξινόμαυρο, τα κρασιά αποκτούν περισσότερο φρουτώδη χαρακτήρα, νεοκοσμίτικο στυλ και είναι νωρίτερα έτοιμα για κατανάλωση. Λευκά κρασιά της περιοχής θα προέρχονται κυρίως από Blanc de Noirs οινοποιήσεις του Ξινόμαυρου και τη σπάνια τοπική ποικιλία Πρεκνιάρικο ή Πρεκνάδι. Παρόλα αυτά, και άλλες ελληνικές ή διεθνείς ποικιλίες υπάρχουν. Τα παραπάνω κρασιά δεν μπορούν να φέρουν στην ετικέτα τους το ΠΟΠ Νάουσα αλλά μπορούν να χρησιμοποιούν τα ΠΓΕ Ημαθία ή ΠΓΕ Μακεδονία.
Οι επισκέπτες του νομού μπορούν να επισκεφθούν σημαντικά σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος με πρωτεύον τον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας. Εκεί, βρισκόταν η πρωτεύουσα της αρχαίας Μακεδονίας, γνωστή ως Αιγές. Σήμερα, διασώζονται το βασιλικό ανάκτορο, τα ιερά, το θέατρο και η νεκρόπολη με εξέχον το ταφικό μνημείο του Φιλίππου Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στο μουσείο μεταξύ άλλων υπάρχει η χρυσή λάρνακα του Φιλίππου, η ασημένια του Αλέξανδρου Δ’, γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης και το χρυσό στεφάνι του Βασιλιά. Επίσης, σημαντικός αρχαιολογικός χώρος είναι εκείνος της Μίεζας όπου υπήρξε η σχολή του Αριστοτέλη στην οποία σπούδασε ο Μέγας Αλέξανδρος. Για τους λάτρεις της φύσης, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη πόλη της Νάουσας υπάρχει το πανέμορφο Άλσος του Αγίου Νικολάου.
Ο ποταμός Αράπιτσα που το διασχίζει σχηματίζει ρυάκια και τεχνητή λίμνη ψαρέματος ενώ το τοπίο συμπληρώνουν υπέρ-αιωνόβια πλατάνια. Επίσης, η Ημαθία περιλαμβάνει δύο σημαντικά χιονοδρομικά κέντρα το Σέλι στο Κάτω Βέρμιο και τα Τρία Πέντε Πηγάδια στη Νάουσα. Για εκείνους που τους γοητεύει το αστικό και βιομηχανικό τοπίο, στην πόλη της Νάουσας έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερη η τέχνη του Graffiti. Δημόσια κτήρια, παλιά βιομηχανικά κτήρια και άλλα χρησιμοποιούνται ως καμβάς από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες της τέχνης του δρόμου. Σημαντικό παραδοσιακό δρώμενο είναι το αποκριάτικο έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες». Φυσικά, στην περιοχή υπάρχουν πολλά οινοποιεία με τη πλειοψηφία τους να προσφέρει οινοτουριστικές δραστηριότητες.
Οινοποιείο Αργατιά
Ο Παναγιώτης Γεωργιάδης και η Dr Χαρούλα Σπινθηροπούλου ένωσαν τις ικανότητες, την επαγγελματική τους εμπειρία, την αγάπη τους για την ποιοτική αμπελουργία και το σεβασμό τους στη μάνα γη και ίδρυσαν το 2000 το οινοποιείο Αργατιά. Η Αργατία (ή Αργατεία) αποτελεί έναν πολύ σημαντικό θεσμό της ποντιακής αγροτικής κοινωνίας, είναι η υπέρτατη εκδήλωση του συλλογικού πνεύματος στους ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς του Πόντου, αφού προϋποθέτει τη συνεργασία προσώπων για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε η εγκατάσταση των πρώτων αμπελώνων αποκλειστικά με ελληνικές ποικιλίες. Από το 2018, τα ηνία του κτήματος έχουν αναλάβει τα παιδιά τους ο Χριστόφορος και ο Κωνσταντίνος. Οι αμπελώνες βρίσκονται εγκατεστημένοι σε τρεις περιοχές, τη Κράσνα (260 μ.), τη Λάκκα (250 μ.) και στο Ξερόλακκο Ροδοχωρίου (550 μ.).
Στην πρώτη βρίσκουμε τις ποικιλίες Ξινόμαυρο, Νεγκόσκα, Μαλαγουζιά και Ασύρτικό, στη δεύτερη αποκλειστικά Ξινόμαυρο και στη τρίτη τη Μαυροδάφνη. Οι αμπελώνες καλλιεργούνται με βάση τις αρχές της βιολογικής γεωργίας από την αρχή της φύτευσής τους, και πιστοποιούνται από την ΔΗΩ. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζουμε τη ΠΟΠ Νάουσα στο οποίο συμμετέχουν δυο διαφορετικοί κλώνοι του Ξινόμαυρου ο V6 (45%) και ο V3 (45%), και τα ΠΓΕ Ημαθία, Χαρούλα Ερυθρό από Ξινόμαυρο (70%), Νεγκόσκα (15%) και Μαυροδάφνη (15%) και το Χαρούλα λευκό από Μαλαγουζιά (50-60%), Ασύρτικο (30-40%) και Ξινόμαυρο 10%. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά, αγγλικά και στη νοηματική γλώσσα.
Διεύθυνση: Ροδοχώρι Νάουσας 59200
Τηλ: +30 697 6269759
email: wine@argatia.gr
website: www.argatia.gr
Οινοποιείο Αργυράκη
Οι ρίζες της οικογένειας Αργυράκη βρίσκονται στα παράλια της Μικράς Ασίας στο χωριό Κουκλουτζά της Σμύρνης. Σε εκείνα τα μέρη ο Γιώργος Αργυράκης που ήταν έμπορος αλόγων, εξού και το λογότυπο του οινοποιείου, καλλιεργούσε τις γηγενείς ποικιλίες Φιλέρι και Μπατίκι παράγοντας το κρασί της οικογένειας. Δυστυχώς, η Μικρασιατική Καταστροφή ξερίζωσε την οικογένεια που εγκαταστάθηκε στη Μακεδονία. Ο εγγονός Γιώργος Αργυράκης, με σπουδές Χημικού-Οινολόγου, αρχικά εργάστηκε για 13 χρόνια στη Boutaris και το 1997 κατάφερε και παρήγαγε την πρώτη προσωπική του ετικέτα με την ονομασία «Οινοποιήμα Αργυράκη». Το 2016, η επιχείρηση πέρασε στη δεύτερη γενιά, στον Πολιτικό Μηχανικό Σπύρο και στον Οινολόγο Κωνσταντίνο. Τα δύο αδέρφια αναδιαμόρφωσαν πλήρως την εικόνα του οινοποιείου κάνοντας ένα μεγάλο rebrand.
Ο αμπελώνας έκτασης 25 στρεμμάτων και ηλικίας 45 χρόνων βρίσκεται στην περιοχή του Τριλόφου Νάουσας και είναι εξ ολοκλήρου φυτεμένος με την ποικιλία Ξινόμαυρο. Το οινοποιείο βρίσκεται στον Τριπόταμο Ημαθίας και κατασκευάστηκε το 2016 σχεδιασμένο από τον Σπύρο σύμφωνα με βιοκλιματικά πρότυπα. Από τα κρασιά του οινοποιείου ξεχωρίσαμε το ΑΤΙ red 2018, το Chronos red 2017 που φτιάχνεται μόνο σε εξαιρετικές χρονιές, και το Blanc de Noir Chronos white 2020. Όλα τα κρασιά είναι 100% Ξινόμαυρο. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο κατόπιν ραντεβού και η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Διεύθυνση: Τριπόταμος Ημαθίας
Τηλ: +30 6976026970
email: kosargyrakis@gmail.com
website: www.argyrakiswines.gr
Κτήμα κυρ-Γιάννη
Ο Στέλλιος Μπουτάρης, 5ης γενιάς οινοποιός, βρίσκεται στα ηνία του Κτήματος ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ από το 2004, αναδημιουργώντας την πολύτιμη κληρονομιά του πατέρα του Γιάννη που ίδρυσε το Κτήμα το 1997 όταν ξεκίνησε την αυτόνομη πορεία του από την οικογενειακή επιχείρηση. Σήμερα, το Κτήμα ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ είναι ανάμεσα στις κορυφαίες ελληνικές οινοποιίες διεθνώς. Ο αμπελώνας του κτήματος βρίσκεται στο Γιαννακοχώρι Νάουσας, έχει έκταση 560 στρέμματα και υψόμετρο 120-280 μέτρων. Μέσα από τη συνεχή επένδυση στη γνώση του αμπελώνα για πολλές δεκαετίες, o αμπελώνας έχει χωριστεί σε 42 blocks (με κριτήρια τις διαφορετικές εδαφολογικές συστάσεις, κλίσεις, έκθεση στον ήλιο κλπ.), καθένα από αυτά καλλιεργείται ξεχωριστά. Η αμπελοκαλλιέργεια ακολουθεί τις αρχές της ολοκληρωμένης διαχείρισης ενώ εφαρμόζονται και πρακτικές αναγεννητικής γεωργίας, με στόχο την ισορροπία του ξεχωριστού αγροοικοσυστήματος.
Στον αμπελώνα κυριαρχεί το Ξινόμαυρο (50%), ενώ επίσης καλλιεργούνται τα Merlot, Syrah και Cabernet Sauvignon. Σημαντικό μέρος του αμπελώνα είναι «φυτώριο» πειραματικών καλλιεργειών. Στην καρδιά του αμπελώνα βρίσκεται και το οινοποιείο. Στο κελάρι του βρίσκονται 1500 βαρέλια και στην οινοθήκη του μια σπάνια συλλογή από παλιές εσοδείες και πειραματικές εμφιαλώσεις. Επικεφαλής οινολόγος είναι ο Αντώνης Κιοσέογλου, ενώ δίπλα του βρίσκεται μια εξαιρετική ομάδα οινολόγων, γεωπόνων και αμπελουργών. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζουν η ΠΟΠ Νάουσα «Ράμνιστα» από επιλεγμένα αμπελοτεμάχια με ελαφριά αμμοπηλώδη εδάφη χαμηλού pH, ο «Διάπορος» από Ξινόμαυρο (87%) και Syrah (13%), και οι «Δυο ελιές» από Syrah (70%) και Merlot (30%). Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο και καλό είναι να προηγείται κράτηση. Στο οινοποιείο λειτουργεί εστιατόριο που επιμελείται η βραβευμένη Chef Κυριακή Φωτοπούλου παρουσιάζοντας έναν κατάλογο με έμφαση σε τοπικά προϊόντα. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Διεύθυνση: Γιαννακοχώρι Νάουσας 59200
Τηλ: +30 23320 51100
email: info@kiryianni.gr
website: www.kiryianni.gr
Οινοποιείο Δαλαμάρα
Σήμερα, το οινοποιείο διανύει την έκτη του γενιά καθώς από το 2011 στα ηνία του βρίσκεται ο Κωστής Δαλαμάρας. Ο Κωστής έχει ένα πλούσιο βιογραφικό με σπουδές οινολογίας και αμπελουργίας στη Beaune της Γαλλίας και προϋπηρεσία σε σημαντικούς παραγωγούς της Βουργουνδίας και της Ισπανίας. Η οικογένεια διατηρεί έγγραφα που μαρτυρούν την οινοποιητική δραστηριότητα αυτής από το μακρινό 1840. Σημαντικοί σταθμοί της σύγχρονης ιστορίας του οινοποιείου είναι το 1991 όπου πραγματοποιήθηκε η πρώτη εμφιάλωση κρασιού, το 1996 χρονιά κατά την οποία πιστοποιήθηκε η αμπελοκαλλιέργεια ως βιολογική, το 1998 όπου λειτούργησε για πρώτη φορά το επισκέψιμο τμήμα. Σήμερα, καλλιεργούνται 60 στρέμματα εκ των οποίων το 75% είναι αφιερωμένο στο Ξινόμαυρο. Τα υπόλοιπα συμπληρώνουν οι ποικιλίες Πρεκνάδι (τοπική λευκή ποικιλία), το Ασύρτικο και το Merlot. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζουν οι ερυθρές «ΠΟΠ Νάουσα» και ο «Παλιοκαλίας», ένα εμβληματικό single vineyard Ξινόμαυρο, και η λευκή «Θόος» από Ασύρτικο και Πρεκνάδι. Το οινοποιείο δέχεται επισκέπτες και το ραντεβού συνίσταται. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Διεύθυνση: Επαρχιακή οδός Νάουσας-Κάτω Βερμίου 31, Νάουσα 592 00
Τηλ: +30 2332 028321
email: info@dalamara.gr
website: www.dalamara.gr
Κτήμα Διαμαντάκου
Το Κτήμα Διαμαντάκου είναι ένα οικογενειακό boutique οινοποιείο, που βρίσκεται στην καρδιά της ζώνης ΠΟΠ Νάουσα στην τοποθεσία Μαντέμι. Σήμερα, τα ηνία του κτήματος έχει αναλάβει ο Γιώργος Διαμαντάκος που εκπροσωπεί την τρίτη γενιά. Ο Γιώργος μεγάλωσε και ανδρώθηκε στο αμπέλι και στο οινοποιείο και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην οινολογία και την αμπελουργία επέστρεψε στη πατρίδα το 2005 με σκοπό να οδηγήσει την οικογενειακή του επιχείρηση δυναμικά στη νέα εποχή. Στα κτήματα καλλιεργούνται αποκλειστικά οι δυο τοπικές ποικιλίες της Νάουσας το Ξινόμαυρο και η λευκή Πρεκνάδι και στόχος είναι να αναδειχθούν στο μέγιστο βαθμό. Ο αμπελώνας είναι ενιαίος και εκτείνεται σε 33 στρέμματα γης.
Το Ξινόμαυρο καταλαμβάνει τα 22 από αυτά και φυτεύτηκε τα έτη 1978 και 1983. Το Πρεκνάδι καλλιεργείται στα υπόλοιπα 11 στρέμματα και φυτεύτηκε σταδιακά την περίοδο 2006-2012. Στο οινοποιείο, η οικογένεια με ευεληξία προσαρμόζει την οινοποίηση ώστε να αφήσει η χρονιά το αποτύπωμά της στο κρασί. Από το κτήμα κυκλοφορούν δύο ετικέτες, το ερυθρό ΠΟΠ Νάουσα και το λευκό από Πρεκνάδι. Το Κτήμα είναι επισκέψιμο αποκλειστικά για τους επαγγελματίες του κρασιού και μόνο κατόπιν ραντεβού. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά, γαλλικά, ισπανικά, αγγλικά και γερμανικά.
Διεύθυνση: Μαντέμι Νάουσας ΤΚ 59200
Τηλ: +30 2332028623
email: info@diamantakos.gr
website: www.diamantakos.gr
Οινοποιείο Κάππα
Οι πρώτες φυτέψεις του κτήματος έγιναν πριν 30 χρόνια από τον Κυριάκο Καραγκιοζίδη με καταγωγή τον Πόντο. Μετά το χαμό του, το όραμα του συνεχίζεται από τον μεγάλο του γιο Τάσο. Ο Τάσος Καραγκιοζίδης διετέλεσε για χρόνια στέλεχος επιχειρήσεων στη Γερμανία, όμως η αγάπη του για το κρασί και τον τόπο του τον έφερε πίσω στη Νάουσα όπου δημιούργησε ένα σύγχρονο οινοποιείο στη καρδιά του κτήματος 10 στρεμμάτων στη Νάουσα. Συν-δημιουργός του κτήματος είναι η σύντροφος του Τάσσου, Ελένη Χαραλαμπάκη που έχει αναλάβει το τμήμα των πωλήσεων. Οινολόγος του κτήματος είναι ο Αντώνης Αλιφραγκής.
Σήμερα, ο αμπελώνας, που καλλιεργείται βιολογικά, μοιράζεται στις τοποθεσίες Φυτεία, Γιαννακοχώρι και Αγγελοχώρι. Η έκταση του φθάνει τα 30 στρέμματα και οι ποικιλίες που τον αποτελούν είναι το Ξινόμαυρο, το Merlot, το Syrah και το Αγιωργίτικο. Επιπλέον, υπάρχουν συνεργαζόμενοι αμπελουργοί στη Γουμένισσα και στο Δαμιανό. Από το οινοποιείο κυκλοφορούν περίπου 60.000 φιάλες και 8 ετικέτες. Από αυτές ξεχωρίζουμε τα ερυθρά «KOKKYMELO» από Ξινόμαυρο και «LIAISON du village» από Syrah (50%) και Cabernet Sauvignon (50%), και το ροζέ «ΑΓΓΕΛΟΙΝΟΣ- ΕΡΥΘΡΩΠΟΣ» από Ξινόμαυρο 100%. Το κτήμα είναι επισκέψιμο και το ραντεβού συστήνεται. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά, γερμανικά και αγγλικά.
Διεύθυνση: Αγγελοχώρι Νάουσας ΤΚ 59034
Τηλ: +30 697 1963871
email: info@ktimakappa.gr
website: www.ktimakappa.gr
Κτήμα Καρυδά
Το οινοποιείο ιδρύθηκε το 1990 στην Άνω Γάστρα Νάουσας ενώ οι αμπελώνες έχουν φυτευτεί το 1978 σε υψόμετρο 205 μέτρων. Βασικά πρόσωπα της επιχείρησης είναι ο Κωνσταντίνος Καρυδάς και ο γιος του Πέτρος. Η συνολική έκταση του αμπελώνα αγγίζει τα 25 στρέμματα με κύρια ποικιλία το Ξινόμαυρο. Το οινοποιείο βρίσκεται μέσα στον αμπελώνα και στις κάβες του το Ξινόμαυρο ωριμάζει για 20 μήνες σε δρύινα βαρέλια. Η ετικέτα που έκανε γνωστό το κτήμα είναι το «Ξινόμαυρο-Νάουσα, Κτήμα Καρυδά» με ετήσια παραγωγή που κυμαίνεται μεταξύ 11.000 και 12.000. Το κτήμα είναι επισκέψιμο κατόπιν ραντεβού και η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Διεύθυνση: Άνω Γάστρα, Νάουσα 59200
Τηλ: +30 697743759
email: petkaryd@gmail.com
Κτήμα Κελεσίδη
Το κτήμα Ιδρύθηκε το 1998 από τον Κωνσταντίνο Κελεσίδη. Η οικογένεια του ήταν πρόσφυγες από τον Πόντο που εγκαταστάθηκαν το 1930 στο Γιαννακοχώρι έπειτα από μερικά χρόνια αναζήτησης τόπου µε ιδανικό κλίμα. Ο παππούς Μέρχαλις και ο αδερφός του Ιωάννης άνθρωποι µε μεράκι και αγάπη για το κρασί, φυτεύσανε το πρώτο αμπέλι το 1935. Το 1985, ακολούθησαν νέες φυτεύσεις από τον Κωνσταντίνο Κελεσίδη και τα πρώτα εμφιαλωμένα κρασιά της οικογένειας κυκλοφόρησαν το 1998. Το 1997 ο αμπελώνας πιστοποιήθηκε ως βιολογικός και σήμερα η συνολική του έκταση φθάνει τα 45 στρέμματα. Κυρίαρχη ποικιλία είναι το Ξινόμαυρο και ακολουθούν η Μαλαγουζιά, το Merlot και το Syrah.
Η φιλοδοξία της οικογένειας Κελεσίδη είναι η παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας από βιολογικά σταφύλια, µε χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις που θα ξεχωρίζουν για τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους και την ιδιαίτερη γεύση τους. Ο συνολικός αριθμός φιαλών ανά έτος φθάνει τις 15000. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζουμε το ΠΟΠ Νάουσα «Μέρχαλι» και τα ΠΓΕ Ημαθία «Αροθυµίες» από Ξινόμαυρο, Merlot, Syrah, και «Ευωδέας», που είναι λευκό από Ξινόμαυρο και Μαλαγουζιά. Το πατρικό πέτρινο σπίτι της οικογένεια Κελεσίδη αναπαλαιώθηκε το 1998 και έγινε επισκέψιμο για τους οινόφιλους. Οι επισκέψεις γίνονται μόνο κατόπιν ραντεβού και η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και αγγλικά.
Διεύθυνση: Γιαννακοχώρι Νάουσας 59200
Τηλ: +30 23320 51066 και +30 697 4293379
email: info@ktimakelesidi.gr
website: www.ktimakelesidi.gr
Κτήμα Μελιτζανή
Η οινική ιστορία της οικογένειας Μελιτζανή ξεκίνησε το μακρινό 1918 από τον Δημητρό Μελιτζανή (1882-1961), έναν από τους καλύτερους βαρελάδες της Νάουσας. Σήμερα, τα ηνία έχει αναλάβει η 3η και η 4η γενιά με προεξέχων τον Στέλιο Γιαμαλίδη και τη σύζυγό του, Ελισάβετ Μελιτζανή. Η πρώτη ύλη για τη παραγωγή των κρασιών της οικογένειας προέρχεται από ένα βιολογικό αμπελώνα 20 στρεμμάτων που βρίσκεται σε ένα από τα πιο προνομιακά μέρη της ζώνης ΠΟΠ Νάουσας, τη Γάστρα. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζουμε τη «Νάουσα Μελιτζανή», το ερυθρό «Μελιτζανή Οικογενειακόν», που είναι το χαρμάνι του Ξινόμαυρου (60%) και του Merlot (40%) και η «Κάβα Μελιτζνή». Το κτήμα προς το παρόν δεν είναι επισκέψιμο.
Διεύθυνση: Μ. Άγρα 14 Νάουσα 59100
Τηλ: +30 694583147
email: info@ktimamelitzani.gr
website: www.ktimamelitzani.gr
Αμπελώνες Θυμιόπουλου
Η αμπελοκαλλιέργεια αποτελεί εδώ και γενιές μία από τις κυριότερες γεωργικές ενασχολήσεις της οικογένειας Θυμιόπουλου. Παρόλα αυτά, ο Απόστολος Θυμιόπουλος ήταν ο πρώτος που οινοποίησε τα σταφύλια της οικογένειας ενώ ακόμη σπούδαζε στο τμήμα Οινολογίας. Το 2005 κυκλοφόρησε η πρώτη του ετικέτα με το όνομα «Γη και Ουρανός». Ο ίδιος είναι ένθερμος υποστηρικτής της αειφόρου αμπελοκαλλιέργειας και παρεμβαίνει ελάχιστα στο αμπέλι και στη διαδικασία της οινοποίησης. Σύμφωνα με τον ίδιο «η φιλοσοφία αυτή τους βοηθά να παράγουν δέκα διαφορετικές εκφάνσεις της ποικιλίας του Ξινόμαυρου». Όλοι οι αμπελώνες καλλιεργούνται βιολογικά, εφαρμόζοντας επιπρόσθετες βιοδυναμικές πρακτικές. Για τους ανθρώπους του κτήματος «αυτές οι πρακτικές τους βοηθούν να ενισχύσουν τη βιοποικιλότητα στον αμπελώνα, η οποία είναι ζωτικής σημασίας».
Το οινοποιείο βρίσκεται στην άκρη του χωριού του Τριλόφου Ημαθίας, στους πρόποδες του όρους Βερμίου σε πλήρη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζουμε το ΠΟΠ Νάουσα «Γη και Ουρανός» , το ροζέ «Rose de Xinomavro» από 100% Ξινόμαυρο και το λευκό «Blanc Des Côteaux» από Μαλαγουζιά (50%), Ασύρτικο (25%), Βιδιανό (20%) και Αηδάνι (5%). Τα δύο τελευταία έχουν ένδειξη ΠΓΕ Ημαθία. Προς το παρόν, το οινοποιείο είναι επισκέψιμό κατόπιν ραντεβού μόνο για επαγγελματίες του κλάδου. Παράλληλα, γίνονται εργασίες προκειμένου να μπορεί να υποδεχτεί το ευρύτερο κοινό εντός του 2024. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Διεύθυνση: Τρίλοφος Νάουσας 59100
Τηλ: +30 233 109 3604
email: info@thymiopoulosvineyards.gr
website: www.thymiopoulosvineyards.gr
Κτήμα Ταζογλίδου
Απόφοιτος της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ. η Ευστρατία Ταζογλίδου εργάστηκε για πολλά χρόνια σε μεγάλη Οινοποιητική Εταιρεία, υπεύθυνη για την καλλιέργεια και την ποιότητα των σταφυλιών της ποικιλίας Ξινόμαυρου αλλά και άλλων γηγενών ποικιλιών, στο τρίγωνο του Ξινόμαυρου Νάουσα-Γουμένισσα-Αμύνταιο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, καθημερινό επαγγελματικό αντικείμενο αποτελούσαν τα υποκείμενα και οι κλώνοι της ποικιλίας Ξινόμαυρου, οι αποστάσεις φύτευσης, το ύψος βλαστικού τοιχώματος, η άρδευση, η φυτοπροστασία καθώς και τα όρια παραγωγικότητας της.
Η μακρόχρονη εμπειρία και γνώση της ποικιλίας Ξινόμαυρο οδήγησαν στην φύτευση του δικού μας αμπελώνα, στην αμπελουργική ζώνη της Νάουσας. Μικρής έκτασης αμπελώνας, 20 στρεμμάτων, που αποτελεί πρότυπο αμπελώνα. Καλλιεργούνται οι ποικιλίες Ξινόμαυρο, Montepulciano και πρόσφατα φυτεύτηκαν Βιδιανό και Κυδωνίτσα στο πλαίσιο του πειραματισμού. Στόχος του κτήματος είναι η άρτια διαχείριση του αμπελώνα με σκοπό την καλύτερη δυνατή έκφραση των ποικιλιών. Από το κτήμα ξεχωρίσαμε τις ετικέτες ΠΟΠ Νάουσα «7 κλειδιά», την ερυθρή «Ανεμόλια» από 100% Montepulciano και την λευκή «7 κύματα» από Βιδιανό και Κυδωνίτσα. Το κτήμα δέχεται επισκέπτες κατόπιν ραντεβού και η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Διεύθυνση: Γιαννακοχώρι Νάουσας 59200
Τηλ: +30 697 9000660
email: info@ampeli.gr
website: www.ampeli.gr
Κτήμα Φουντή
Η οικογένεια Φουντή κατάγεται από τη Στράντζα της Ανατολικής Θράκης. Όμως, το 1914 αναγκάστηκε να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς και μετά από δεκαετή περιπλάνηση εγκαθίσταται στην περιοχή της Νάουσας, όπου μαζί με άλλες προσφυγικές οικογένειες ίδρυσαν τον οικισμό της Νέας Στράντζας. Εκεί, ο Γεώργιος Φουντής και ο γιος του Θεόδωρος μυήθηκαν στην αμπελοκαλλιέργεια και εγκατέστησαν τον πρώτο τους αμπελώνα με Ξινόμαυρο, το 1930. Την παράδοση συνέχισε ο Νικόλαος Θεόδωρος Φουντής, ο οποίος επέκτεινε τα αμπέλια της οικογένειας κατά τη δεκαετία του 1970. Κατά τη δεκαετία του 1980, ο Νικόλαος ήρθε σε επαφή με διεθνείς προσωπικότητες του κρασιού, από τις ιδέες των οποίων γοητεύτηκε και έτσι το 1992 ίδρυσε το δικό του οινοποιείο. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1996, επέστρεψε από τη Γαλλία ο ανιψιός του Δημήτριος Ζιάννης, χημικός οινολόγος και ανέλαβε την παραγωγή του κτήματος.
Οι αρχικές υποτυπώδεις εγκαταστάσεις έχουν δώσει τη θέση τους σε ένα μικρό σύγχρονο οινοποιείο, το οποίο βρίσκεται στο μαγευτικό φυσικό περιβάλλον της Νέας Στράντζας. Σήμερα, η διαχείριση του Κτήματος έχει περάσει στα χέρια της δεύτερης γενιάς, της Γεωργίας και της Ελένης Φουντή οι οποίες με το ίδιο μεράκι συνεχίζουν το δρόμο που χάραξε ο πατέρας τους. Από το κτήμα ξεχωρίζουμε δυο ετικέτες ΠΟΠ Νάουσα τη «Ναουσαία» και το «Κτήμα Φουντή». Η πρώτη παράγεται από Ξινόμαυρο που καλλιεργείται στη Ράμνιστα και στη Ρουντίνα ενώ η δεύτερη από ένα αμπελοτόπι 6 στρεμμάτων στην θέση Καραούτσα της Στράντζας. Τέλος, η λευκή ετικέτα «Τρυγίας» είναι ένα blanc de noirs από 100% Ξινόμαυρο. Το κτήμα είναι επισκέψιμο καθημερινές από 09:00 έως 16:00, ενώ τα Σαββατοκύριακο μόνο κατόπιν ραντεβού. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Διεύθυνση: Στράντζα Νάουσας
Τηλ: +30 23320 48255
email: info@ktimafoundi.gr
website: www.ktimafoundi.gr
Κτήμα Χρυσοχόου
Η αρχή έγινε το 1948, όταν η οικογένεια Χρυσοχόου ξεκινά να δραστηριοποιείται στη παραγωγή και εμφιάλωση οίνου, βερμούτ, μπράντι, ούζου και λικέρ. Το 1977, γίνεται το επόμενο βήμα όταν ο Κείμης Χρυσοχόου παντρεύεται την Μπέτη και ξεκινούν μαζί την ιστορία του μέχρι σήμερα «ΚΤΗΜΑ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ». Το 1978 επιλέγεται και καλλιεργείται μια έκταση 150 στρεμμάτων στην περιοχή Στράντζα Νάουσας και όλη η προσοχή επικεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στην παραγωγή και εμφιάλωση κρασιού. Το 1994 κατασκευάζεται ένα μικρό οινοποιείο με όλα τα απαραίτητα μηχανήματα παραγωγής κρασιού. Το 1998 ολοκληρώνεται μια επέκταση του ήδη υπάρχοντος οινοποιείου περιλαμβάνοντας αίθουσα γευσιγνωσίας, χώρο παραγωγής και παλαίωσης και ένα μικρό μουσείο με διάφορα αμπελουργικά και οινολογικά αντικείμενα. Το 2004 καλλιεργούνται άλλα 50 στρέμματα στην περιοχή Γάστρα Νάουσας.
Τέλος, τον Ιούνιο του 2007 ολοκληρώνεται μια νέα πτέρυγα που περιλαμβάνει έναν χώρο παλαίωσης, προβολής και προώθησης του κρασιού. Στους ιδιόκτητους αμπελώνες η οικογένεια καλλιεργεί το Ξινόμαυρο, το τοπικό Πρεκνιάρικο, τη Μαλαγουζιά και τις διεθνείς Merlot, Syrah και Sauvignon Blanc. Σήμερα, την παράδοση και το μεράκι των γονιών συνεχίζουν τα δυο από τα τρία παιδιά τους, η Νανά απόφοιτος ΤΕΙ Λογιστικής και σχολής Αμπελουργίας και Οινολογίας (Ιταλία) και ο Γιάννης που εργάζεται σε διάφορα τμήματα του κτήματος. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίσαμε τα ΠΟΠ Νάουσα «Νάουσα Χρυσοχόου» και «Gold Selection» και το λευκό «Πρεκνιάρικο Χρυσοχόου». Το κτήμα δέχεται επισκέπτες μόνο κατόπιν ραντεβού και η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά, στα αγγλικά και στα ιταλικά.
Διεύθυνση: Στράντζα Νάουσας
Τηλ: +30 23320 45080
email: info@chrisohoou.com & kamahri@otenet.gr
website: www.chrisohoou.com
Οινοποιείο Vaeni-Naoussa
Το οινοποιείο Vaeni-Naoussa κατασκευάστηκε το 1984 με την ίδρυση του συνεταιρισμού και αντιπροσωπεύει περίπου το 50% της παραγωγής στην περιοχή της Νάουσας. Η πείρα και το μεράκι των 200 αμπελουργών – μελών του VAENI-Νάουσα συμβάλουν ουσιαστικά στην επιτυχία. Σήμερα, τα κρασιά VAENI-Νάουσα εξάγονται σε 40 χώρες παγκοσμίως. Οι αμπελώνες έχουν προνομιούχα θέση εγκατεστημένοι στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Βερμίου που τα προφυλάσσει από τους ψυχρούς βόρειους ανέμους ενώ συγχρόνως επωφελούνται από τις ακτίνες του μεσημεριανού ήλιου.
Το υψόμετρό τους εκτείνεται από τα 150 μέτρα και φτάνει τα 350 και η συνολική τους έκταση αγγίζει τα 2150 στρέμματα. Οι βασικές ποικιλίες που καλλιεργούμε είναι το Ξινόμαυρο, το Merlot και το Syrah.
Από τις ετικέτες του οινοποιείου ξεχωρίζουμε τα ερυθρά ΠΟΠ Νάουσα «Μαύρη Δρυς» και «Δαμασκηνός» και το λευκό «Εν λευκώ» από Μαλαγουζιά και Ξινόμαυρο. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο και διαθέτει εκθεσιακό χώρο και πρατήριο πώλησης οίνων. Το ωράριο του επισκέψιμου για τις καθημερινές είναι από 9:00 έως 14:00, ενώ για τις υπόλοιπες μέρες και ώρες κατόπιν ραντεβού.
Διεύθυνση: Επισκοπή Νάουσας 59200
Τηλ: +30 23320 44274
email: info@vaeni.gr
website: www.vaeni-naoussa.com
Οινοποιείο Κόκκινος
Το 1999, μετά από πολυετή ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα, o έμπειρος γεωργός Σταύρος Κόκκινος αγόρασε τον πρώτο αμπελώνα Ξινόμαυρου σε ένα από τα καλύτερα αμπελοτόπια της Νάουσας, στην περιοχή «Παλιοκαλιάς».
Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο αμπελώνας επεκτάθηκε και το 2008 ιδρύθηκε το οινοποιείο. Σήμερα, ο αμπελώνας φθάνει τα 90 στρέμματα και η σκυτάλη περνά στη δεύτερη γενιά, στον Κωνσταντίνο, Χημικό με ειδίκευση στη τεχνολογία τροφίμων, και στον Γιώργο, σπουδαστή οινολογίας. Το οινοποιείο
έχει επικεντρωθεί στη ποικιλία Ξινόμαυρο και από αυτό ξεχωρίζουν οι ετικέτες «Κόκκινος Νάουσα», «Παλιοκαλιάς» και «Black Rooster». Η πρώτη είναι Ξινόμαυρο από επιλεγμένους αμπελώνες με δωδεκάμηνη ωρίμαση σε Γαλλικά δρύινα βαρέλια και η δεύτερη είναι το single-vineyard Ξινόμαυρο από τον ομώνυμο αμπελώνα. Εκεί, από δεκαπέντε στρέμματα παράγουν μόλις 3.000 με 4.000 φιάλες και η ωρίμαση του κρασιού διαρκεί 18 μήνες σε Γαλλική δρυ. Τέλος, η τρίτη ετικέτα είναι το χαρμάνι του Ξινόμαυρου (80%) με τη διεθνή ποικιλία Merlot. Το Οινοποιείο δέχεται επισκέψεις, κατά προτίμηση κατόπιν ραντεβού και επικοινωνία μπορεί να γίνει στα Ελληνικά και στα Αγγλικά.
Διεύθυνση: Δαλαμάρι, Νάουσας 59200
Τηλ: +30 698 489 1510
email: kokkinos.naoussawines@gmail.com
website: www.kokkinoswinery.gr
Επιμέλεια κειμένου: Πάνος Τζίμας DipWSET
Διαβάστε ακόμα:
Η Ελλάδα του Κρασιού: Ανατολική Θεσσαλία – Το Κλίμα, τα Οινοποιεία, οι Ποικιλίες, οι Ετικέτες
Η Ελλάδα του Κρασιού –Πιερία: Το Κλίμα, τα Οινοποιεία, οι Ποικιλίες, οι Ετικέτες
Η Ελλάδα του Κρασιού – Αμύνταιο: Το Κλίμα, τα Οινοποιεία, οι Ποικιλίες, οι Ετικέτες
