Η Χίος της παιδικής μου ηλικίας δεν υπάρχει πια, αλλά από μία άποψη, θα υπάρχει για πάντα, χάρη (και) στο σινεμά. Το 1987, γύρισα την πρώτη μου ταινία, «το Δέντρο που πληγώναμε», που έχουν αποκαλέσει ένα από τα πιο τρυφερά φιλμ ενηλικίωσης του ελληνικού σινεμά και μια ταινία-ύμνο στις αισθήσεις ως μέσα προσέγγισης ενός τόπου.
Γεννήθηκα, λοιπόν, στη Mέσα Διδύμα της Χίου. Πρόκειται για ένα από τα 24 Μαστιχοχώρια, μεσαιωνικά χωριά που χτίστηκαν το 13ο και το 14ο αιώνα. Το χωριό απέχει περίπου 16 χλμ από την πόλη της Χίου. Φυσικά, καλλιεργείται το μοναδικό στον κόσμο μαστιχόδεντρο, ο περίφημος μαστιχοφόρος σχίνος.
Οι ντόπιοι ονομάζουν την Μέσα Διδύμα και «Άσπρα Χώματα», μιας που σε ένα συγκεκριμένο σημείο της κοιλάδας, τα πετρώματα είναι λευκά, παραπέμπουν κάπως σε σεληνιακό τοπίο. Το έχω ξαναπεί με αυτά ή με άλλα λόγια: H Χίος είναι ο τόπος μου και ο τόπος του καθενός, είναι εκείνος που τον έχει πονέσει, αλλά αποτελεί και ένα είδος συμφιλίωσης με τον εαυτό του. Ναι, το πιστεύω: η γενέθλια γη μας μάς σημαδεύει και την σημαδεύουμε κι εμείς.
Η Χίος είναι κατ’ ουσίαν τρία ξεχωριστά νησιά: η Nοτιόχωρα με το μαστίχι της, η Kεντρική ανάμεσα στα βουνά και με την σφραγίδα της βυζαντινής αρχαίας Xίου και, φυσικά, η Bορειόχωρα, που έχει κάτι άγριο και μελαγχολικό. Η αγαπημένη μου διαδρομή δεν είναι άλλη από τον γύρο του νησιού και μία από τις πολύ αγαπημένες μου παραλίες είναι αυτή του Εμπορειού, στα Μαύρα Βόλια. Υπάρχει ένα εκκλησάκι μισοχαλασμένο από τον σεισμό στην Μέσα Διδύμα, που το αγαπώ πολύ. Σταμάταγα πάντα εκεί, σαν παιδί, για να δω τη θάλασσα. Και κάθε φορά που την έβλεπα, έμπαιναν με φόρα μες στο μυαλό μου οι αποχρώσεις του γαλάζιου-σαν κινηματογράφος. Προσπάθησα στην ταινία μου να αποτυπώσω αυτό το συναίσθημα, να βλέπεις δηλαδή την θάλασσα από αυτήν την προοπτική, μέσα από τα χωράφια, που όσο κατέβαινες, έμοιαζε η θάλασσα να βρίσκεται πιο ψηλά από το ύψος των ματιών. Η φύση είναι θαυμαστή-μάς αποκαλύπτει την θεϊκή μας υπόσταση.
Στην Χίο εμένα, όταν ήμουν παιδί, μου έλειπε το παιχνίδι, ειδικά το καλοκαίρι, που ήταν και είναι η λατρεμένη μου εποχή. Δεν με πείραζε, δηλαδή, ούτε ζέστη, ούτε τίποτα. Από το σπίτι μας, ήμασταν υποχρεωμένα τα παιδιά να συμμετέχουμε στις ασχολίες των γονέων μας. Έτσι, η μάνα μου με έπαιρνε μαζί της στα δέντρα, τα ξημερώματα. Γυρνούσαμε μεσημέρι κι ήταν υποχρεωτικός ο ύπνος και μετά άρχιζαν οι άλλες δουλειές: είχαμε κατσίκια, αγελάδες, μαγαζί. Δεν μπορούσαμε να παίξουμε εγώ κι ο αδερφός μου! Κι αυτό είναι απωθημένο, στέρηση. Μια στέρηση που μου δυνάμωσε την λαχτάρα μου για την ιστορία, την μυθολογία, όπως τα μαθαίναμε στο σχολείο. Συμμετείχα στα σχολικά σκετς, με χαρά, νομίζω ότι, όπως και ο αδερφός μου ο Μακάριος, είχα μια κλίση στην κωμωδία.
Πριν φύγουν οι γονείς μου από την ζωή, πήγαινα κάθε καλοκαίρι στην Χίο, δεν είχα πάει πουθενά αλλού διακοπές-είχα και την έγνοια των δέντρων, των μαστιχόδεντρων, που θεωρούσα και θεωρώ οντότητες, με ψυχή. Ασχολούμουν λοιπόν με τα αγροτικά. Εντάξει, έκανα κανένα μπάνιο. Και πάντα, στο πανηγύρι της Καλιμασιάς, το χωριό του Πικιώνη, αλλά και στα πανηγύρια στα Βορειόχωρα, πανηγύρια πιο δωρικά, αλλιώτικα από αυτά της νότιας Χίου. Είχα την αίσθηση του βιώματος του τέλους του ομηρικού πολιτισμού, που ήταν κατ’ ουσίαν ένας πολιτισμός απόλαυσης-η Χίος αντιστάθηκε στην άγρια επέλαση της τεχνολογίας, μέχρι και τη δεκαετία του 90, τουλάχιστον. Ακόμα κρατά κάποιες παρθένες ζώνες.
Είτε βρίσκομαι στην Αθήνα, είτε στη Χίο, είμαι στην Χίο. Είμαι ευγνώμων που γεννήθηκα και μεγάλωσα εκεί, σε αυτόν τον τόπο. Δεν μου λείπει ποτέ ακριβώς, χάρη και στην ταβέρνα του αδερφού μου, τον Πειναλέοντα, μια οικογενειακή επιχείρηση-σπίτι, όπου δουλεύουν και οι γιοι μου και πηγαίνω τακτικά. Ο Μακάριος μαγειρεύει καμιά φορά συνταγές της μάνας μας, όπως τα περίφημα γιαπράκια της ή τους μαραθοκεφτέδες, και εγώ τρώω και θυμάμαι όσα δεν θα μπορούσα, η αλήθεια είναι, να ξεχάσω ποτέ.
*O Δήμος Aβδελιώδης είναι σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός και παραγωγός. Δύο από τις πιο γνωστές δουλειές του είναι οι ταινίες «Tο δέντρο που πληγώναμε» (1987) και «H εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων» (1999). Στον κινηματογράφο ‘’Studio’’ στην Πλατεία Αμερικής, υπάρχει εδώ και μερικούς μήνες η σκηνή ‘’Δήμος Αβδελιώδης’’, στην οποία θα απολαύσουμε μετά το καλοκαίρι παραστάσεις σε σκηνοθεσία του, όπως την Αναπαράσταση της Δίκης του Σωκράτη, τη Γυναίκα της Ζάκυθος και άλλες. Τέλος, ο Αβδελιώδης δουλεύει ένα σενάριο για μια ταινία, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Αριστείδη Μπελλέ, ‘’Ο Χρόνος του Νερού’’.
Διαβάστε ακόμα:
Η Ναύπακτος του Νικόλα Βαφειάδη
H Νάξος του ηθοποιού, Κωνσταντίνου Γιαννακόπουλου
Η Σαντορίνη της ηθοποιού Ιφιγένειας Τζόλα
