Η Λήμνος, αυτό το τόσο ιδιαίτερο νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου, τόπος γεννήσεως της μητέρας μου, ξύπνησε από πολύ νωρίς τον Μόγλη μέσα μου. Ολα μου τα παιδικά καλοκαίρια, μέχρι και την ηλικία των 12 ετών, έχουν τα χρώματα, τις μυρωδιές, τις γεύσεις και τις αναμνήσεις ενός τόπου που ακόμη και σήμερα, διατηρεί πολλά από την παλιά του μαγεία.
Ως παιδί, πίσω στα ένδοξα 80s, ήμουν διαρκώς με τις δύο καλύτερές μου φίλες, την Κατερίνα και την Χριστίνα-οι μαμάδες μας ήταν συμμαθήτριες στο σχολείο και μοιραία η σκυτάλη της φιλίας πέρασε και σε εμάς. Εξερευνούσαμε το μικρό χωριό μας, το Καρπάσι, που τότε μας φαινόταν απέραντο. Το Καρπάσι βρίσκεται στην κεντρική Λήμνο, δεν είναι παραθαλάσσιο, κι έτσι χορτάσαμε ενδοχώρα. Τρέχαμε στα χωράφια με τα ψηλά καλαμπόκια ξυπόλυτες, σκαρφαλώναμε στα δέντρα, κάναμε βόλτες με τα ποδήλατα μέχρι να δύσει ο ήλιος, τρώγαμε τα πρώτα σταφύλια του καλοκαιριού από τα αμπέλια των παππούδων μας.
Στο πρώτο μου βιβλίο, «Μην πατάς Ξυπόλυτη», επέλεξα να δώσω για τίτλο τη φράση που άκουγα πιο συχνά από τη μητέρα μου. Πώς ήταν όμως δυνατόν, περνώντας τα καλοκαίρια αμέριμνη και ξυπόλυτη σε αυτό το μαγικό νησί, επιστρέφοντας το φθινόπωρο στην Αθήνα να συμμορφωθώ και να υποτάξω τα πόδια μου μέσα σε βαρετές και στενάχωρες παντόφλες; Δεν ήταν! Η Λήμνος σε κάνει αγρίμι στην ψυχή, σε κάνει ένα με τη φύση (σου).
Περάσαμε την αμφιλεγόμενη μόδα των 80s σαν παιδική αρρώστια, φορώντας παράξενα πέδιλα με πολύχρωμα κορδόνια, μακό φορεματάκια που κατέληγαν σε κρόσια, βάζοντας με αποτυχημένο τρόπο σιδερότυπα με τους Bon Jovi πάνω σε λευκά T-Shirt. Λιώναμε στο διπλό κασετόφωνα τα τραγούδια της Αλέξιας και της Μαντόνα, ήταν η εποχή του «True Blue» και του «La isla Bonita».
Οι γεύσεις ήταν απλές, αλλά καταλυτικές: καρπούζι με φέτα– ε όχι και φέτα! Με «καλαθάκι Λήμνου», το ένδοξο λευκό πεντανόστιμο τυρί. Κατακόκκινες ντομάτες κομμένες στα δύο, ούτε αλάτι δεν έβαζες πάνω, τις έτρωγες σαν ώριμο φρούτο. Το χωριό είχε δύο καφενεία, το ένα έφερνε παγωτά Έβγα και το άλλο παγωτά Δέλτα. Έτσι, για να μην βαριόμαστε τα ίδια και τα ίδια.
Έμαθα κολύμπι στη θάλασσα του Κότσινα, σχεδόν μόνη μου, όταν όλες οι προσπάθειες της μητέρας μου να με μάθει, είχαν αποτύχει. Μία μέρα, περπάτησα μέχρι το σημείο που το νερό μού έφτανε ως τον λαιμό. Άρχισα να κουνάω αδέξια χέρια και πόδια ενώ βρισκόμουν σε όρθια στάση και αυτό ήταν! Σπουδαίο πράγμα η άνωση! Ήταν σα να μαθαίνω να πετάω. Τότε υπήρχε μόνο μία μάρκα αντηλιακού και η μεγάλη παραλία μύριζε άρωμα καρύδας από τη μία άκρη ως την άλλη.
Αφήνοντας πίσω εκείνα τα ξένοιαστα παιδικά καλοκαίρια, επιστρέφοντας ύστερα από χρόνια, συνειδητοποιείς ότι η Λήμνος δεν έχει αλλάξει και πολύ. Σαν μία καλή παιδική φίλη που σε ξέρει και την ξέρεις πολύ καλά και συνεννοείστε με τα μάτια.
Είναι ένα αυτόνομο νησί, με τα δικά του εξαιρετικά τοπικά προϊόντα, από το διεθνούς φήμης Μοσχάτο Λήμνου, αυτό το γλυκόπιοτο κρασί, μέχρι τα γλυκά του κουταλιού, το «καλαθάκι»-το νόστιμο λευκό τυρί που είπαμε, τα χειροποίητα ζυμαρικά του. Είναι ένα νησί με τον δικό του θεό, τον Ήφαιστο. Σύμφωνα με τον αρχαίο μύθο ο Δίας, μετά από έναν καβγά με την Ήρα, εκσφενδόνισε από τον Όλυμπο τον Ήφαιστο, καθώς εκείνος υπερασπίστηκε την μητέρα του, με αποτέλεσμα να πέσει στη Λήμνο και έκτοτε να μείνει ανάπηρος. Ο Ήφαιστος μεταβίβασε τη γνώση της τέχνης της σιδηρουργίας στους Καβείρους, παιδιά που απέκτησε από τη νύμφη Καβειρώ. Εκείνοι, αργότερα, λατρεύονταν σε ένα ειδικό ιερό που χτίστηκε στη Λήμνο, το Καβείριο. Η λατρεία τους, είναι γνωστή ως Καβείρια Μυστήρια.
Ολο αυτό το ασύστολο φλερτ με την αρχαιότητα και τη μυθολογία, είναι εμφανές ακόμη και σήμερα στο νησί. Αν θέλεις να το χορτάσεις, πρέπει να το επισκεφθείς για τουλάχιστον μία εβδομάδα. Χρειάζεσαι μεταφορικό μέσο για να ανακαλύψεις όλες τις χάρες του, αξιοθέατα που δεν θα βρεις πουθενά αλλού, τόσο μοναδικό είναι!
Στην ερώτηση «ποια είναι τα τρία μέρη στη Λήμνο που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείς», η απάντηση είναι διαχρονικά η ίδια: Αμμοθίνες, Αλυκή, Φαρακλό. Ω ναι, η Λήμνος διαθέτει ακόμη και τη δική της έρημο! Οι Αμμοθίνες, είναι εντυπωσιακοί αμμόλοφοι που βρίσκονται στη βόρεια πλευρά του νησιού και σα να μην έφταναν όλα αυτά, πολύ κοντά, βρίσκεται και η πανέμορφη παραλία Γομάτι.
Η τοποθεσία δεν ενδείκνυται όταν έχει πολύ αέρα, ενώ είναι ιδανική για να απολαύσεις το ηλιοβασίλεμα. Στο Γομάτι, υπάρχει και η ξακουστή ταβέρνα «Φλωμάρι», όπου μπορείς να απολαύσεις λαχταριστές τοπικές σπεσιαλιτέ, όπως πετεινό με φλωμάρι-παραδοσιακό ζυμαρικό που φτιάχνεται από εξαιρετικής ποιότητας σιταρένιο αλεύρι Λήμνου, αυγά μαζί με φρέσκο παστεριωμένο αγελαδινό και λημνιό πρόβειο γάλα.
Άλλο ένα πιάτο που θα σας κλέψει την καρδιά, είναι το «Κασπακινό», δηλαδή αρνάκι με ρύζι στον φούρνο και φρέσκο νωπό τυρί από πάνω.
Η Αλυκή, θυμίζει σεληνιακό τοπίο και είναι δικαίως προστατευόμενη περιοχή από το δίκτυο Natura 2000. To θαλασσινό αλάτι που έχει ανέβει στην επιφάνεια, δημιουργεί την αίσθηση ότι περπατάς πάνω σε μία λευκή έρημο, με το είδωλό σου να καθρεφτίζεται πάνω της, κάνοντας παιχνίδια με τον καλοκαιρινό ήλιο.
Το Φαρακλό είναι μία περιοχή στη βόρεια Λήμνο, που αποτελείται από διάφορους βραχώδεις σχηματισμούς ιδιαίτερης γεωμορφολογικής αξίας, οι οποίοι δίνουν την εντύπωση στον επισκέπτη ότι είναι λαξευμένοι σαν γλυπτά. Αυτοί οι βραχώδεις σχηματισμοί πιστεύεται ότι δημιουργήθηκαν από την τρεχούμενη καυτή λάβα, που ανάβλυζε από τα ηφαίστεια, τα οποία ήταν ενεργά στο νησί πριν από χιλιάδες χρόνια. Αυτή η ποσότητα λάβας, όταν ήρθε σε επαφή με το θαλασσινό νερό ψύχθηκε και σχημάτισε αυτά τα αλλόκοτα πετρώματα. Σαν βράχια από λάβα που σκάνε και παγώνουν. Πρόκειται για ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα σημεία του νησιού.
Οσο για τις παραλίες, είναι πολλές, και πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Για όλα τα γούστα, από οικογενειακές και οργανωμένες πλαζ, μέχρι πιο εναλλακτικές και παραμυθένιες, ενώ δεν λείπουν και εκείνες που αποτελούν όνειρο για τον κάθε σέρφερ που σέβεται τον εαυτό του.
Η παραλία του Θάνους μού έρχεται πρώτη στο μυαλό. Ένας πανέμορφος κόλπος στα νοτιοδυτικά παράλια, πολύ κοντά σε μία ακόμη δημοφιλή παραλία, το Πλατύ. Η παραλία Κέρος, εντυπωσιακά μεγάλη σε έκταση, υποδέχεται λάτρεις του wind και kite surfing από όλο τον κόσμο και έχει ως σήμα κατατεθέν τα πανέμορφα λευκά κρινάκια που φυτρώνουν στην άμμο και αποτελούν προστατευόμενο είδος. Τους καλοκαιρινούς μήνες, ο ουρανός γεμίζει από kite surfers και σου δίνει την αίσθηση ότι παίζεις σε μία παράξενη και διασκεδαστική ταινία.
Αν έχετε όρεξη και για άλλα εντυπωσιακά αξιοθέατα, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το ενετικό Κάστρο στη Μύρινα, την πρωτεύουσα του νησιού. Κατά τη διάρκεια της βόλτας σας, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα συναντήσετε πανέμορφα ζαρκαδάκια, κλασικούς θαμώνες της περιοχής εδώ και πολλά χρόνια. Όσο περνούν μάλιστα τα χρόνια δεν λιγοστεύουν, αλλά πολλαπλασιάζονται!
Κι επειδή νησί, χωρίς εντυπωσιακό ξωκκλήσι δεν υπάρχει, η Παναγιά η Κακαβιώτισσα είναι ο μοναδικός ασκεπής ναός στον κόσμο. Βρίσκεται στην κορυφή του όρους Κάκαβος, μέσα σε μια σπηλιά, ανάμεσα στα επιβλητικά βράχια. Τα πλάνα που έχουν τραβηχτεί με drone σου κόβουν την ανάσα και θυμίζουν σκηνικό, από εκείνα που μόνο η ίδια η φύση μπορεί να εμπνευστεί και να φιλοτεχνήσει, κόντρα στις δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Σε αρχαία μονοπάτια, μας ταξιδεύουν η Ηφαιστία και το Καβείριο, δύο περιοχές που βρίσκονται δίπλα δίπλα, και ανταλλάσσουν μνήμες μυθολογικές και μυσταγωγικές. Η σπηλιά του Φιλοκτήτη, βρίσκεται κάτω από το Καβείριο, στο βορειοανατολικό μέρος του νησιού. Ένα μικρό, σύντομο αλλά και στενό και απότομο μονοπάτι στην απόκρημνη ακτή θα σας οδηγήσει στον επιβλητικό χώρο. Από ψηλά φαίνεται το άνοιγμα της ακτής, όπου η θάλασσα εισχωρεί στο σπήλαιο. Εκεί θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε μια από τις πιο ξεχωριστές βουτιές της ζωής σας, σε ένα μοναδικό τοπίο. Ο μύθος θέλει τον λαβωμένο Φιλοκτήτη να βρήκε καταφύγιο εκεί, για δέκα ολόκληρα χρόνια.
Η Πολιόχνη, στην ανατολική ακτή της Λήμνου, μέσα στον κόλπο του Βρόσκοπου, απέναντι από τον Ελλήσποντο, εκτείνεται επάνω σε έναν επιμήκη ταπεινό λόφο, ο οποίος πλαισιωμένος από δύο μικρούς χειμάρρους, την Ψαθιά στα βόρεια και το Αυλάκι στα νότια, εισχωρούσε στα προϊστορικά χρόνια στη θάλασσα, δημιουργώντας μικρή χερσόνησο. Εξαιτίας της άμεσης επαφής με τη θάλασσα, όπως συνέβη και με άλλους οικισμούς της ίδιας περιόδου, ένα σημαντικό τμήμα από τις ανατολικές συνοικίες του οικισμού διαβρώθηκε από την θάλασσα και εξαφανίστηκε μαζί με το γεωλογικό του υπόβαθρο. Ο οικισμός άρχισε να έρχεται στο φως το 1930.
Το καφέ-μπαρ «Καραγκιόζης» υπάρχει στη Μύρινα από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, παραδοσιακά διοργανώνονταν εκεί από γλέντια γάμου μέχρι ξέφρενα πάρτι γενεθλίων. Το μπαρ Ισαλος, επίσης στη Μύρινα, κλέβει σταθερά τις εντυπώσεις με τα υπέροχα κοκτέιλ, την έθνικ κουζίνα του, αλλά και την πολύ ζεστή ατμόσφαιρα και αισθητική του.
Κάτι πιο κρυμμένο, γι’ αυτό και ψαγμένο, είναι το όνομα και πράγμα, Σοκάκι Μπαρ σε ένα δρομάκι της πρωτεύουσας. Για πιο γερές δόσεις νυχτερινής ζωής, ο δρόμος μπορεί να σας βγάλει στο club Kinky, κοντά στη Μύρινα. Και αν είστε λάτρεις των καλτ αφτεράδικων, το beach bar Σκάλα στο χωριό Καλλιθέα, σας περιμένει πώς και πώς από τις 2 και μετά.
Οσο για το φαγητό, είναι σίγουρα ένα από τα πολύ δυνατά χαρτιά του νησιού. Το εστιατόριο «Εννοια πο’ χς» (πρέπει να είσαι από τη Λήμνο για να μπορείς να το προφέρεις σωστά), στο χωριό Λύχνα, είναι ένα ανερχόμενο στέκι με εξαιρετική κουζίνα. Στην κλασική παραδοσιακή αυλή με το χαλικάκι, θα δοκιμάσετε πειραγμένες τοπικές σπεσιαλιτέ και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα θέλετε να ξαναπάτε και να ξαναφάτε!
Υπάρχουν επίσης, μεταξύ πολλών άλλων, το υπέροχο εστιατόριο «Ριζά» στο Ανδρώνι-περιοχή κοντά στη Μύρινα-, ο «Γλυκάνησος» στη Νέα Κούταλη για τσίπουρο και θαλασσινά πάνω στο κύμα, οι ψαροταβέρνες στο παλιό λιμάνι της Μύρινας, όπως ο «Γλάρος», που φημίζεται για τα φρέσκα ψάρια στα κάρβουνα.
Η Λήμνος δεν είναι το νησί που θα επισκεφθείς μία φορά και μετά θα το ξεχάσεις. Είναι λες και σε αναγκάζει να αποκτήσεις πιο βαθιά σχέση μαζί του, να κάνεις φίλους εκεί, να βρεις αγαπημένα στέκια, όπου θα επιστρέφεις ξανά και ξανά. Είναι που εκεί βρήκε καταφύγιο ο κατατρεγμένος Ηφαιστος και ο λαβωμένος Φιλοκτήτης; Είναι που οι Μικρασιάτες στο πέρασμά τους από εκεί άφησαν κάτι από την αύρα και την αρχοντιά τους; Είναι που οι ντομάτες έχουν άλλη γεύση, το καρπούζι πιο έντονο χρώμα, τα σταφύλια σε μεθούν σαν το καλύτερο κρασί;
Ο,τι κι αν είναι, η Λήμνος, είναι εκεί και σε περιμένει. Σαν μία διαφορετική, εναλλακτική Ιθάκη.
*Η Αστερόπη Λαζαρίδου είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Το βιβλίο της «Μην πατάς Ξυπόλυτη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
