«Μπιτζικλίκια» στο Σουφλί, ονομάζονται τα επιβλητικά κουκουλόσπιτα. Τα κτίρια εκείνα, που όταν η σηροτροφεία και η παραγωγή μεταξιού βρίσκονταν στο ζενίθ, στέγαζαν τους μεταξοσκώληκες αλλά και την οικογένεια κάθε παραγωγού. Οι -για πολλούς- αποκρουστικές κάμπιες, ήταν κάτι σαν τα οικόσιτα ζώα, από τις οποίες εξασφαλίζονταν όμως ένα γερό εισόδημα.
Το μετάξι παράγεται από το έκκριμα των αδένων του μεταξοσκώληκα, αφού προηγουμένως έχει καταναλώσει χιλιάδες μουρόφυλλα, όταν αυτός βρίσκεται στη διαδικασία πλέξης του κουκουλιού, από το οποίο θα προκύψει στη συνέχεια η ίνα. Όλη αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται μέσα στα «μπιτζικλίκια», που διασώζονται αρκετά στο Σουφλί, που έχει ταυτιστεί απόλυτα με το μετάξι. Από την εκτροφή του μεταξοσκώληκα και την επεξεργασία του μεταξιού έως την προώθηση των περίφημων σουφλιώτικων μεταξωτών. Αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που πρόσφατα η πόλη ανακηρύχθηκε ως «Best Tourism Village» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού.
Για δεκαετίες ολόκληρες η πόλη ζούσε σχεδόν αποκλειστικά από την σηροτροφία, εξάγοντας σημαντικές ποσότητες κουκουλιών και μεταξωτών, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και όχι μόνο. Μπορεί στη συνέχεια η ανακάλυψη της τεχνητής μεταξωτής ίνας να διέκοψε απότομα την «χρυσή» εποχή, ωστόσο το Σουφλί διαθέτει σήμερα μια σημαντική «κληρονομιά» που η τοπική κοινωνία επιχειρεί μεθοδικά να προωθήσει και να αναδείξει. Αναπόσπαστο κομμάτι της κληρονομιάς αυτής, αποτελούν τα δεκάδες μπιτζικλίκια» και τα πλούσια αρχοντικά, απόρροια του πλούτου και της ευημερίας των καλών εποχών, που εντυπωσιάζουν διάσπαρτα στα λιθόστρωτα στενά που έχουν επιβιώσει στο διάβα των χρόνων.
Κουκουλόσπιτο Καλέση
Από τα «κουκουλόσπιτα» που διασώθηκαν και αναδείχθηκαν στο Σουφλί, είναι και αυτό των αδελφών Καλέση, το οποίο έχει μετατραπεί σ’ έναν ζεστό και φιλόξενο μικρό ξενοδοχείο με την ονομασία -τι άλλο;- «Το Κουκούλι».
Το «Κουκούλι» βρίσκεται στην οδό Ολόρου, βασιλιάς της Θράκης που η κόρη του Ηγησιπύλη παντρεύτηκε τον Αθηναίο πολιτικό και στρατηγό Μιλτιάδη, σε μια γειτονιά στο κέντρο της πόλης, με λιθόστρωτα στενά και έντονο παραδοσιακό χρώμα.
Το τριών ορόφων κτίσμα έχει εμβαδό 490 τ.μ. και είναι κτισμένο από πέτρα και ψημένο κόκκινο τούβλο, χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής που είχε κυριαρχήσει στην πόλη στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η σηροτροφία βρισκόταν σε ακμή.
Το πάχος του εξωτερικού τείχους αγγίζει τα 70 εκ., που εξασφάλιζε τη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας που ήταν αναγκαία για την παραγωγή του μεταξοσκώληκα. Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του ξενοδοχείου: «Στις καθαρά εργοστασιακές όψεις, συμμετρικά και ήρεμα διαρθρωμένες με απλά πλίθινα ζωνάρια, πέτρινα αγκωνάρια στο πρώτο πάτωμα και πλίνθινες παραστάδες στο δεύτερο, διακρίνονται οι σιδηροδεσίες που εξασφαλίζουν τη συνεργασία του περιβλήματος με τον ξύλινο σκελετό».
Στο ισόγειο του κτίσματος, λειτουργούσαν φούρνοι για την «απόπνιξη», τη θανάτωση της χρυσαλλίδας μέσα στα κουκούλι πριν της μεταμόρφωσή σε πεταλούδα, και χώροι για την αποθήκευση των «ψημένων» κουκουλιών πριν από τη διαδικασία επεξεργασίας που ακολουθούσε.
Στον όροφο και στη «σοφίτα» ήταν οι χώροι παραγωγής του μεταξοσκώληκα, επάνω στις λεγόμενες «κρεβάτες». Εκεί ο ιδιοκτήτης εξέτρεφε τις «οικόσιτες» κάμπιες, που ξεκινούσαν από αυγά, με μέγεθος όσο η κεφαλή μιας καρφίτσας, και κατέληγαν να τρώνε 500 κιλά φύλλα μουριάς, αυξάνοντας το βάρος τους 10.000 φορές και πλέκοντας στο τέλος ένα κουκούλι μεταξιού μήκους 2.500 μ.
Το 1994 το κτίριο περιήλθε στην κατοχή του δήμου Σουφλίου. Το κτίριο αναπαλαιώθηκε μέσω του προγράμματος Leader και στη συνέχεια μετατράπηκε και λειτουργεί σαν ξενοδοχείο, μοναδικό του είδους στην περιοχή.
Το «κουκουλόσπιτο» του Καλέση είναι ένα από τα 22 παρόμοια κτίρια στο Σουφλί, που από το 1986 το υπουργείο Πολιτισμού έχει χαρακτηρίσει «Μνημείο-Έργο Τέχνης» -ως αξιόλογο χαρακτηριστικό δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής- θετοντάς το σε καθεστώς προστασίας.
Αν βρεθείτε στο Σουφλί, το «Κουκούλι» αποτελεί ιδανικό ορμητήριο για να γνωρίσετε τις ομορφιές και τα αξιοθέατα της περιοχής. Το «μπιτζικλίκι» του Καλέση έχει διαμορφωθεί σε ένα φιλόξενο ξενοδοχείο έντεκα δωματίων, με ιδιαίτερο χρώμα και απόλυτο σεβασμό στον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα. Στους χώρους τους, που κάποτε απλώνονταν οι «κρεβάτες» με τους μεταξοσκώληκες, θα ταξιδέψετε πίσω στο χρόνο. Οι -πραγματικά- όμορφοι και προσεγμένοι χώροι του ξενοδοχείου, προσφέρουν άνεση και χαλάρωση στον επισκέπτη. Ζεστά δωμάτια στους ορόφους, που κυριαρχεί το ξύλο, μεγάλο άνετο καθιστικό και εστιατόριο στο ισόγειο εκεί που λειτουργούσαν παλαιότερα οι φούρνοι.
Όσον αφορά την φιλοξενία, η οικεία ατμόσφαιρα των ιδιοκτητών του θα σας κάνει να αισθάνεστε σαν στο σπίτι μας. To «Κουκούλι» και οι άνθρωποί του, θα σας δώσουν την ευκαιρία να νοιώσετε και να αντιληφθείτε πλήρως τη σχέση της πόλης με το μετάξι.
Τα φημισμένα «μπιτζικλίκια»
Τα πρώτα «μπιτζικλίκια» ξεκίνησαν να κατασκευάζονται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, λόγω της ραγδαίας αύξησης της παραγωγής και της μεγάλης ζήτησης του προϊόντος. Τα νέα κτίρια, επηρεασμένα από την εποχή σε βιομηχανικό ρυθμό, κτίζονταν προκειμένου να εξυπηρετούν τις ανάγκες της σηροτροφίας και της επεξεργασίας μεταξιού, σε συνδυασμό με την κατοίκηση της οικογένειας του παραγωγού. Τα «μπιτζικλίκια» ήταν κυρίως διώροφα -από πέτρα, ξύλο και κόκκινο τούβλο- με χοντρούς τοίχους και στενά ξύλινα κουφώματα έτσι ώστε να επιτυγχάνεται παράλληλα η διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας όσο και ο κατάλληλος φωτισμός. Απαραίτητες συνθήκες για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα.
Το ισόγειο εξυπηρετούσε αποθηκευτικές ανάγκες, όπως στοίβαξη μορεόφυλλων ή συγκομιδή των κουκουλιών, ενώ σε μικρό τμήμα του στεγαζόταν η κατοικία της οικογένειας. Ο επάνω ενιαίος όροφος, καταλαμβανόταν εξ’ ολοκλήρου από ξύλινες διώροφες «κρεβατίνες», πάνω στις οποίες τοποθετούνταν οι μεταξοσκώληκες για τη διαδικασία της σηροτροφίας.
Το αρχοντικό του Μπρίκα
Ένα «μπιτζεκλίκι» αρχοντικό, είναι αυτό του Μπρίκα. Πραγματικό αρχιτεκτονικό στολίδι όχι μόνο για το Σουφλί, αλλά για ολόκληρη την Θράκη. Το τριώροφο αρχοντικό, που συνδυάζει επιτυχημένα τη βιοτεχνική αποστολή του με τη μεγαλοπρέπεια της δυτικής αρχοντικής προαστιακής βίλας, κατασκευάστηκε το 1890 για να στεγάσει την εύπορη οικογένεια του ιδιοκτήτη του, ο οποίος ήταν από τους λίγους παραγωγούς μεταξόσπορου στο Σουφλί και η οικογένεια του από τις πιο εύπορες της πόλης. Η ειδική κατασκευή του εξασφάλιζε συνθήκες κατάλληλες για την εκτροφή μεταξοσκωλήκων και την αποθήκευση ξηρών κουκουλιών.
αλλά και τους μεταξοσκώληκες ενώ διέθετε και χώρους για την αποθήκευση των κουκουλιών. Το 1991 το οίκημα έγινε δωρεά στον δήμο Σουφλίου, που τα τελευταία χρόνια στεγάζει σε αυτό, το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο, τη Δημοτική Πινακοθήκη και την πλούσια συλλογή μεταξωτών του Συλλόγου Φίλων Μετάξης η Χρυσαλλίδα.
Το Σουφλί απέχει 856 χλμ. (8 ω 52 λεπτ.) από την Αθήνα και (856 χλμ.) 359 χλμ. (3 ω 42 λεπτ.) από την Θεσσαονίκη. Πλησιέστερο αεροδρόμιο είναι το «Δημόκριτος» της Αλεξανδρούπολης (58,8 χλμ. / 44 λεπτ.)
Πληροφορίες :
• www.koukoulihotel.gr/ Τηλ. : 2554022400
• www.soufli.gr
• www.visitsoufli.gr
