Η πρώτη θέση είναι είδος υπό κατάργηση σε πολλές αεροπορικές εταιρείες. Oι θέσεις business και οι μίνι σουίτες γίνονται μεγαλύτερες, πιο ιδιωτικές και πιο πολυτελείς και όλο και λιγότεροι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν εισιτήριο με τιμή έως και με ένα ψηφίο παραπάνω απλά για να ταξιδέψουν στην πρώτη θέση.
Παρ’όλα αυτά, δεν έχει εξαφανιστεί τελείως, ούτε πρόκειται. Και φυσικά, ανάμεσα στις εταιρίες που αναμένεται να την διατηρήσουν είναι η Etihad -απλά δεν θα μοιάζει με το πώς είναι σήμερα. Δεδομένου ότι μικρότερα αεροσκάφη αναμένεται να αντικαταστήσουν τα γιγαντιαία Airbus Α380 και Boeing 747, οι σχεδιαστές καλούνται να επανεφεύρουν τη μορφή της πρώτης θέσης στο μέλλον -γιατί, ανεξάρτητα από τα νέα δεδομένα, δεν θα πάψει ποτέ να είναι σημείο αναφοράς για μεγάλες αεροπορικές εταιρείες.
Σύμφωνα με τον Anthony Harcup, διευθυντή της σχεδιαστικής εταιρείας Teague, η οποία σχεδιάζει καμπίνες για τα αεροπλάνα της Boeing από την εποχή που πετούσε το θρυλικό Boeing 707, αυτό έχει να κάνει με το λεγόμενο «φαινόμενο του φωτοστέφανου». Συγκεκριμένα, η πρώτη θέση προσθέτει επιπλέον κύρος σε μια αεροπορική εταιρία, είναι ένα στοιχείο που την καθιστά πιο ελκυστική στους πελάτες της, ανεξάρτητα από το αν τελικά θα την επιλέξουν. «Το να έχεις μία πετυχημένη καμπίνα πρώτης θέσης δίνει επιπλέον φήμη. Παρουσιάζεις ό,τι καλύτερο έχεις να προσφέρεις στον επιβάτη» λέει ο Harcup. Αυτό άλλωστε ήταν σε μεγάλο βαθμό η πρόκληση όταν σχεδιάζαμε τα Διαμερίσματα Πρώτης Θέσης για τα Airbus 380 της Etihad», προσθέτει.
O Ηarcup ξέρει πολύ καλά για τι μιλάει. Ο προηγούμενος ρόλος του στην εταιρεία ήταν αρχισχεδιαστής και ουσιαστικά εφευρέτης τόσο των Διαμερισμάτων Πρώτης Θέσης (First Apartments) όσο και του The Residence (Η κατοικία), των υπερπολυτελών σουιτών στα αεροσκάφη της Etihad.
To The Residence είναι μια πλήρως εξοπλισμένη σουίτα τριών δωματίων με ένα κρεβάτι που χωράει δύο άτομα. Βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του πάνω ορόφου του αεροσκάφους, σε έναν χώρο που η Emirates χρησιμοποιεί ως δωμάτια μπάνιου για την πρώτη θέση και οι περισσότερες άλλες εταιρείες ως ένα όχι ιδιαίτερα δημοφιλές σαλόνι για τη business class.
Τα Διαμερίσματα Πρώτης Θέσης είχαν ριζοσπαστική για την εποχή τους διαρρύθμιση. Το κρεβάτι βρίσκεται σε θέση 90 μοιρών σε σχέση με το πώς κινείται το αεροσκάφος, ενώ υπάρχει ξεχωριστή πολυθρόνα.
«Για πρώτη φορά οι επιβάτες δεν χρειάζονταν να κοιμηθούν στην ίδια θέση με την οποία έτρωγαν. Ήταν μια ιδέα που υιοθετήθηκε και αλλού» προσθέτει. Λίγα χρόνια αργότερα, η Singapore προσέφερε και αυτή πρώτη θέση με ξεχωριστό κάθισμα και ένα τύπο κρεβατοκάμαρας. Και εκείνη στον πάνω όροφο του Α380.
Παρόμοια, το Boeing 747 επέτρεπε στις αεροπορικές εταιρείες να δημιουργήσουν όμορφες καμπίνες πρώτης θέσης στους μπροστινούς χώρους του εμβληματικού αεροσκάφους. Αλλά με την παραγωγή των Boeing 747 και Airbus A380 να σταματάει και με πολλές εταιρείες (εξαιτίας και της αβεβαιότητας της εποχής του COVID-19) να επιλέγουν να αποσύρουν τα jumbo και superjumbo αεροσκάφη τους αντί να τα επισκευάζουν και να τα συντηρούν, υπάρχει λιγότερος χώρος πρώτης θέσης στα τωρινά και μελλοντικά αεροσκάφη-«σημαίες» των εταιρειών. Πρακτικά, περιορίζεται στα Airbus A350 και Boeing 777 τα οποία είναι δικινητήρια, έχουν ευρεία άτρακτο και των οποίων οι καμπίνες είναι στην ουσία ένα μεγάλο μακρύ ορθογώνιο παραλληλόγραμμο.
Ψάχνοντας τον χώρο
Αυτό που αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση είναι να δημιουργηθεί ένας χώρος που να είναι μοναδικός και δίνει την αίσθηση του premium, ειδικά όταν οι αεροπορικές εταιρίες μειώνουν τον αριθμό των καθισμάτων πρώτης θέσης σε πολλές περιπτώσεις. Η νέα καμπίνα πρώτης θέσης που σχεδίασε η Teague υπακούει ακριβώς στην τάση να υπάρχει ένας πολύ μικρός αριθμός από ultra-premium πρώτες θέσεις. «Η καμπίνα Four Seasons προσφέρει πολυτέλεια χωρίς συμβιβασμούς, πολλές επιλογές και ιδιωτικότητα χωρίς τοίχους μέσα από τον απλό, ελαφρύ και στερεό σχεδιασμό της», λέει ο Harcup.
H Four Seasons (δεν υπάρχει οποιαδήποτε σχέση ή συνεργασία με την ομώνυμη αλυσίδα ξενοδοχείων) έχει σαν βασικό πλεονέκτημα αυτό που επιθυμούν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο οι επιβάτες μίας πτήσης: άφθονο χώρο. Εκεί που άλλες σχεδιαστικές προτάσεις θα είχαν 8 θέσεις που μετατρέπονται σε κρεβάτια (4 θέσεις παραθύρου και 4 στο κέντρο) η Teague προτείνει δύο ζευγάρια θέσεων στο κέντρο και 4 κρεβάτια κοντά στα παράθυρα. Έτσι ο προσωπικός χώρος κάθε επιβάτη χωρίζεται σε δύο κομμάτια. Η πολυθρόνα βρίσκεται στο κέντρο και το κρεβάτι κοντά στο παράθυρο.
Για ακόμα περισσότερη ιδιωτικότητα, η πρώτη σειρά κοιτάζει προς τα μπρος και η δεύτερη σειρά κοιτάζει προς τα πίσω, κάτι που σημαίνει πως οι επιβάτες δεν θα βλέπουν ο ένας τον άλλο ακόμα και πριν ανοίξουν οι μεγάλες κουρτίνες που καλύπτουν όλο το ύψος της καμπίνας. Yπάρχει ένα μετακινούμενο διαχωριστικό ανάμεσα στις θέσεις της ίδιας σειράς, κάτι που επιτρέπει σε συνταξιδιώτες να φάνε ή να χαλαρώσουν μαζί αλλά δεν υπάρχει πρόβλεψη για μετατρεπόμενο διπλό κρεβάτι, κάτι που συμβαίνει με κάποιες από τις προσφερόμενες τωρινές πρώτες θέσεις.
Και ερχόμαστε στο θέμα της τιμής. Πιθανότατα θα προσθέσετε 2 μηδενικά σε σχέση με την οικονομική θέση. Ένα εισιτήριο για μια πτήση 14 ωρών μπορεί να κοστίζει κάτι σαν 900 δολάρια στην οικονομική θέση, γύρω στα 3.500 στη business αλλά πάνω από 10.000 στην πρώτη θέση. Και δεν μιλάμε καν για αυτούς τους νέους πιο ευρύχωρους και υπερπολυτελείς χώρους. Αλλά πάντα θα υπάρχουν πελάτες για αυτούς, τουλάχιστον κάποιοι, όπως εξηγεί ο Addison Schonland από την εταιρεία αναλύσεων της αεροπορικής αγοράς AirInsight. «Θα υπάρχουν αεροπορικές εταιρείες που θα συνεχίσουν να προσφέρουν πρώτη θέση και προμηθευτές που θα φτιάχνουν αυτές τις καμπίνες για τους επιβάτες που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν πολλά χρήματα για να πετάξουν έτσι» λέει.
Το πετράδι του στέμματος
Η Four Seasons της Teague είναι μία από τις επιλογές των αεροπορικών εταιρειών που θα πρέπει να σκεφτούν για το πώς θέλουν τις καμπίνες τους τουλάχιστον δύο ή τρία χρόνια πριν την παράδοση, ώστε να υπάρχει χρόνος να σχεδιαστούν με λεπτομέρεια, να πιστοποιηθούν από άποψη ασφαλείας και να εγκατασταθούν εντός των αεροσκαφών στα εργοστάσια της Boeing και της Airbus στο Σιάτλ και την Τουλούζ. «Το να καταργήσεις τελείως την πρώτη θέση και να χάσεις το πετράδι του στέμματος από τις επιλογές που προσφέρει μία εταιρεία είναι ένα μήνυμα δύσκολα εξηγήσιμο προς τους πελάτες και την αγορά» λέει ο Harcup.
«Έχει πολύ περισσότερο νόημα να μειώσεις το μέγεθος της καμπίνας της πρώτης θέσης και να την περιορίσεις σε έναν μικρό αριθμό αεροσκαφών. Με αυτό τον τρόπο μια αεροπορική εταιρεία περιορίζει το οικονομικό ρίσκο και διατηρεί τη στιβαρότητα του brand αλλά και όλη τη θετική δημοσιότητα που δίνει η πρώτη θέση» προσθέτει.
Αλλά με όλο και περισσότερες ευρύχωρες και πολυτελείς θέσεις business και μίνι σουίτες, πολλές φορές με τις δικές τους πόρτες που εξασφαλίζουν ιδιωτικότητα, το να κάνει κανείς την εμπειρία της πρώτης θέσης «ξεχωριστά πολυτελή» θα είναι καθοριστικό για τη συνέχεια της ύπαρξής της.