Τις προκλήσεις και τις προοπτικές ανάπτυξης του ορεινού τουρισμού στην Ελλάδα καταγράφει σχετική μελέτη-έρευνα που διενήργησε η αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Τουρισμού.
Οι ορεινές περιοχές της Ελλάδας διαθέτουν υπέροχα τοπία και μοναδικά παραδοσιακά χωριά και οικισμούς (μόνο η περιοχή της Ηπείρου διαθέτει 82 παραδοσιακά χωριά) αλλά και ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: παρά τον έντονα ορεινό της χαρακτήρα, κανένα χωριό της Ελλάδος δεν βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη από 137 χλμ. από τη θάλασσα, παρέχοντας στους επισκέπτες τη δυνατότητα να συνδυάσουν τη θάλασσα και το βουνό.
Στη μελέτη αναφέρονται τα βήματα στα οποία πρέπει να δοθεί έμφαση για την τουριστική ανάπτυξη των ορεινών περιοχών της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνεται η ανάγκη διαμόρφωσης μιας ολιστικής αναπτυξιακής στρατηγικής, η οποία θα λαμβάνει υπ’ όψιν τις τρεις παραμέτρους της βιωσιμότητας, οικονομική, περιβαλλοντική. Επίσης, τονίζεται η σημασία της διακυβέρνησης και ιδιαίτερα της εμπλοκής των εταίρων, καθώς ο ορεινός τουρισμός είναι μια κατακερματισμένη οικονομική δραστηριότητα που απαιτεί συνέργειες μεταξύ περισσότερων επιχειρήσεων και εμπλεκομένων αλλά και την συμμετοχή των κατοίκων στη διαμόρφωση της προσφερόμενης τουριστικής εμπειρίας.
Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην επιλογή του κατάλληλου μείγματος προσφερόμενων δραστηριοτήτων η οποία να βρίσκεται σε αρμονία με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και τους πόρους της εκάστοτε ορεινής περιοχής. Η επιλογή του μείγματος είναι σε μεγάλο βαθμό ευθύνη των φορέων διακυβέρνησης. Παράλληλα, πρέπει να διαμορφωθούν πακέτα που ικανοποιούν διαφορετικά προφίλ επισκεπτών τόσο με όρους κόστους όσο και προσφερόμενων υπηρεσιών. Στις δράσεις περιλαμβάνεται και η διασφάλιση της παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών μέσω των πιστοποιήσεων-ειδικών σημάτων για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο του αγροτουρισμού και του τουρισμού υπαίθρου. Η απόκτηση αναγνωρισμένων σημάτων ειδικά σε ευρωπαϊκό ή διεθνές επίπεδο αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχούς προώθησης πακέτων αγροτουρισμού από μέρους των ταξιδιωτικών πρακτόρων.
Εξίσου σημαντική είναι η διασφάλιση της χρήσης παραδοσιακών προϊόντων κατά την παραγωγή εδεσμάτων σε εστιατόρια και καταλύματα αλλά και η ανάπτυξη καναλιών προώθησής τους (εντός των εστιατορίων ή των αγροκτημάτων, σε εξειδικευμένα καταστήματα ή κατά τη διάρκεια γαστρονομικών φεστιβάλ και γιορτών). Επιπλέον, σημειώνεται η ανάγκη δημιουργίας clusters και συνεργατικών σχημάτων στα οποία θα συμμετέχουν συμπληρωματικές επιχειρήσεις σε όλη την αλυσίδα αξίας του αγροτουριστικού προϊόντος έτσι ώστε να βελτιωθεί η βιωσιμότητα του προσφερόμενου προϊόντος αλλά και να διαχέονται τα οικονομικά οφέλη σε όσο το δυνατό περισσότερες επιχειρήσεις και όχι μόνο σε λίγες. Συμπληρωματικά είναι απαραίτητη η δημιουργία κέντρων πληροφόρησης τουριστών καθώς και κέντρων οικολογικής εκπαίδευσης πλησίον των προστατευόμενων περιοχών.
Στο επίκεντρο των προτεινόμενων δράσεων η βελτίωση των υποδομών
Σε επίπεδο υποδομών, γίνεται λόγος για αναβάθμιση του οδικού δικτύου, βελτίωση της οδικής προσβασιμότητας σε περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος καθώς και σε προστατευόμενες περιοχής, και για αναβάθμιση της σήμανσης και δημιουργίας κατάλληλων χώρων στάθμευσης. Στα βήματα για τη βελτίωση των υποδομών περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός των δικτύων ηλεκτρισμού, ύδατος, αποχέτευσης και η εφαρμογή συστημάτων βιώσιμης διαχείρισης λυμάτων και στερεών αποβλήτων. Επίσης, αναφέρεται η παράλληλη, ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου και όλων των άλλων μέσων μεταφοράς που είναι διαθέσιμα στην περιοχή καθώς και η συντήρηση χώρων ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας, με έμφαση στον φωτισμό τους, στην τοποθέτηση σήμανσης και πινακίδων με πληροφορίες.
Στη μελέτη επισημαίνεται η ανάγκη διαμόρφωσης χρηματοδοτικών εργαλείων με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση των τουριστικών καταλυμάτων καθώς και ο σύγχρονος σχεδιασμός, η ξεκάθαρη οριοθέτηση των πιστών για σκι και η δημιουργία ποδηλατικών, πεζοπορικών, ορειβατικών διαδρομών. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η καθιέρωση ολοκληρωμένου πλαισίου προστασίας του ορεινού φυσικού περιβάλλοντος και αυστηρός έλεγχος της τήρησής του. Παράλληλα, η ψηφιοποίηση θα πρέπει να αποτελέσει βασικό στόχο σε κάθε στρατηγική ανάπτυξης ορεινού τουρισμού. Η ψηφιοποίηση μπορεί να συμβάλει τόσο στην απλοποίηση πολλών διαδικασιών αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα και μειώνοντας το κόστος όσο και στην προσέλκυση ψηφιακών νομάδων.
Προκειμένου να καταστεί κάτι τέτοιο δυνατό είναι απαραίτητο να είναι διαθέσιμες διαδικτυακές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση καλών πρακτικών, αλλά και η ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνείς παίκτες όπως η Google, Booking, Airbnb. Εξάλλου, η δημιουργία δικτύων συνεργασίας μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων του εξωτερικού στον τομέα του τουρισμού περιπέτειας τα οποία θα συμβάλλουν στην βελτίωση της τεχνογνωσίας, στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.
Η χρήση των χιονοδρομικών κέντρων κατά τη θερινή περίοδο
Όπως αναφέρεται στη μελέτη, σε διεθνές επίπεδο, πολυάριθμοι χιονοδρομικοί προορισμοί λειτουργούν και εκτός της χιονοδρομικής περιόδου έχοντας αναπτύξει διαφοροποιημένα τουριστικά πακέτα. Η διαφοροποίηση και η ανάπτυξη υποδομών και δραστηριοτήτων all-year round αποτελεί τη σημαντικότερη κίνηση για τους επιχειρηματίες προκειμένου να διασφαλιστεί η ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού.
Η μελέτη επικαλείται βιβλιογραφία σύμφωνα με την οποία οι βασικές δραστηριότητες οι οποίες προσφέρονται από χιονοδρομικά κέντρα διεθνώς καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου είναι οι εξής: πεζοπορία, ορειβασία, κανό καγιάκ, ποδηλασία, χρήση των αναβατήρων για θέα, υδάτινα αθλήματα και δραστηριότητες στις κοντινές λίμνες και ποτάμια, μίνι γκολφ, οινογνωσία και γαστρονομία, χρήση των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων για συνεδριακό τουρισμό, συναυλίες και φεστιβάλ, ανάδειξη επισκέψιμων πολιτισμικών μνημείων, προσφορές ειδικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για παιδιά και οικογένειες, διαμόρφωση αθλητικών και παιδικών κατασκηνώσεων, ανάπτυξη extreme sports και άλλων αθλητικών δραστηριοτήτων (όπως, bungee jumping, parachuting, τένις, ποδόσφαιρο, βόλεϊ, ιππασία, τοξοβολία, paintball, θεματικά πάρκα, τοίχοι αναρρίχησης), ανάπτυξη ήπιων δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο (όπως αστροπαρατήρηση, παρατήρηση άγριας ζωής), ανάπτυξη υπηρεσιών ευεξίας.
Χαρακτηριστική περίπτωση χώρας που αξιοποιούνται τα χιονοδρομικά κέντρα και τη θερινή περίοδο είναι οι ΗΠΑ. Σύμφωνα με έρευνες έχει διαπιστωθεί πως το 44% των χιονοδρομικών κέντρων λειτουργεί και κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών οδηγώντας με αυτόν τον τρόπο σε αύξηση των εσόδων. Η πιο δημοφιλής δραστηριότητα κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών είναι η ποδηλασία (61%) ενώ ένα 30% των επισκεπτών χρησιμοποιεί τα αναβατήρια του σκι προκειμένου να απολαύσουν το τοπίο και τη θέα.
Έχει διαπιστωθεί, εξάλλου, πως σε πολλά χιονοδρομικά κέντρα διεθνώς ένα τουλάχιστον αναβατήριο λειτουργεί κατά τους θερινούς μήνες και πως ορισμένα χιονοδρομικά κέντρα δέχονται πάνω από 2,5 εκατ. επισκέπτες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Άλπεων καθώς για το 65% των επισκεπτών, η πεζοπορία αποτελεί τη βασική δραστηριότητα κατά τους θερινούς μήνες. Παράλληλα, καταγράφονται περίπου 20 εκατ. διανυκτερεύσεις στις ορεινές ζώνες της Ελβετίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Παρόμοια είναι και τα ευρήματα αναφορικά με την Αυστρία. Η κατανομή των διανυκτερεύσεων κατά τους θερινούς και τους χειμερινούς μήνες είναι ισόποση, γεγονός που αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη τάση των τουριστών να περνούν τις διακοπές τους στους ορεινούς προορισμούς.
Διαβάστε ακόμα:
Ψηφίστηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης
Αναβολές και ακυρώσεις εκδηλώσεων σε τουριστικούς προορισμούς
Κωστής Χατζηδάκης: Από την Πρωτοχρονιά σε ισχύ το νέο φορολογικό καθεστώς για μισθώσεις τύπου Airbnb
