Η Μίτρα Αμιζαρντέχ είναι αεροσυνοδός, μια δουλειά που μέχρι χθες της επέτρεπε να ανακαλύπτει τον κόσμο. Ζούσε στη Φλόριντα των ΗΠΑ αλλά είχε την ευκαιρία να ταξιδέψει ως αεροσυνοδός στην Κένυα, στη Γαλλία, στην Ισπανία και άλλες χώρες.
Καθώς η πανδημία εξαπλώθηκε, τα τυχερά του επαγγέλματος εξανεμίστηκαν. Πλέον είναι αεροσυνοδός σε εσωτερικές πτήσεις στις ΗΠΑ. Η δουλειά της δεν περιλαμβάνει μόνο τον καθημερινό φόβο του κορωνοϊού αλλά και κάτι που δεν μπορούσε να προβλέψει. Τη ραγδαία αύξηση των αγενών, ενοχλητικών, ακόμα και βίαιων επιβατών.
«Πρέπει να κάνω πολύ babysitting κατά τη διάρκεια της πτήσης» λέει η Aμιρζαντέχ στο CNN. «Τα πραγματικά παιδιά όμως συμπεριφέρονται καλύτερα στη διάρκεια του ταξιδιού από τους ενήλικες» λέει. «Αυτό το καλοκαίρι ο αριθμός των απείθαρχων επιβατών έφτασε σε νέα ύψη. Δεν είναι μόνο ζήτημα ποσότητας αλλά και ποιότητας, δηλαδή το πόσο σοβαρές ήταν αυτές οι περιπτώσεις απειθαρχίας.
Σε μια περίπτωση σε πτήση της Southwest Airlines ένας επιβάτης γρονθοκόπησε μία αεροσυνοδό σπάζοντάς της δύο δόντια. Σε άλλη περίπτωση σε πτήση της Frontier Airlines, υπήρξε βίντεο με έναν επιβάτη δεμένο στη θέση του. Σύμφωνα με την εταιρεία είχε προηγηθεί σεξουαλική επίθεση αλλά και γροθιές από τον επιβάτη σε μέλη του πληρώματος.
Η αμερικανική υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας (FAA) από την αρχή του έτους έχει επιβάλλει πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια σε πρόστιμα σε απείθαρχους επιβάτες. Η γενικότερα αγχώτική κατάσταση της πανδημίας, όταν δουλεύεις πετώντας, γίνεται εντονότερη. Η Σουζάνα Καρ, η οποία εργάζεται σε μία από τις μεγάλες αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ λέει πως οι απείθαρχοι επιβάτες «ήταν η εξαίρεση, όχι ο κανόνας. Τώρα είναι κάτι συνηθισμένο. Μπαίνω στο αεροπλάνο περιμένοντας πως κάποιος επιβάτης ίσως με σπρώξει. Ότι θα υπάρχει κάποιος επιβάτης που ενδεχομένως θα γίνει βίαιος». Την κατάσταση συνοψίζει η Άλι Μάλις, αεροσυνοδός στην American Airlines. «Tα πληρώματα είναι εξαντλημένα. Σωματικά και ψυχικά. Περάσαμε από μία φάση που ανησυχούσαμε για την υγεία μας, για την ασφάλειά μας, αλλά και για το αν θα κρατήσουμε τη δουλειά μας. Τώρα ανησυχούμε πάλι για την ασφάλειά μας, αλλά με διαφορετικό τρόπο».
Πριν την πανδημία, το ζήτημα των απείθαρχων επιβατών ήταν όλο και πιο συχνά θέμα συζήτησης στην αεροπορική βιομηχανία. Τα στοιχεία από τη Διεθνή Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (ΙΑΤΑ) ανέφεραν πως τα περιστατικά αυξήθηκαν από το 2012 έως το 2015, ενώ στο ζήτημα αφιερώθηκαν ολόκληρα συνέδρια. Η αύξηση αποδίδονταν στις όλο και πιο γεμάτες με επιβάτες καμπίνες αεροπλάνων. Οι επιπλέον έλεγχοι ασφαλείας απλά συνεισέφεραν στη δημιουργία έντασης. Το 2019 η Μάλις, η οποία επίσης εκπροσωπεί ως συνδικαλίστρια τα πληρώματα της American Airlines είχε μιλήσει στο CNN για τη σμίκρυνση του προσωπικού χώρου για τους επιβάτες στο αεροπλάνο. Είχε δηλώσει πως το σωματείο της πίστευε πως η έλλειψη χώρου «συσχετίζεται άμεσα και είναι σε μεγάλο βαθμό με τις απείθαρχες συμπεριφορές». Το αλκοόλ είναι ένας άλλος σημαντικός λόγος. Οι ταξιδιώτες πίνουν στο αεροδρόμιο και επιβιβάζονται στο αεροπλάνο χωρίς το πλήρωμα να έχει συνειδητοποιήσει πόσο μεθυσμένοι είναι. Όταν πλέον είμαστε στα 30.000 πόδια είναι ήδη αργά.
Στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να πει κανείς με στατιστική βεβαιότητα αν οι επιβάτες έχουν γίνει όντως πιο απείθαρχοι. Και αυτό γιατί δεν παρέχουν στοιχεία όλες οι εταιρείες μέλη της ΙΑΤΑ, ενώ είναι βέβαιο πως δεν καταγράφονται επισήμως όλα τα περιστατικά. Την ίδια στιγμή τα στοιχεία της FAA δείχνουν αυξομειώσεις στους αριθμούς στα υπό διερεύνηση περιστατικά μεταξύ 1995 και 2019. Κάποιοι πιστεύουν πως τα περιστατικά δεν είναι τόσο πολύ περισσότερα, απλά λόγω των βίντεο στα social media προβάλλονται περισσότερο. Το βέβαιο είναι πως το 2021, ο αριθμός τους εκτοξεύτηκε. Το 2019 η FAA ερεύνησε 146 περιστατικά. Το 2021, στα τέλη Αυγούστου, ο αριθμός ήταν ήδη 2021. Ο κορωνοϊός επιδείνωσε σε τρομακτικό βαθμό ένα ήδη υπαρκτό ζήτημα, τουλάχιστον στις ΗΠΑ.
«Κάθε μέρα και χειρότερα»
Η Αμιρζαντέχ θυμάται τις σιωπηλές πτήσεις της άνοιξης του 2020. Οι επιβάτες ήταν φοβισμένοι ακόμα και να κοιτάξουν τους άλλους επιβάτες ή το πλήρωμα. Πόσο μάλλον να προκαλέσουν καβγά. Το καλοκαίρι του 2020 τα ταξίδια ξεκίνησαν ξανά σε εντονότερους ρυθμούς και οι αναφορές για ενοχλητικές συμπεριφορές επέστρεψαν. Εκείνη την περίοδο οι μάσκες, κατά τη διάρκεια της πτήσης, δεν είχαν γίνει ακόμα υποχρεωτικές εκ του νόμου, αλλά ορισμένες εταιρείες τις είχαν ήδη καθιερώσει.
Ήταν ένα νέο και δημοφιλές θέμα διένεξης για μερικούς ταξιδιώτες. Τους τελευταίους μήνες η απείθαρχη συμπεριφορά έφτασε σε νέα επίπεδα. «Φαίνεται πως κάθε νέο περιστατικό είναι λίγο πιο ακραίο από το προηγούμενο. Πράγματα που δεν μπορούσες καν να τα φανταστείς έναν χρόνο πριν» λέει η Μάλις. «Σαν αεροσυνοδός δεν περιμένεις να βρεθείς σε κατάσταση όπου πρέπει να δέσεις με κολλητική ταινία έναν επιβάτη στο κάθισμά του για την ασφάλεια όλων των άλλων εντός της πτήσης, όμως αυτό ακριβώς συνέβη αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες».
Μάσκες και αλκοόλ
Τα στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Αεροσυνοδών (AFA) είναι ενδεικτικά. Σε έρευνα που συμμετείχαν 5.000 αεροσυνοδοί τον περασμένο Ιούλιο το 85% ανέφερε πως έχουν αντιμετωπίσει απείθαρχη συμπεριφορά μέσα στο 2021. Το 61% ανέφερε πως επιβάτες χρησιμοποίησαν ρατσιστική, σεξιστική ή ομοφοβική ρητορική, ενώ το 17% έγινε στόχος σωματικής βίας. «Νόμιζα πως τα είχα δει και πως τα είχα ακούσει όλα σε αυτό το επάγγελμα» λέει η Αμιρζαντέχ. Όμως αυτούς τους τελευταίους 18 μήνες μου τυχαίνουν ή κάνω πράγματα που δεν είχα ξανακάνει. Σημειωτέων πως υπάρχουν αεροπορικές εταιρείες που πια στη βασική εκπαίδευση των αεροσυνοδών τους εντάσσουν και μαθήματα αυτοάμυνας.
Πολλά περιστατικά πυροδοτούνται από την απροθυμία των επιβατών να φορέσουν μάσκα, ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο από την αρχή της πανδημίας. Ακόμα και τώρα που η χρήση της είναι υποχρεωτική με βάση τους κανονισμούς της αμερικανικής πολιτικής αεροπορίας και τον ομοσπονδιακό νόμο η πλειοψηφία των περιστατικών έχει να κάνει ακόμα με αυτό το ζήτημα. Με βάση τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η FAA στις 19 Αυγούστου, από τις 3.889 αναφορές για απείθαρχη συμπεριφορά μέσα στο 2021, οι 2.867 είχαν να κάνουν με επιβάτες που δεν ήθελαν να φορέσουν τη μάσκα τους. «Στην αρχή έδειχνα και εγώ κατανόηση», λέει η Αμιρζαντεχ. «Τους έλεγα “το καταλαβαίνω, έχει ζέστη. Και εγώ ζεσταίνομαι και εγώ πρέπει να τη φορέσω, μπορούμε να συνεργαστούμε”; Αλλά πια έχει περάσει ενάμιση έτος, τις φοράμε παντού. Δεν είμαστε εμείς οι μόνοι που σας ζητάμε να τις φορέσετε, το κάνει κάθε δρομολόγιο τρένου, κάθε δρομολόγιο λεωφορείου».
Για την Αμερική τουλάχιστον, λένε οι αεροσυνοδοί, το πρόβλημα της μάσκας είναι πως τίθεται σαν πολιτικό ζήτημα. «Στην αρχή της πανδημίας ήταν περισσότερο ζήτημα πολιτικής τοποθέτησης παρά δημόσιας υγείας. Και αυτό πληρώνουμε ακόμα και σήμερα», λέει η Καρ.
Η Αμιρζαντέχ θεωρεί πως πολλά περιστατικά έντασης εξαιτίας της μάσκας προκύπτουν από επιβάτες που βγάζουν τη μάσκα τους για να φάνε ή να πιούν το ποτό τους και μετά αρνούνται να την ξαναφορέσουν. Είναι ένας από τους λόγους που πιστεύει πως σε αυτή τη φάση δεν θα έπρεπε να σερβίρεται αλκοόλ εντός πτήσεων.
Για αρκετούς επιβάτες το αεροπορικό ταξίδι είναι μια πιο αγχωτική και στρεσογόνος διαδικασία την εποχή της πανδημίας. «Είμαστε σε κάποιου είδους απομόνωση για 18 μήνες. Οι κοινωνικές μας δεξιότητες έχουν σίγουρα υποστεί πλήγμα. Μία από αυτές είναι ο τρόπος που φερόμαστε σε δημόσιο χώρο ή εντός αεροπλάνου», λέει η Καρ. Από την πλευρά της η Μάλις θέλει να καταλάβουν οι επιβάτες πως τα άγχη και τις αγωνίες τους την εποχή της Covid-19 τα μοιράζονται και πολλοί από τα μέλη του πληρώματος. Ακόμα και αν οι επιβάτες τούς βλέπουν σαν «έναν διαθέσιμο σάκο του μποξ. Είμαστε στην πρώτη γραμμή, έχουμε μπει σε καραντίνα και είμαστε μακριά από τις οικογένειες μας. Κάνουμε απλά τη δουλειά μας, δεν είμαστε ο λόγος που οι πτήσεις σας ακυρώθηκαν, δεν φταίμε εμείς που είσαστε απογοητευμένοι».
