Προβληματισμό προκαλούν στη διεθνή επιχειρηματική τουριστική κοινότητα οι επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει στον τουριστικό τομέα μία πιθανή ραγδαία εξάπλωση της νέας μετάλλαξης Όμικρον σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ήδη, σε όλες τις ηπείρους, ο ένας μετά τον άλλο προορισμό απέκλεισαν τις μεταφορικές συνδέσεις με τα νοτιοαφρικανικά κράτη που καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα ενώ σκληρότερους ταξιδιωτικούς περιορισμούς επέβαλαν χώρες απαγορεύοντας την είσοδο στην επικράτεια σε όλους ξένους επισκέπτες.
Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, αυτό που προεξοφλείται από τη διεθνή τουριστική κοινότητα είναι ότι η εμφάνιση της μετάλλαξης Όμικρον θα ανακόψει την ανάκαμψη του ταξιδιωτικού κλάδου.
Τα πρόσθετα περιοριστικά μέτρα που θα λάβουν τις επόμενες ημέρες οι προορισμοί αναμένεται να επηρεάσουν και την εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Ισχυρότερο θα είναι το πλήγμα για τους δημοφιλείς τη συγκεκριμένη περίοδο προορισμούς που ανέμεναν μία σημαντική ανάκαμψη μετά την περυσινή καταστροφική σεζόν. Πάντως, τον σημαντικότερο ρόλο για την απορρόφηση των νέων κραδασμών που δέχεται η παγκόσμια τουριστική οικονομία αναμένεται να παίξουν τα υγειονομικά αντανακλαστικά της διεθνής κοινότητας απέναντι στη νέα εξίσωση που έβαλε η μετάλλαξη Όμικρον για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Η θέση του ελληνικού τουρισμού
Η αδυναμία του ελληνικού τουρισμού να προσελκύσει ισχυρό ρεύμα εισερχόμενου τουρισμού κατά τη χειμερινή περίοδο, ακόμη και πριν την πανδημία δημιουργεί ένα χρονικό μαξιλάρι ασφαλείας μέχρι την έναρξη της σεζόν του 2022. Οι όποιες επιπτώσεις σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, λοιπόν, θα είναι περιορισμένες σε σχέση με την εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυτό το διάστημα που αναμενόταν σε κάθε περίπτωση να είναι υποτονική.
Εάν επίσης, απαντηθεί θετικά το ερώτημα ότι καλύπτεται από τα υφιστάμενα εμβόλια η αντιμετώπιση της μετάλλαξης θα έχουν καμφθεί οι όποιες ανησυχίες οδεύοντας προς την έναρξη της σεζόν, ουσιαστικά τον Απρίλιο του 2022. Στον αντίποδα, αν χρειαστούν νέα εμβόλια για την Όμικρον θα είναι αναπόφευκτο το πισωγύρισμα και στην ταξιδιωτική βιομηχανία που θα μπει σε νέο κύκλο καθυστερήσεων για την επιστροφή στα επίπεδα του 2019.
Το ενδιαφέρον, λοιπόν, αυτήν την περίοδο για την ελληνική αγορά εστιάζεται στην ταξιδιωτική κίνηση των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όπως κάθε χρόνο αυτήν την περίοδο οι κρατήσεις στους δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς κινούνται από τους Έλληνες.
Διαθέτοντας περιορισμένο αριθμό κλινών οι ορεινοί και ημιορεινοί προορισμοί της χώρας είθισται να έχουν υψηλές πληρότητες την περίοδο των εορτών. Η ίδια εικόνα προδιαγράφεται μέχρι στιγμής και για τη φετινή περίοδο αν και δεν παύει να υπάρχει ανησυχία από τους τουριστικούς επαγγελματίες των περιοχών μπροστά σε ένα ενδεχόμενο λήψης μέτρων που θα περιορίσουν τις ταξιδιωτικές μετακινήσεις.
Στήριξη των ταξιδιωτικών γραφείων ενόψει πιθανόν επιπτώσεων από την Όμικρον
Πάντως η ανησυχία υπάρχει ειδικά στον κλάδο των τουριστικών γραφείων για πιθανές επιπτώσεις από την μετάλλαξη Όμικρον.
Η Ομοσπονδία Ελληνικών Συνδέσμων Γραφείων Ταξιδίων και Τουρισμού επισημαίνει την ανάγκη να επεκταθούν τα μέτρα στήριξης των ελληνικών τουριστικών γραφείων μέχρι και το τέλος του Ιουνίου του 2022 επισημαίνει, προκειμένου οι επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες υπέστησαν βαρύτατες απώλειες εσόδων από τις επιπτώσεις της πανδημίας, να καταφέρουν να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους ενόψει του τρίτου κατά σειρά δύσκολου χειμώνα που καλούνται να διανύσουν και των άγνωστων εξελίξεων της υγειονομικής κρίσης στον παγκόσμιο τουρισμό.
Όπως σημειώνει η Ομοσπονδία, τα αποτελέσματα των εκθέσεων της Τράπεζας της Ελλάδος, αλλά και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, δείχνουν ότι στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2021 τα έσοδα του τουρισμού κινήθηκαν στα επίπεδα των 8,757 δισ. ευρώ ή στο 54,37% του 2019, ενώ οι αεροπορικές αφίξεις μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου 2021 σημείωσαν πτώση 45,7% σε σχέση με το 2019. Δηλαδή, η χώρα κατάφερε να ανακτήσει το 55,3% της επιβατικής κίνησης του 2019.
Η κατάσταση στον κλάδο των τουριστικών γραφείων και των διοργανωτών τουριστικών πακέτων είναι αρκετά χειρότερη, επισημαίνει η Ομοσπονδία, αφού μετά από μία ενδελεχή ανάλυση είναι σίγουρο ότι θα προκύψει υστέρηση εσόδων που υπερβαίνει το 65-70%.
Ποιες δραστηριότητες δεν κατάφεραν να ανακάμψουν
Σύμφωνα με την Ομοσπονδία «Στην τουριστική περίοδο που διανύσαμε είδαμε προορισμούς που είχαν σαφώς καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με κάποιους άλλους. Κυρίως ευνοήθηκαν τουριστικοί προορισμοί που αποτελούν τη ναυαρχίδα του τουριστικού προϊόντος μας, αφού κατάφεραν να επιμηκύνουν της τουριστική περίοδό τους και μετά τον Σεπτέμβριο. Ακόμη και αυτή η επιμήκυνση όμως δεν είναι ικανή να αντιστρέψει την κατάσταση, αφού, στην καλύτερη περίπτωση, πρόκειται για μια τουριστική περίοδο τριών μηνών έναντι της περιόδου των έξι-εφτά μηνών που είχε η χώρα μας προ πανδημίας, το 2019 ή παλαιότερα. Επιπλέον, η πανδημία προκάλεσε πρόσκαιρες, αλλά τεράστιες αλλαγές στην συμπεριφορά των καταναλωτών, αφού οι νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά την πανδημία έχουν εξαφανίσει ολόκληρα κομμάτια του οργανωμένου τουρισμού, όπως η μαζική μεταφορά μέσω λεωφορείων, η διοργάνωση συνεδρίων και εκδηλώσεων, ο επαγγελματικός τουρισμός, ο εξερχόμενος τουρισμός, αλλά και η προσέλκυση τουριστών από τρίτες, και ιδιαίτερα από υπερατλαντικές χώρες».
Συμπερασματικά η Ομοσπονδία υπογραμμίζει, πως ο κλάδος των τουριστικών γραφείων έχει σαφή υστέρηση σε σχέση με τους υπόλοιπους κλάδους του τουρισμού όσον αφορά την συμμετοχή του στην επίτευξη του στόχου των εσόδων, αλλά ακόμη και αν η συμμετοχή αυτή ήταν υψηλότερη, είναι πραγματικά αδύνατον να θεωρείται δείκτης βιωσιμότητας μιας επιχείρησης η επίτευξη του 50% των εσόδων του 2019.
Ποια μέτρα χρειάζεται να επεκταθούν
Κατά την Ομοσπονδία, η Πολιτεία έχει κάνει πολλά για την στήριξη της επιχειρηματικότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Και συνεχίζει «Αντικειμενικά όμως, για έναν κλάδο που έχει υποστεί τόσο εκτεταμένη ζημιά λόγω της πανδημίας, η συγκεκριμένη βοήθεια, αν και ασφαλώς ευπρόσδεκτη, αποδεικνύεται ότι μπορεί να μην είναι αρκετή. Είδαμε τον κλάδο της εστίασης να προβαίνει πρόσφατα σε κινητοποιήσεις, παρά το γεγονός ότι και μεγαλύτερη στήριξη έλαβε και καλύτερες επιδόσεις πέτυχε σε σχέση με τα τουριστικά γραφεία. Αλήθεια, ο δικός μας κλάδος τι θα πρέπει να κάνει, δεδομένης της κομβικής συμβολής του στην επίτευξη πλούτου για την εθνική μας οικονομία;»
Με βάση τα παραπάνω, και ενόψει της νέας παραλλαγής Όμικρον, η οποία έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει και τα ταξίδια με άγνωστη συνέχεια, η Ομοσπονδία θεωρεί αναγκαίο να γίνουν όλες οι απαραίτητες κινήσεις για την επέκταση ενός αριθμού μέτρων στήριξης για τον χειμώνα, και μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2022, ιδιαίτερα μετά την επέκταση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις ως τις 30 Ιουνίου 2022, προκειμένου να επιταχυνθεί περαιτέρω η ανάκαμψη του τουρισμού στη χώρα μας.
Ειδικότερα, κρίνεται απαραίτητο να επεκταθούν το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, η επιδότηση των ενοικίων και το πάγωμα φορολογικών και ασφαλιστικών ρυθμίσεων, καθώς και να ξεκινήσει αργότερα (μετά το τέλος Ιουνίου του 2022) η αποπληρωμή των επιστρεπτέων προκαταβολών και να μειωθούν τα τέλη κυκλοφορίας των τουριστικών λεωφορείων και επαγγελματικών οχημάτων.
Πιθανό ένα νέο καθεστώς voucher
Επιπλέον, η Ομοσπονδία θεωρεί ότι η παραλλαγή Όμικρον είναι πολύ πιθανό να φέρει ένα νέο καθεστώς voucher όσον αφορά τα οργανωμένα ταξίδια που ενδεχομένως να ακυρωθούν. Υπενθυμίζεται ότι οι περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν δαπανήσει τεράστια ποσά μέχρι σήμερα για την αποκατάσταση -μέσω των τουριστικών γραφείων- των ζημιών που υπέστησαν οι καταναλωτές στα ταξίδια τους από τις συνέπειες της πανδημίας, ενώ στην Ελλάδα δεν έχει δοθεί ακόμη ούτε ένα ευρώ προς την κατεύθυνση αυτή.
Με δεδομένη δε την έλλειψη έργου που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα τουριστικά γραφεία, θα ήταν ευκταία η επαναφορά της αναστολής των συμβάσεων εργασίας, προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια εργαζομένων στον κλάδο.
Τέλος, η Ομοσπονδία θεωρεί απαραίτητο να επεκταθεί και κάθε άλλο μέτρο που θα βοηθήσει τον κλάδο να περάσει, χωρίς περαιτέρω σοβαρές βλάβες, τις συμπληγάδες του χειμώνα. Όλες δε οι επεκτάσεις είναι αναγκαίο να ισχύσουν μέχρι τις 30 Ιουνίου του 2022, καθώς τα τουριστικά γραφεία εισερχόμενου τουρισμού, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η πανδημία ξεκίνησε την άνοιξη του 2020, δεν είχαν έσοδα ήδη από τον Νοέμβριο του 2019, και τώρα καλούνται να διανύσουν τον τρίτο κατά σειρά χειμώνα χωρίς έσοδα για αυτά.
