Το Terroir και οι ποικιλίες
Το Ρέθυμνο βρίσκεται μεταξύ των Νομών Χανίων και Ηρακλείου. Ο νομός είναι ιδιαίτερα ορεινός με τα Λευκά Όρη να υψώνονται στα δυτικά του όρια, ενώ στα ανατολικά του δεσπόζει ο Ψηλορείτης. Το ορεινό ανάγλυφο προσφέρει πλαγιές περιορισμένης γονιμότητας και πληθώρα προσανατολισμών για αμπελοκαλλιέργεια. Το κλίμα είναι μεσογειακό και οι θερινοί μήνες ζεστοί και ξηροί. Όμως, το υψόμετρο προσφέρει ανακούφιση στα φυτά, καθώς οι θερμοκρασίες υποχωρούν σημαντικά κατά τις βραδινές ώρες. Αυτή η διαφορά θερμοκρασιών μεταξύ ημέρας και νύχτας βοηθά τα σταφύλια να ωριμάζουν με πιο αργό ρυθμό, αναπτύσσοντας πλούσιο αρωματικό δυναμικό και δροσιστικές οξύτητες. Η πλειονότητα των αμπελώνων είναι ανεπτυγμένη σε υψόμετρα άνω των 600 μέτρων, ωστόσο υπάρχουν και καλλιέργειες σε πιο χαμηλά υψόμετρα, όπου πιο γόνιμα αργιλώδη εδάφη βοηθούν τα φυτά να αντεπεξέρχονται στην ξηρασία και προσδίδουν μεταλλικές νότες στα κρασιά της τοπικής ποικιλίας Βιδιανό.
Ο αμπελώνας του Ρεθύμνου είναι μικρότερος σε σύγκριση με τους υπόλοιπους στο νησί, όμως έχει κάποια ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά που τον κάνουν ξεχωριστό. Υπάρχουν πολλοί παλιοί αμπελώνες και αρκετοί από αυτούς είναι υπεραιωνόβιοι. Μέσα από αυτούς τους αμπελώνες αναβίωσε η λευκή ποικιλία Βιδιανό. Ξεκινώντας από τα βουνά του Ρεθύμνου, το Βιδιανό έχει πλέον καθιερωθεί ως μια από τις πιο σημαντικές λευκές ποικιλίες όχι μόνο της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας. Είναι ποικιλία με υψηλές αντοχές σε ασθένειες και παράγει κρασιά υψηλής ποιότητας, που εκφράζουν με φινέτσα την επίδραση της δρυός, τα βουτυράτα στοιχεία της μηλογαλακτικής ζύμωσης και τη λιπαρή υφή από την επαφή με τις φίνες οινολάσπες. Άλλες ποικιλίες που συναντάμε στον νομό είναι οι λευκές Αθήρι, Βηλάνα, Θραψαθήρι, Μοσχάτο Σπίνας και οι ερυθρές Λιάτικο, Ρωμέικο, Κοτσιφάλι, Cabernet Sauvignon, Grenache Rouge και Syrah. Τα κρασιά που παράγονται στον Νομό Ρεθύμνου μπορούν να χρησιμοποιούν την ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) Ρεθύμνου ή το γενικότερο ΠΓΕ Κρήτης. Συνήθως το δεύτερο χρησιμοποιείται όταν μέρος ή όλα τα σταφύλια προέρχονται από γειτονικούς νομούς.
Οινοποιεία και οι μέθοδοι οινοποίησης και παραγωγής
Το Οινοποιείο Κλάδος είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που ιδρύθηκε το 1997 από τον χημικό-οινολόγο Εμμανουήλ Κλάδο. Το 2000, η ομάδα του οινοποιείου ξεκίνησε την προσπάθεια για την ανάδειξη της τοπικής ποικιλίας Βιδιανό, που από το 2013 καλλιεργείται βιολογικά. Σήμερα, τη διαχείριση του οινοποιείου έχει αναλάβει η νέα γενιά της οικογένειας. Ο Στέλιος είναι χημικός με μεταπτυχιακές σπουδές σε Ελλάδα και Ιταλία. Η ετικέτα «White Diva» είναι 100% Βιδιανό με αρώματα μοσχολέμονου, πράσινου μήλου και ροδάκινου και με κρεμώδη υφή. Το Μοσχάτο Σπίνας και το Βιδιανό παντρεύονται στην ετικέτα «Μέγα Γεράκι» για να δώσουν ένα κρασί με δροσερές οξύτητες, ανθικά και φρουτώδη αρώματα. Το «Pink Blackbird» είναι ένα φρουτώδες ροζέ κρασί με βοτανικές νύξεις από την ποικιλία Κοτσιφάλι. Το οινοποιείο λειτουργεί ως επισκέψιμο.
Διεύθυνση: Σκεπαστή Μυλοποτάμου, Ρέθυμνο, τηλ.: +30 28340-51589, info@kladoswinery.gr, kladoswinery.gr.
Το Οινοποιείο Iliana Malihin ιδρύθηκε το 2019, και η Ηλιάνα, οπαδός της βιολογικής καλλιέργειας, προσπαθεί να αναδείξει και να διασώσει παλιούς αμπελώνες από τα χωριά του Ρεθύμνου. Τα σταφύλια προέρχονται από τα ορεινά χωριά Μέλαμπες, Φουρφουρά και Μέρωνα. Η ναυαρχίδα του οινοποιείου είναι το «Vidiano Old Vines», ένα κρασί με λιπαρή υφή και αρώματα ώριμου βερίκοκου, μελιού και χαμομηλιού, που προέρχεται από το χωριό Μέλαμπες, από παλαιούς αμπελώνες σε υψόμετρο 800 μ. Το «Vidiano Young Vines», πιο παιχνιδιάρικό, αναδεικνύει αρώματα πυρινόκαρπων και δροσιστικές οξύτητες. Το «Liatiko» από τον Μέρωνα παντρεύει αρμονικά τα αρώματα ώριμων φρούτων με γήινες και μπαχαρένιες νύξεις. Το οινοποιείο λειτουργεί ως επισκέψιμο.
Διεύθυνση: Μέλαμπες Αγ. Βασιλείου, Ρέθυμνο, τηλ.: +30 6979344044, ilianamalichin@gmail.com, iliana-malihin-winery.business.site.
Το Οινοποιείο Κουρκουλού ιδρύθηκε το 2017 από την Ξένια Κουρκουλού και τα αδέρφια της, Ζαχαρένια και Παύλο, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, δίπλα από το Φαράγγι του Αγίου Αντωνίου. Το κτήμα παράγει 15.000 φιάλες από κρητικές ποικιλίες, που προέρχονται από τον ιδιόκτητο βιολογικό αμπελώνα και, κατά ένα μικρό ποσοστό, από συνεργαζόμενους αμπελουργούς. Επιβλέπουσα χημικός-οινολόγος είναι η Κατερίνα Καραμπατέα. Από τις ετικέτες ξεχωρίζει το «Pentozali λευκό», που είναι το πάντρεμα των Βηλάνας, Βιδιανού και Μοσχάτου Σπίνας. Το «Pentozali ροζέ» είναι η ροζέ εκδοχή του Λιάτικου και το «Vidiano μονοποικιλιακό» είναι ένα κομψό, ισορροπημένο με τυπικότητα Βιδιανό από τον ιδιόκτητο αμπελώνα, που βρίσκεται σε υψόμετρο 360 μέτρων. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο.
Διεύθυνση: Πατσός Αμαρίου, Ρέθυμνο, τηλ.: +30 6948099169, info@kourkoulouwinery.gr, kourkoulouwinery.gr.
Η ιστορία του Οινοποιείου Μεταξάκης ξεκίνησε το 1927 στο «Αρμί της Γούβας», ένα χωματοβούνι 160 στρεμμάτων που μετονομάστηκε σε «Λαγάρα». Το πρώτο οινοποιείο ιδρύθηκε το 1993, το 2017 εκσυγχρονίστηκε και δημιουργήθηκε ένας όμορφος χώρος για τους επισκέπτες. Σήμερα, η οικογένεια καλλιεργεί 77 στρέμματα με αμπέλια και ελιές. Από το οινοποιείο παράγεται η ετικέτα «Korfi» σε τρεις εκδοχές, τη λευκή, τη ροζέ και την ερυθρή. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο.
Διεύθυνση: Ορθέ Μυλοποτάμου, Ρέθυμνο, τηλ: +30 28340-22228, info@metaxakiswinery.gr, metaxakiswinery.gr.
Αξιοθέατα και σημεία ενδιαφέροντος στις οινικές διαδρομές της περιοχής
Ακολουθώντας τον οινικό χάρτη του Ρεθύμνου, μπορείτε παράλληλα να δείτε από κοντά μερικά ενδιαφέροντα αξιοθέατα όπως η Μονή Αρκαδίου, το σπήλαιο Μελιδόνι και οι Μαργαρίτες, το χωριό των πιθαράδων. Στον νότο του Ρεθύμνου θα εντυπωσιαστείτε από τις καταπληκτικές παραλίες στον Άγιο Παύλο και την Τριόπετρα, που αντικρίζουν το Λιβυκό.
Το σπήλαιο και το χωριό Μελιδόνι. Οδηγώντας προς τα νότια του οινοποιείου Κλάδου θα ανακαλύψετε το σπήλαιο αυτό όπου λατρεύτηκε ο μυθικός χάλκινος γίγαντας Τάλως, προστάτης του νησιού. Οι ντόπιοι το ονομάζουν Γεροντόσπηλιο, και από το 1824 συνδέθηκε με τη δολοφονία 370 γυναικόπαιδων και 30 πολεμιστών από τον στρατό του Χουσεΐν πασά. Στην είσοδο υπάρχει μια δολίνη (κοίλωμα του εδάφους που προέρχεται από καθίζηση) και στη συνέχεια η αίθουσα των ηρώων, όπου βρίσκεται το οστεοφυλάκιο των νεκρών. Στην αίθουσα Πάσλεϋ ο σταλακτιτικός και σταλαγμιτικός διάκοσμος είναι φαντασμαγορικός και ακόμη περισσότερο στην αίθουσα των Παραπετασμάτων.
Το γειτονικό χωριό Μελιδόνι είναι όμορφο και προσφέρεται για βόλτες στα στενά του. Θα θαυμάσετε την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας, τον Ναό της Αγίας Σοφίας, σπίτια με περίτεχνα θυρώματα και παλιά λιοτρίβια.
Οι Μαργαρίτες. Το φημισμένο χωριό των πιθαράδων, όπου βρίσκεται το οινοποιείο Μεταξάκη, είναι από τα παλαιότερα της Κρήτης και βαφτίστηκε Μαργαρίτες από τους Ενετούς. Το χαρακτηρίζουν τα στενά δρομάκια, τα πετρόκτιστα σπίτια με τις καμάρες, τα τοξωτά παράθυρα και τις πόρτες με τα σκαλιστά υπέρθυρα, οι πέτρινες βρύσες, οι αυλές με τα λουλουδιασμένα πιθάρια. Περπατώντας θα βρείτε εργαστήρια Κεραμικής όπου οι καλλιτέχνες συνδυάζουν τις παραδοσιακές με τις μοντέρνες φόρμες, δημιουργώντας καταπληκτικά κεραμικά και πιθάρια. Οι Μαργαρίτες, όπως και το Θραψανό, είναι τα μεγαλύτερα αγγειοπλαστικά κέντρα της Κρήτης και τον Ιούλιο διοργανώνεται εδώ το Φεστιβάλ Κεραμικής-Αγγειοπλαστικής.
Η Μονή Αρκαδίου. Αξίζει να οδηγήσετε προς τα βόρεια του οινοποιείου Κουρκουλού για να επισκεφθείτε τη φημισμένη Μονή Αρκαδίου με την εξαιρετική αρχιτεκτονική. Θεωρείται πως ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και το καστρομονάστηρο ολοκληρώθηκε το 1600. Η μονή ταυτίστηκε με τους αγώνες των Κρητικών για την ελευθερία. Στην Επανάσταση του 1866 αποκλείστηκαν εδώ 964 Κρητικοί, ανάμεσα στους οποίους πολλά γυναικόπαιδα. Οι ορδές του Μουσταφά πασά στο τέλος έκαμψαν την αντίσταση των πολιορκημένων και στις 9 Νοεμβρίου του 1866 μπήκαν στη μονή αρχίζοντας να σφάζουν τους αμάχους. Τότε ο οπλαρχηγός Κωνσταντής Γιαμπουδάκης ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη σκοτώνοντας μαζί και πολλούς Τούρκους. Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου συντάραξε την Ευρώπη και έγινε αφορμή για την αφύπνιση των Ευρωπαίων και τη δρομολόγηση μιας λύσης στο Κρητικό Ζήτημα.
Στο κέντρο της όμορφης αυλής δεσπόζει το καθολικό, που είναι δίκλιτος ναός με ενδιαφέρουσα αναγεννησιακή πρόσοψη. Είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη. Θα δείτε επίσης την ιστορική Τράπεζα, τα «κελαρικά», την πυριτιδαποθήκη, το μουσείο και την πινακοθήκη.
Στις παραλίες του νότου. Και ποιος δεν έχει ακούσει για τον περίφημο Άγιο Παύλο, με τους μεγάλους καυτούς αμμόλοφους και την καταπληκτική αμμουδιά με τα εξωτικά γαλαζοπράσινα νερά! Στον έναν από τους τρεις ορμίσκους βρίσκεται ο ομώνυμος παραθεριστικός οικισμός, με ταβέρνες, καφέ, ξενοδοχεία και μικρές παραλίες για μπάνιο.
Πολύ εντυπωσιακή είναι και η γειτονική Μεγάλη Τριόπετρα (Ακουμιανή Γιαλιά), προς τα ΒΔ του Αγίου Παύλου, με χαρακτηριστικό της τους τρεις βράχους μέσα στη θάλασσα, ο τελευταίος από τους οποίους θυμίζει φτερό καρχαρία. Η αμμώδης παραλία μοιάζει απέραντη και λειτουργούν λίγα ξενοδοχεία και ταβέρνες. Πλάι στη Μεγάλη βρίσκεται η Μικρή Τριόπετρα, πιο απάνεμη και οικογενειακή, με ταβερνάκι. Οι παραλίες αντικρίζουν το Λιβυκό πέλαγος και βρίσκονται κοντά στο οινοποιείο Iliana Malihin.
