Κτισμένη στις βορειοδυτικές όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας, και στους πρόποδες του όρους Βόρα, η Άρνισσα φαντάζει από μακριά ως νησί. Αυτό σήμαινε και η ονομασία της «Όστροβο» -σλαβικής προέλευσης- επί τουρκοκρατίας. Το σημερινό της όνομα ωστόσο έχει σχέση με την αρχαία Άρνισσα, την οποία αναφέρει και ο Θουκυδίδης, ερείπια της οποίας ήρθαν στο φως κοντά στο χωριό και στις όχθες της λίμνης.
Η Άρνισσα είναι ένα από τα όμορφα μυστικά της βορειοδυτικής Πέλλας, στο σύνορο με τη γειτονική Φλώρινα. Με την Βεγορίτιδα να κυριαρχεί, η περιοχή «αιχμαλωτίζει» τους επισκέπτες με την ανόθευτη ομορφιά της, τα χρώματα που εναλλάσσονται όλες τις εποχές του χρόνου, καθώς και την ηρεμία του τοπίου που γαληνεύει και δεν θυμίζει σε τίποτε τους έντονους ρυθμούς της πόλης.
Αν το χειμώνα η περιοχή είναι ιδανική για επίσκεψη λόγω της γειτνίασης με το χιονοδρομικό κέντρο του Βόρα (Καϊμακτσαλάν – υψόμετρο 2.500 μέτρα) και το κοντινό δημοφιλές χειμερινό θέρετρο του Αγίου Αθανασίου, το καλοκαίρι μπορεί να συνδυαστεί με βουτιές στα καθαρά νερά της Βεγορίτιδας, από τις παραλίες που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στα παραλίμνια χωριά. Όσο για το φθινόπωρο και την άνοιξη, τα χρώματα της φύσης -που καθρεφτίζονται στα νερά της λίμνης- σαγηνεύουν τον επισκέπτη.
Λίμνη που μαγεύει
Ενημερωτικά η Βεγορίτιδα είναι η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας -μετά την Τριχωνίδα και την Βόλβη– με βάθος που αγγίζει τα 60 μέτρα. Περιβάλλεται από ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον, στη σκιά των ορεινών όγκων του Βόρα και του Βερμίου, αποτελώντας σημαντικό υδροβιότοπο για δεκάδες πουλιά και όχι μόνο.
Η λίμνη είναι ενταγμένη στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο Natura 2000, αποτελώντας καταφύγιο για το -παγκοσμίως απειλούμενο- κιρκινέζι, τους ασπροπάπηδες, τις αετογερακίνες κ.α. Παράλληλα, αποτελεί ιδανικό ψαρότοπο με συνηθέστερα είδη το γριβάδι, τον κορήγονο, τις τούρνες, τις πλατίκες, τους γουλιανούς, τα τσιρόνια κ.α. Πολύ κοντά στην Βεγορίτιδα, βρίσκονται και οι μικρότερες λίμνες Ζάζαρη, Χειμαδίτιδα και Πετρών, που με τα νερά τους την τροφοδοτούν. Άλλα παραλίμνια χωριά είναι η ο Άγιος Παντελεήμονας, το Μανιάκι, το Φαράγγι και η Περαία.
Τοπίο στην λίμνη
Επιστρέφουμε στην γραφική Άρνισσα. Παλαιότερα τα νερά της λίμνης έφθαναν έως τη σιδηροδρομική γραμμή και τον σημερινό κεντρικό δρόμο (Μοναστηριωτών) του χωριού, με τους ντόπιους να ψαρεύουν από τα μπαλκόνια τους. Μοναδικό παλιό πετρόκτιστο σπίτι που απέμεινε από εκείνη την εποχή, είναι το σημερινό cafe Fuga που διαμορφώθηκε σε έναν ζεστό και όμορφο χώρο από τον ιδιοκτήτη του (Τηλ. 6977299023).
Mέσα στην Άρνισσα ο επισκέπτης συναντά την εκκλησία της Aγίας Tριάδας, χτισμένη το 1865 με αξιόλογες εικόνες, καθώς και το μεταβυζαντινό ναό της Kοιμήσεως της Θεοτόκου (18ος αιώνας) με τοιχογραφίες και αγιογραφημένο τέμπλο. Αγγελοπουλικό σκηνικό θυμίζει και ο Σιδηροδρομικός Σταθμός του χωριού, της γραμμής που συνδέει την Θεσσαλονίκη με την Φλώρινα. Ένας άλλος εναλλακτικός τρόπος να φτάσει κανείς στην περιοχή.
Ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή ξεκινάει από την προϊστορική εποχή, όπως μαρτυρούν ερείπια νεκρόπολης που ήρθαν στο φως της δεκαετία του 1950, όταν υποχώρησαν τα νερά της λίμνης, αλλά και δίπλα στην σιδηροδρομική γραμμή το 2007. Tην περίοδο της Bυζαντινής Aυτοκρατορίας, η Άρνισσα βρισκόταν επί της παλαιάς Eγνατίας οδού και αναφέρεται από ιστορικούς της εποχής ως σημαντικός σταθμός και αξιόλογο φρούριο. Eρείπια από μεγάλα κτίρια εκείνης της περιόδου, αλλά και της Pωμαιοκρατίας σώζονται έξω από την Άρνισσα, στην περιοχή «Δρένοβο».
Στα τέλη του 18ου αιώνα το χωριό, με μεικτό πληθυσμό χριστιανών και μουσουλμάνων, πέρασε στη δικαιοδοσία του Αλή πασά των Ιωαννίνων. Από την εποχή της τουρκοκρατίας διασώζονται ο μιναρές του ερειπωμένου τεμένους αλλά και το παρακείμενο λουτρό, στην παλιά θέση του χωριού βορειοδυτικά του σημερινού δίπλα στη λίμνη.
Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908), πολλοί ντόπιοι επάνδρωσαν ελληνικά ανταρτικά σώματα, με κυριότερα του οπλαρχηγού Χρήστου Στογιαννίδη και του διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Οστρόβου Σταύρου Χατζηχαρίση, ενώ το χωριό υπήρξε κέντρο δράσης και συγκρούσεων με Βούλγαρους κομιτατζήδες. Τον Νοέμβριο του 1911, κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, κοντά στην Άρνισσα σημειώθηκαν αψιμαχίες μεταξύ ελληνικού και τουρκικού στρατού που οδήγησαν στην απελευθέρωση της περιοχής και στην ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό στη συνέχεια.
Σήμερα, ο αριθμός των κατοίκων του χωριού αγγίζει τους 1.100, με τους περισσότερους να ασχολούνται με την γεωργία και κυρίως την καλλιέργεια των φημισμένων μήλων της περιοχής, αλλά και με την παραγωγή κερασιών, ροδάκινων, αχλαδιών κ.ά. Ο εύφορος κάμπος γύρω από την Βεγορίτιδα, το υψόμετρο και το μικροκλίμα της περιοχής, δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την παραγωγή φρούτων -και όχι μόνο- ασύγκριτης νοστιμιάς.
Ο γυναικείος συνεταιρισμός της Άρνισσας
Ο Γυναικείος Συνεταιρισμός Άρνισσας «Ο Βόρας» (Τηλ. 2381031983) ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1999 και είναι ο μοναδικός του είδους στην Πέλλα. Σε μια περιοχή που καυχιέται για τα προϊόντα που παράγει η εύφορη γη, οι γυναίκες του συνεταιρισμού έχουν πετύχει να τα αναδείξουν, μέσα από συνταγές και τεχνικές που κληρονόμησαν από τις παλαιότερες. Μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, τουρσιά, σάλτσες, ζυμαρικά, κομπόστες χειροποίητες πίτες κ.ά. Προϊόντα χωρίς συντηρητικά και χρωστικές, με διάρκεια στο χρόνο, ακόμη και με στέβια.
Σε πείσμα των καιρών τα μέλη του συνεταιρισμού, απέδειξαν πως παρά τον ανταγωνισμό έχουν πετύχει την παραγωγή προϊόντων, με μοναδικές πρώτες ύλες, που αντέχουν στο χρόνο.
Το νησί που γίνεται και ακρωτήρι
Στο ειδυλλιακό τοπίο της Βεγορίτιδας έρχεται να προστεθεί και ένα μικρό νησί μέσα στα νερά της, ανοιχτά της Άρνισσας, με ένα μικρό εξωκλήσι πάνω του. Μάλιστα, όταν υποχωρούν τα νερά, το νησί γίνεται ακρωτήρι και είναι προσβάσιμο με τα πόδια, ενώ συνήθως η πρόσβαση σε αυτό γίνεται με βάρκα.
Η Άρνισσα δεν έχει όμως μόνο νησί, που ενίοτε γίνεται και ακρωτήρι. Έχει και παραλία με ψιλή άμμο, που κάθε καλοκαίρι αποτελεί δημοφιλή προορισμό ντόπιων και επισκεπτών που αναζητούν λίγες ώρες δροσιάς στα κρυστάλλινα νερά της Βεγορίτιδας. Το μπάνιο σε γλυκά νερά, αποτελεί μια ιδιαίτερη εμπειρία με φανατικό κοινό. Εκτός από «βουτιές» η ξύλινη προβλήτα είναι ιδανική για τους λάτρεις του ψαρέματος με καλάμι, ενώ εκεί δένουν τις βάρκες τους ψαράδες της περιοχής που κάποιοι από αυτούς πραγματοποιούν περιηγήσεις στα νερά της λίμνης.
Στο χωριό θα βρείτε ταβέρνες και ψαροταβέρνες που ικανοποιούν κάθε γευστική απαίτηση. Στην Βεγορίτιδα συναντάται ο κορήγονος, ανήκει στην οικογένεια του σολωμού, που θεωρείται βασιλιάς της γεύσης. Το μήκος του φτάνει έως και τα 50 εκατοστά και μπορείτε να τον απολαύσετε στα κάρβουνα ή στο τηγάνι. Σε όλη την γύρω περιοχή λειτουργούν όμορφοι και ζεστοί ξενώνες.
Πληροφορίες
– www.edessacity.gr/tourism
– Δημοτικό Κέντρο Πληροφόρησης Επισκεπτών Έδεσσας – Τηλ. 2381020300
Διαβάστε ακόμα:
Λίμνη Βεγορίτιδα: Η αφετηρία μιας διαδρομής σε πανέμορφα χειμερινά τοπία
