Σχέδιο διαχείρισης κρίσεων για πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς, ηφαιστειακή δραστηριότητα, τσουνάμι κ.ά. – Πώς επηρέασαν τον τουρισμό οι πλημμύρες του αιώνα στη Σαξονία;
Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείριση κρίσεων στον τουρισμό έχει στη διάθεσή του το Υπουργείο Τουρισμού ως αποτέλεσμα έκθεσης που συντάχθηκε, στο πλαίσιο κοινού έργου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού.
Όπως αναφέρεται σχετικά, η έκθεση επιχειρεί να ρίξει νέο φως στον τρόπο με τον οποίο το Υπουργείο Τουρισμού μπορεί να ανταποκριθεί συστηματικά και να αντιμετωπίσει τυχόν κρίσεις που ενδέχεται να προκύψουν ή να επηρεάσουν το τουριστικό οικοσύστημα της Ελλάδας.
Στην έκθεση προσδιορίζονται τα είδη πιθανών κρίσεων που μπορεί να κληθεί να αντιμετωπίσει η χώρα. Σε αυτά, σε ό,τι αφορά πιθανά περιβαλλοντικά συμβάντα, αναφέρονται οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, η ηφαιστειακή δραστηριότητα, το τσουνάμι, ο τυφώνας/ανεμοστρόβιλος, το οικολογικό συμβάν από ρύπανση και οι πετρελαιοκηλίδες. Στα πιθανά κοινωνικά/ πολιτικά γεγονότα, περιλαμβάνεται η εγκληματικότητα, οι πολιτικές ταραχές, η τρομοκρατία, ο πόλεμος και η μαζική μετανάστευση. Στα πιθανά οικονομικά συμβάντα, περιλαμβάνονται η κατάρρευση tour operator ή αεροπορικής εταιρείας, η χρηματοπιστωτική κρίση και το ατύχημα μέσου μεταφοράς. Επίσης, αναφέρεται και περίπτωση συμβάντων που σχετίζονται με την υγεία.
Στην έκθεση εντοπίζονται διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και εισάγεται μια υποθετική μελέτη περίπτωσης για να δείξει πώς αυτά τα εργαλεία μπορούν να εφαρμοστούν σε περίπτωση κρίσης. Για παράδειγμα, η αναφορά της ανάπτυξης σεναρίων στον οργανισμό visit Scotland για την προετοιμασία σε ό,τι αφορά τη γρίπη των πτηνών, τη διαχείριση κρίσεων στην Τui, τις πλημμύρες του αιώνα στη Σαξονία, τις επιθέσεις στο Μπαλί κ.ά.
Σύμφωνα με την έκθεση, όλες οι κρίσεις έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Η παρουσιαζόμενη απειλή θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, ωστόσο μια πιθανή απειλή για το Υπουργείο Τουρισμού θα περιλαμβάνει ένα στοιχείο αιφνιδιασμού που απαιτεί δράση για μετατόπιση των γεγονότων ή για τον περιορισμό της πιθανής ζημιάς. Για την επιτυχή διαχείριση ενός συμβάντος κρίσης, το Υπουργείο Τουρισμού θα πρέπει να διαθέτει σχέδια που θα διευκολύνουν την έγκαιρη λήψη αποφάσεων με τρόπο επαγγελματικό και με μεγάλη ακρίβεια.
Περιστατικά μπορεί να προκύψουν ξαφνικά όταν επέλθει ένα γεγονός που είναι πέρα από τον έλεγχο του Υπουργείου Τουρισμού, όπως η κατάρρευση ενός ξένου tour operator ή μια φυσική καταστροφή. Μια κρίση μπορεί επίσης να εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου και να επιδεινωθεί, ιδίως εάν οι αρμόδιοι οργανισμοί δεν βλέπουν ή δεν αντιδρούν στις προειδοποιήσεις.
Μια κρίση μπορεί να προβλεφθεί, αλλά μπορεί εξίσου να είναι ξαφνική και απροσδόκητη
Μια κρίση μπορεί να προκύψει στον ελληνικό και τον διεθνή τουριστικό τομέα ανά πάσα στιγμή και σε όλα τα επίπεδα. Η σοβαρότητα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που μπορεί να συνδέονται μεταξύ τους, αλλά και παράγοντες χωρίς κάποια προφανή σύνδεση. Στον τουριστικό κλάδο έχουν καταγραφεί περιβαλλοντικές, πολιτικές, κοινωνικές κρίσεις και κρίσεις από φυσικά φαινόμενα, και οι συνέπειές τους ενδέχεται να είναι αισθητές σε έναν προορισμό για πολλά χρόνια. Μια κρίση μπορεί να προβλεφθεί, αλλά μπορεί εξίσου να είναι ξαφνική και απροσδόκητη.
Υπάρχουν πολλοί όροι που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια ενός συμβάντος κρίσης. Περιστατικό, καταστροφή, κατάρρευση, όλα εκλαμβάνονται ως αρνητικά συμβάντα. Ωστόσο, μια κρίση δεν χρειάζεται να είναι, ή να καταλήγει σε εντελώς αρνητική εμπειρία. Από τις αντιξοότητες έρχεται συχνά η βελτίωση, η αλλαγή και η πρόοδος. Μια χώρα, μια περιοχή και ένα θέρετρο μπορούν να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και μια συνεργατική προσέγγιση στην αντιμετώπιση μιας κρίσης, βελτιώνοντας έτσι τη διαχείριση πιθανών μελλοντικών περιστατικών.
Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη σχετικά με οποιαδήποτε κρίση είναι η διαδικασία της αξιολόγησης. Αρχικά, οι αρχές πρέπει να εστιάσουν στην εξελισσόμενη και συνεχιζόμενη κρίση, η οποία αποτελεί προφανώς προτεραιότητα. Ωστόσο, η αξιολόγηση θα δείξει εάν ο σχεδιασμός, η προετοιμασία και οι επιδόσεις των διαφόρων εμπλεκόμενων οργανισμών ήταν επαρκείς, με σωστή διαχείριση και αποτελεσματικοί. Τα διδάγματα που αντλούνται είναι συχνά τα πιο σημαντικά.
Στόχος του Υπουργείου Τουρισμού είναι να καταδείξει τη δέσμευσή του στη διαχείριση κρίσεων στο πλαίσιο της συμμετοχής του στις συνολικές διαδικασίες διαχείρισης κρίσεων της ελληνικής κυβέρνησης. Ο ρόλος του Υπουργείου Τουρισμού δίνει έμφαση στην αποτελεσματική διαχείριση, την υποστήριξη και τον έλεγχο της πληροφόρησης στον ελληνικό τουριστικό τομέα. Προβλέπεται ότι το Σχέδιο Διαχείρισης Κρίσεων στον Τουρισμό θα λειτουργήσει ως σταθερή βάση και πρότυπο για την ελαχιστοποίηση πιθανής ζημιάς, τυχόν διαταράξεων, επιχειρηματικών και οικονομικών απωλειών που κάθε κρίση μπορεί να προκαλέσει στον ελληνικό τουριστικό τομέα.
Αναγνωρίζεται ότι κάθε μέρα υπάρχει το ενδεχόμενο σημαντικών φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και κρίσεων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ασφάλεια όχι μόνο των πελατών μας, αλλά και των συνεργατών, των ενδιαφερόμενων μερών, των προμηθευτών και του τοπικού προσωπικού και των ατόμων που ασχολούνται με την παροχή υπηρεσιών στους τουρίστες.
Η ζημιά από την κακή διαχείριση μία κρίσης
Η κακή διαχείριση μιας κρίσης θα επηρεάσει την εικόνα της Ελλάδας και των διαφόρων εμπορικών επωνυμιών (brands) και εταιρειών που είναι ζωτικής σημασίας ή εξαρτώνται από τον τομέα του τουρισμού. Το Υπουργείο Τουρισμού πρέπει να συνεχίσει να προετοιμάζεται για τέτοιες καταστάσεις. Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά και επικοινωνεί κατά τη διάρκεια ενός περιστατικού δεν θα διασφαλίσει μόνο την ασφάλεια και την υγεία των πελατών και των επισκεπτών, αλλά θα αποτρέψει και πιθανή απώλεια επιχειρηματικής δραστηριότητας και φήμης.
Η έκθεση προτείνει το Σχέδιο Διαχείρισης Κρίσεων στον Τουρισμό για το Υπουργείο Τουρισμού, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και οι συνέργειες σε καταστάσεις κρίσης. Περιέχει οδηγίες που θα ισχύουν σε ολόκληρο το ελληνικό τουριστικό οικοσύστημα. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να συνεργαστούν για να διασφαλίσουν ότι οι πολιτικές τηρούνται προσεκτικά και επιμελώς και ότι οι καθιερωμένες διαδικασίες παρέχουν τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Αυτό το Σχέδιο Διαχείρισης Κρίσεων στον Τουρισμό δεν είναι ένα πλήρες, βήμα προς βήμα, εγχειρίδιο χρήσης, δεδομένου ότι κάθε περιστατικό είναι μοναδικό, με ποικίλα επίπεδα απειλής και αντίκτυπου. Ωστόσο, το Σχέδιο παρέχει ένα «βασικό υπόδειγμα» που καθοδηγεί το Υπουργείο Τουρισμού ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης μιας κρίσης, και είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται στις επιμέρους ιδιαιτερότητες μιας δυνητικής κρίσης. Επιπλέον, το Σχέδιο περιγράφει τις κρίσιμες διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η ομάδα διαχείρισης κρίσεων θα πρέπει να χρησιμοποιεί το Σχέδιο για μεγαλύτερη σιγουριά στην ικανότητά της να διαχειρίζεται μια κρίση με τον κατάλληλο τρόπο, όπως και όταν είναι απαραίτητο.
Για τη σύνταξη της έκθεσης και το Σχέδιο που αναπτύχθηκε, η Διαχείριση Κρίσεων ορίζεται ως μια σειρά ενεργειών που λαμβάνονται για τον εντοπισμό απειλών, τον σχεδιασμό πιθανών μεθόδων αντιμετώπισης, και την ελαχιστοποίηση της διατάραξης ή των απωλειών για το Υπουργείο Τουρισμού και τα ενδιαφερόμενα μέρη, τους πελάτες και τους συνεργάτες του σε περίπτωση πραγματικού γεγονότος που ενδέχεται και μπορεί να επηρεάσει τον τουρισμό.
Οι συνέπειες μιας κρίσης δύνανται να επηρεάσουν περισσότερες από μία διαστάσεις που μπορούν να αποτελέσουν απειλή για το τουριστικό οικοσύστημα και την ανάπτυξή του. Μερικές φορές, η ζημιά είναι τόσο μεγάλη που η χώρα, η περιοχή ή ο τουριστικός προορισμός θα υπόκεινται τις συνέπειες για πολλές εβδομάδες, μήνες και πιθανώς χρόνια.
Οι πιθανές απώλειες
Οι πιθανές απώλειες για το ελληνικό τουριστικό οικοσύστημα ενδέχεται να περιλαμβάνουν τα εξής:
-Σωματική/ψυχολογική βλάβη στο κοινό, στους τουρίστες, στους εργαζομένους, στα ενδιαφερόμενα μέρη.
-Άμεση απώλεια πελατών και εργασιών.
-Μείωση της εμπιστοσύνης για βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες κρατήσεις.
-Ζημιά ή καταστροφή περιουσιακών στοιχείων όπως ξενοδοχεία και τουριστικά αξιοθέατα.
-Διακοπή λειτουργίας και έλλειψη δυναμικότητας.
-Απώλεια βασικών στοιχειωδών τουριστικών υπηρεσιών στην περιοχή ή τον προορισμό.
-Υψηλότερο κόστος. Για παράδειγμα: προμήθεια υλικών, ανοικοδόμηση υποδομών, αυξημένο μισθολογικό κόστος, αποπληρωμές δανείων κ.λπ.
-Νομικές αξιώσεις αποζημίωσης.
-Αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
-Οικονομικές δυσχέρειες/χρεοκοπία.
-Μείωση πωλήσεων και κερδών.
Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά κάποια παραδείγματα φυσικών καταστροφών και πως αυτές μπορούν μπορούν να επηρεάσουν το τουριστικό οικοσύστημα.
Πλημμύρες
Η αποψίλωση και η αστικοποίηση αποτελούν αναγνωρισμένη αιτία αυξημένων πλημμυρών στην Ελλάδα. Η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας είχε υποστεί μέχρι πρότινος τις περισσότερες ζημιές από πλημμύρες στη χώρα με 179 θύματα τα τελευταία 100 χρόνια. Οι πλημμύρες του Οκτωβρίου 1994 ήταν ιδιαίτερα σοβαρές με την απώλεια 11 ζωών.
Πιθανές προκλήσεις για το τουριστικό οικοσύστημα:
-Απώλεια ζωής/σοβαρός τραυματισμός τουριστών και γενικού πληθυσμού
-Μεγάλης και μικρής κλίμακας διατάραξη ταξιδιού (Χερσαίου/εναέριου/θαλάσσιου)
-Καταστροφικές και μικρές ζημιές σε δομές, συμπεριλαμβανομένων καταλυμάτων, τουριστικών αξιοθέατων, χώρων κ.λπ.
-Μόλυνση δικτύων υδροδότησης
-Ζημιές σε βασικές υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένης της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, της υδροδότησης (Διαχείριση αποβλήτων και λυμάτων).
-Περιορισμός της ιατρικής βοήθειας και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης
-Καταστροφή φυσικών οικοτόπων/άγριων ζώων
Ηφαιστειακή δραστηριότητα
Τα περισσότερα ηφαίστεια στην Ελλάδα και τα ελληνικά νησιά έχουν εξαφανιστεί, ωστόσο, υπάρχουν ακόμα κάποια ενεργά. Τα σημαντικότερα ενεργά ηφαίστεια στην Ελλάδα βρίσκονται στη Σαντορίνη τη Νίσυρο, τα Μέθανα και τη Μήλο, και δέχονται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Εκδρομές πεζοπορίας σε ηφαίστεια έχουν αναπτυχθεί για άτομα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ηφαίστεια.
Η τελευταία καταγεγραμμένη έκρηξη ήταν η Καλντέρα της Σαντορίνης, η οποία είναι ως επί το πλείστον βυθισμένη και βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο, 120 χιλιόμετρα βόρεια της Κρήτης. Η τρέχουσα κατηγορία ηφαιστειακού κινδύνου είναι «Υψηλός». Αυτό βασίζεται στη θέση των ενεργών τοποθεσιών και όχι στην τάση για έκρηξη.
Πιθανές προκλήσεις για το τουριστικό οικοσύστημα:
-Διατάραξη ταξιδιού (νέφος στάχτης)
-Τραυματισμός τουριστών και γενικού πληθυσμού
-Πιθανές ζημιές σε δομές, συμπεριλαμβανομένων καταλυμάτων, τουριστικών αξιοθέατων κ.λπ.
-Ζημιές σε βασικές υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένης της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, της υδροδότησης.
-Περιορισμός της ιατρικής βοήθειας και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης
-Καταστροφή φυσικών οικοτόπων/άγριων ζώων
Τσουνάμι
Ο κίνδυνος τσουνάμι στην Ελλάδα κατατάσσεται ως μέτριος σύμφωνα με τις πληροφορίες που είναι σήμερα διαθέσιμες. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πάνω από 10% πιθανότητα να συμβεί ένα δυνητικά ζημιογόνο τσουνάμι τα επόμενα 50 χρόνια. Το ίδιο ισχύει και για τις πιθανές παράκτιες πλημμύρες.
Οι περιοχές που κινδυνεύουν από τσουνάμι θα αυξηθούν καθώς ανεβαίνει η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας. Σύμφωνα με μελέτη η άνοδος της παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες και οι εκτιμήσεις για το 2100 κυμαίνονται από ~20 cm έως σχεδόν 1m. Ωστόσο, οι κατά τόπους αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Τα έργα σε παράκτιες περιοχές χαμηλού υψομέτρου, όπως τα δέλτα, ή σε νησιωτικούς προορισμούς της Ελλάδας θα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να είναι ανθεκτικά στην προβλεπόμενη άνοδο της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας.
Πιθανές προκλήσεις για το τουριστικό οικοσύστημα:
-Διατάραξη ταξιδιού (θαλάσσιου/χερσαίου)
-Θάνατος/τραυματισμός τουριστών και γενικού πληθυσμού
-Σοβαρές ζημιές σε δομές, συμπεριλαμβανομένων καταλυμάτων, τουριστικών αξιοθέατων, εγκαταστάσεων κ.λπ.
-Ζημιές σε βασικές υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένης της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, της υδροδότησης.
-Περιορισμός της ιατρικής βοήθειας και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης
Τυφώνας/Ανεμοστρόβιλοι
Οι τροπικοί κυκλώνες της Μεσογείου, που συχνά αναφέρονται ως «medicanes» αλλά και ως Μεσογειακοί κυκλώνες ή Μεσογειακοί τυφώνες, είναι μετεωρολογικά φαινόμενα που παρατηρούνται περιστασιακά πάνω από τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Σε μερικές σπάνιες περιπτώσεις, παρατηρήθηκαν καταιγίδες που έφθασαν τη δύναμη ενός τυφώνα κατηγορίας 1. Ο κύριος κίνδυνος για την κοινωνία από τους Μεσογειακούς κυκλώνες, δεν προέρχεται συνήθως από καταστροφικούς ανέμους, αλλά από απειλητικές για τη ζωή καταρρακτώδεις βροχές και ξαφνικές πλημμύρες.
Η πλειονότητα των ανεμοστρόβιλων έχουν εμφανιστεί στα δυτικά τμήματα και τη βόρεια κεντρική Ελλάδα, ενώ θαλάσσιοι σίφωνες έχουν εμφανιστεί τόσο στο Ιόνιο όσο και στο Αιγαίο Πέλαγος. Ως εκ τούτου, στην Ελλάδα εμφανίζονται κατά μέσο όρο περίπου έξι ανεμοστρόβιλοι ετησίως.
Πιθανές προκλήσεις για το τουριστικό οικοσύστημα:
-Απώλεια ζωής/σοβαρός τραυματισμός τουριστών και γενικού πληθυσμού
-Μεγάλης και μικρής κλίμακας διατάραξη ταξιδιού. (Χερσαίου/ εναέριου/θαλάσσιου)
-Καταστροφικές και μικρές ζημιές σε δομές, συμπεριλαμβανομένων καταλυμάτων, τουριστικών αξιοθέατων, χώρων κ.λπ.
-Ζημιές σε βασικές υπηρεσίες συμπεριλαμβανομένης της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, της υδροδότησης.
-Περιορισμός της ιατρικής βοήθειας και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης
-Καταστροφή φυσικών οικοτόπων/άγριων ζώων
Πετρελαιοκηλίδες
Στη Μεσόγειο σημειώνονται τακτικά πετρελαιοκηλίδες κάθε χρόνο. Οι περισσότερες από αυτές τις πετρελαιοκηλίδες είναι μικρές, για παράδειγμα όταν χύνεται πετρέλαιο κατά τον ανεφοδιασμό ενός πλοίου με καύσιμα. Ακόμα και αυτές οι διαρροές μπορούν να προκαλέσουν ζημιά. Οι μεγάλες πετρελαιοκηλίδες είναι σημαντικές, επικίνδυνες καταστροφές. Αυτές συμβαίνουν συνήθως όταν σπάσει κάποιος αγωγός, υποστεί ζημιά ή βυθιστεί κάποιο πλοίο ή δεξαμενόπλοιο, ή αν υπάρξει πρόβλημα σε εργασίες γεώτρησης. Μετά από μια μεγάλη πετρελαιοκηλίδα, οι συνέπειες στα οικοσυστήματα και τις οικονομίες μπορεί να είναι αισθητές για δεκαετίες.
Σύμφωνα με το BBC World News, περισσότεροι από 8.000 τόνοι αργού πετρελαίου διέρρευσαν στο Αιγαίο Πέλαγος μετά από σύγκρουση του πλοίου Geri Chernomorya (1992). Το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου διασκορπίστηκε φυσικά, αλλά επλήγησαν περιοχές της Μυκόνου.
Εξάλλου, το Αγία Ζώνη ΙΙ ήταν ένα ελληνικό δεξαμενόπλοιο που βυθίστηκε και προκάλεσε πετρελαιοκηλίδα στις ακτές της Αττικής. Η πετρελαιοκηλίδα από τη διαρροή αργού πετρελαίου και καυσίμων μόλυνε αρχικά τις παραλίες της Σαλαμίνας. Η διαρροή σφραγίστηκε από δύτες, αλλά λίγες ημέρες αργότερα μια πετρελαιοκηλίδα έφτασε στις ακτές του Πειραιά.
Πιθανές προκλήσεις για το τουριστικό οικοσύστημα:
-Απώλεια θαλάσσιας ζωής
-Καταστροφή φυσικών οικοτόπων/άγριων ζώων/βιοποικιλότητας
-Κλείσιμο τουριστικών εγκαταστάσεων
-Ζημιές στις παραλίες
-Ζημιές σε αλιευτικές δραστηριότητες/δραστηριότητες αναψυχής
-Βλάβη στη φήμη
-Οικονομική επιβάρυνση εργασιών καθαρισμού.
Οι πλημμύρες του αιώνα στη Σαξονία τον Αύγουστο του 2002
Τον Αύγουστο του 2002, η ανατολική και νοτιοανατολική Γερμανία καθώς και τμήματα της Ανατολικής Ευρώπης επλήγησαν από πλημμύρες ιστορικών διαστάσεων. Ιδιαίτερα επλήγη η περιοχή της Σαξονίας. Μετά από μέρες βροχοπτώσεων, οι ποταμοί των Όρεων μεταλλεύματος και ο Έλβας μετατράπηκαν σε χειμάρρους και υπερχείλισαν τις όχθες τους πλημμυρίζοντας κοιλάδες, καταστρέφοντας φράγματα, σπίτια, γέφυρες και δρόμους. Σε αυτές τις πλημμύρες 20 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 110 τραυματίστηκαν. Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ μόνο στη Δρέσδη, 30.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Αυτή η φυσική καταστροφή προκάλεσε τη μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης των τελευταίων 50 ετών. Περισσότεροι από 40.000 πυροσβέστες, 25.300 στρατιώτες, 10.000 υπηρετούντες στη Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τεχνικής Αρωγής (THW) και 25.000 εθελοντές αγωνίζονταν για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των πλημμυρών. Αυτή η καταστροφή είχε εκτεταμένες συνέπειες για τον ακμάζοντα τουρισμό στη Σαξονία. Σε ορισμένα μέρη της περιοχής, ολόκληρη η τουριστική υποδομή (ξενοδοχεία, εστιατόρια, αξιοθέατα κ.λπ.) καταστράφηκε και τα μέσα μεταφοράς επηρεάστηκαν σοβαρά. Μετά την πρώτη είδηση της καταστροφής υπήρξε ένα μεγάλο κύμα ακυρώσεων.
Μέσα από τις αρνητικές αναφορές στα μέσα ενημέρωσης και τις συνεχείς εκκλήσεις για δωρεές, προκλήθηκε μια αρνητική εικόνα τέτοιων διαστάσεων που οι πιθανοί τουρίστες έμειναν μακριά από τον προορισμό ακόμη και όταν τα ταξίδια έγιναν και πάλι δυνατά. Ο αριθμός των επισκεπτών στις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από τις πλημμύρες μειώθηκε κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο κατά 40% σε σύγκριση με τα στοιχεία του προηγούμενου έτους. Συνολικά, οι αφίξεις τουριστών στη Σαξονία μειώθηκαν για το έτος 2002 κατά 362.000, πάνω από 8%. Για την πόλη της Δρέσδης, οι απώλειες από την τουριστική βιομηχανία εκτιμώνται σε 164,3 εκατ. ευρώ.
Γιατί δεν υπήρχαν διαδικασίες διαχείρισης κρίσεων στον τουρισμό
Τα μέσα ενημέρωσης χαρακτήρισαν αμέσως τις πλημμύρες ως «πλημμύρες του αιώνα», γεγονός που κατέδειξε τις τεράστιες επιπτώσεις που είχε το γεγονός αυτό σε όλους. Παρατηρήθηκε, ωστόσο, ότι ο βαθμός ευαισθητοποίησης και επίγνωσης των υπευθύνων για τον τουρισμό σε θέματα κρίσης ήταν πολύ χαμηλός. Γενικά, θεωρούσαν την εμφάνιση κρίσεων στον τουρισμό σε άλλες περιοχές του κόσμου πιο πιθανές και φυσιολογικές, αλλά δεν μπορούσαν να δεχθούν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί στη δική τους περιοχή αρμοδιότητας. Κατά συνέπεια, δεν υπήρχαν διαδικασίες διαχείρισης κρίσεων.
Η κοινή άποψη ήταν ότι οι κρίσεις μπορούν γενικά να αντιμετωπιστούν μόνο τη στιγμή που εκδηλώνονται και με αυτοσχεδιασμό και όχι με τη βοήθεια μέτρων πρόληψης. Η άποψη αυτή εξακολουθεί να επικρατεί ακόμα και μετά τις εμπειρίες του Αυγούστου 2002. Για το λόγο αυτό, αλλά και λόγω των περιορισμένων οικονομικών και προσωπικών περιθωρίων των τουριστικών οργανισμών, τα προληπτικά τους μέτρα εξακολουθούν να περιορίζονται μάλλον στις νομικές υποχρεώσεις που έχουν (π.χ. πυροπροστασία και οδοί διαφυγής), ενώ ο προορισμός εξακολουθεί να μη διαθέτει σχέδια υψηλότερου επιπέδου για την αντιμετώπιση κρίσεων στον τουρισμό.
Οι πλημμύρες στη Σαξονία κατέδειξαν τον διατομεακό χαρακτήρα του τουρισμού και την εξάρτησή του από το δημόσιο τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, λόγω του μεγέθους της περιοχής της καταστροφής, υπήρξε αλληλοεπικάλυψη των διαφόρων διοικητικών και εδαφικών τομέων αρμοδιότητας. Μόνο στη Σαξονία, περισσότερες από 18 περιφέρειες επλήγησαν από τις πλημμύρες και, κατά συνέπεια, ενεπλάκησαν 18 τοπικές κυβερνήσεις, οργανισμοί τουρισμού κ.λπ.
Εν προκειμένω, διαπιστώθηκε ότι το πρόβλημα της ευθύνης ήταν μάλλον περιορισμένο. Από τη μία, αυτή η καταστροφή έφτασε σε τέτοιο βαθμό που ξεπέρασε κατά πολύ τα σύνορα των προορισμών. Από την άλλη, λόγω της σύνθετης συνολικής κατάστασης, οι εκ του Νόμου υπεύθυνοι, δηλαδή οι Τοπικοί Επίτροποι, δεν φρόντισαν ή φρόντισαν ελάχιστα τα σημαντικά για τον τουρισμό προβλήματα.
Η συμβολή των τοπικών τουριστικών οργανισμών και των εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα για την επαναφορά του τουρισμού
Το κενό αυτό ήρθε να καλυφθεί από τους τοπικούς και περιφερειακούς τουριστικούς οργανισμούς και τους εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα. Αν και, λόγω της έλλειψης ενδιαφέροντος από τα ανώτερα επίπεδα, οι τουριστικοί οργανισμοί είχαν σχετικά μεγάλα περιθώρια ελιγμών στη διάθεσή τους, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν οικονομικούς και προσωπικούς περιορισμούς και περιορισμούς λόγω της απόγνωσης των ίδιων των οργανισμών τους. Ωστόσο, χάρη στη δική τους πρωτοβουλία, τη συνεργασία, τη δημιουργικότητα, την ανακατανομή της χρηματοδότησης και τις χορηγίες, μπόρεσαν να θέσουν σε κίνηση δραστηριότητες ανάκαμψης. Με αυτόν τον τρόπο, ο τουρισμός στη Σαξονία, μέσα σε έναν χρόνο, έφτασε στα προ-κρίσης επίπεδα τουριστικών αφίξεων.
Παρά την επιτυχία αυτή, πολλές μικρές και μεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις και οργανισμοί παραπονέθηκαν για την ανεπαρκή υποστήριξη που έλαβαν και για το πόσο λίγο λήφθηκαν υπόψη τα δικά τους συμφέροντα σε σχέση με τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών. Επέκριναν ιδιαίτερα την εφαρμογή και την κατανομή των κονδυλίων, τον τρόπο με τον οποίο οι έμμεσες ζημιές αντικατοπτρίστηκαν στις οικονομικές τους αποζημιώσεις και το γεγονός ότι οι προωθητικές καμπάνιες εστίασαν μόνο στους μεγάλους προορισμούς.
Αυτές οι διαφορές στον καθορισμό των στόχων της διαχείρισης της κρίσης ήταν ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς ο τουρισμός στη Σαξονία κυριαρχείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι εταιρείες αυτές δυσκολεύονται περισσότερο να αντισταθμίσουν τις ζημίες τους και να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψή τους σε σχέση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Η περίπτωση των πλημμυρών στη Σαξονία υπογραμμίζει την ανάγκη αποτελεσματικής διαχείρισης προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης και η μακροπρόθεσμη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Διαβάστε ακόμα:
To στρατηγικό σχέδιο που θα εφαρμοστεί στον Παρνασσό για να προσελκύσει περισσότερους επισκέπτες
