Η άγρια ομορφιά της εκθειάστηκε στην Οδύσσεια από τον Όμηρο. Στην ε΄ραψωδία ο Οδυσσέας ναυαγεί στη Γαύδο και η Καλυψώ τον κρατά αιχμάλωτο για επτά ολόκληρα χρόνια. Τα βράδια κοιμάται μαζί της στη σπηλιά (το κάνει από ανάγκη) και το πρωί κλαίει και οδύρεται στα βράχια. Τελικά τον ελευθερώνει και ο Πολυμήχανος ξαναπαίρνει το δρόμο για τον γυρισμό στην πατρίδα.

9

Αλλά και ο Απόστολος Παύλος ναυαγεί και βγαίνει στις ακτές της, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του προς τη Ρώμη. Αφήνοντας την Κρήτη, μια καταιγίδα αλλάζει την πορεία του και ωθεί το καράβι του κοντά τη Γαύδο, γεγονός που καταμαρτυρείται στην Αγία Γραφή.

Στα νεότερα χρόνια η Γαύδος γίνεται τόπος εξορίας. Υποδέχεται μεταξύ άλλων και τον Άρη Βελουχιώτη -αν πάτε θα δείτε το σπίτι του, που υπήρξε και στο Airbnb και κάποια προσωπικά του αντικείμενα. Εκτός από τον Βελουχιώτη από το σπίτι περνούν ο Μάρκος Βαφειάδης και ο Μενέλαος Λουντέμης. Η απομόνωση εδώ είναι ολοκληρωτική. Οι εξόριστοι τρώνε χόρτα και κεδρόκουκα για να ξεγελάσουν την πείνα τους.

Η τουριστική ανάπτυξη του νησιού ξεκινάει μόλις το 1980, όταν σε κάποια σημεία θα φτάσει το ηλεκτρικό και οι πρώτοι τουρίστες. Είναι η εποχή που θα χτιστούν τα πρώτα υποτυπώδη δωμάτια. Ένα κρεβάτι, ένα τραπέζι και μια τουαλέτα. Δεν θες και κάτι παραπάνω.
Οι επισκέπτες ανακαλύπτουν το νησί και τις παραλίες του, τον Αι Γιάννη, τον κρυμμένο Λαυρακά, τον Ποταμό. 

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(17322)
      ["id"]=>
      int(17322)
      ["title"]=>
      string(62) "The,Tropical,,Scenic,Nudist,Beach,Of,Potamos,On,Gavdos,Island,"
      ["filename"]=>
      string(27) "shutterstock_1903354435.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(940110)
      ["url"]=>
      string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/08/shutterstock_1903354435.jpg"
      ["link"]=>
      string(153) "https://www.travel.gr/experiences/nature/fagito-se-mia-ypaithria-koyzina-sti-gay/attachment/the-tropical-scenic-nudist-beach-of-potamos-on-gavdos-island/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "2"
      ["description"]=>
      string(55) "Τα νερά του Ποταμού/Photo: Shutterstock"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(60) "the-tropical-scenic-nudist-beach-of-potamos-on-gavdos-island"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(17311)
      ["date"]=>
      string(19) "2021-08-17 12:46:23"
      ["modified"]=>
      string(19) "2021-08-17 12:46:34"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(667)
      ["height"]=>
      int(1000)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/08/shutterstock_1903354435-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/08/shutterstock_1903354435-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/08/shutterstock_1903354435.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(667)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1000)
        ["large"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/08/shutterstock_1903354435.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(667)
        ["large-height"]=>
        int(1000)
        ["1536x1536"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/08/shutterstock_1903354435.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(667)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1000)
        ["2048x2048"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/08/shutterstock_1903354435.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(667)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(1000)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Τα νερά του Ποταμού/Photo: Shutterstock
Στον Φάρο του νησιού/Photo: Shutterstock

Όλες προστατευμένες από τον αέρα και τα βλέμματα των ντόπιων. Με αμμόλοφους και αρμυρίκια για να περπατάς ξυπόλυτος και να κάθεσαι, όταν το λιοπύρι δεν αντέχεται άλλο, στη σκιά. Με κρυστάλλινα νερά για να καθαρίζει η ψυχή. Χωρίς μαγιό, χωρίς τίποτα που να προδίδει ότι εδώ, πριν από λίγα χρόνια έφτασε ο πολιτισμός.
Τις επόμενες δεκαετίες η Γαύδος γίνεται η χαρά του κατασκηνωτή.

Το μυστικό που κρύβεται στην άμμο

Ο Αι Γιάννης γεμίζει με σκηνές, τέντες και αιώρες, αυτοσχέδιες κουζίνες. Κάθε χρόνο οι κατασκηνωτές θάβουν τις κατσαρόλες και τα μπρίκια τους στην άμμο για να τα βρουν το άλλο καλοκαίρι -έτσι κι αλλιώς πρώτοι πρώτοι θα έρθουν. Μαγειρεύουν όλοι μαζί, τρώνε μαζί, για όλους υπάρχει ένα πιάτο φαΐ, όσο ταπεινό κι αν είναι αυτό. Τραγουδάνε παίζοντας κάποια κιθάρα και αυτοσχέδια όργανα. Το βράδυ νανουρίζονται με τον ήχο από τα τζιτζίκια και τα κύματα.

Στον Λαυρακά έχουν μια βάρκα. Πάνε και ψωνίζουν τα βασικά, ότι υπάρχει διαθέσιμο δηλαδή. Στη συνέχεια δημιουργούν μια ανθρώπινη αλυσίδα και τα ξεφορτώνουν. Κάποια αποθηκεύονται σε ένα πηγάδι. Κάποια άλλα στα δέντρα και στις αυτοσχέδιες κουζίνες.

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η Γαύδος αλλάζει. Οι μια-δυο ταβέρνες με μαγειρευτά έγιναν πάνω από 10 και προσφέρουν τα πάντα. Ντόπια κατσίκια, ολόφρεσκα ψάρια και κολοχτύπες, θαλασσινούς μεζέδες και καναδύο ψιλοπειραγμένα, σχεδόν πιάτα. Όλο και περισσότερα σκάφη αράζουν στις παραλίες, όλο και πιο πολλοί γυαλιστεροί από το λάδι καρύδας και φουσκωτοί από το γυμναστήριο επισκέπτες, καταφτάνουν με τη ρακέτα τους (τα τακα τούκα της οποίας στο παρελθόν απαγορευόταν δια ροπάλου).
Ο γυμνισμός που ήταν ταυτισμένος με τις διακοπές στη Γαύδο -ακόμη και οι πιο δειλοί τον τόλμησαν- δεν είναι πια ο κανόνας αλλά η εξαίρεση, ειδικά σε παραλίες όπως το Σαρακίνικο ή τον Κόρφο.
Μονόκεροι με γκλίτερ που πιάνουν πιο πολύ χώρο από τους ανθρώπους. Πούρα, κοκτέιλ, μεταλλιζέ μαγιό και η Rhiana να τραγουδάει το τελευταίο της χιτ, μέσα από ένα περίεργο μικροσκοπικό ηχείο χωμένο στην άμμο.
Πριν δύο -τρία χρόνια κάποιος μάλιστα έβαλε στο Airbnb σκηνές κάτω από τα αρμυρίκια, εξοργίζοντας παραθεριστές και κατοίκους.

Όσο και να αλλάξει όμως η Γαύδος, όσο και να εισχωρήσει μέσα της ο «πολιτισμός», κανένα άλλο νησί δεν θα μπορέσει να πάρει ποτέ τη θέση της. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι αν πας μία φορά μαγεύεσαι και θες να πηγαίνεις συνέχεια. Εκεί θα δεις τη φάλαινα φυσητήρα αν ξυπνήσεις το πρωί (πολύ πρωί) αφού θα έχεις κανονίσει να πας στα ανοιχτά με τον Μανώλη τον ψαρά. Εκεί θα τρως τις κολοχτύπες με τα πόδια χωμένα στην άμμο. Εκεί θα είσαι ελεύθερος, απαλλαγμένος από ρούχα και υποχρεώσεις. Εκεί θα πας τον Ιούνιο και θα φύγεις τέλη Αυγούστου. Εκεί θα βουτάς, στα τιρκουάζ νερά του Λιβικού και δεν θα σε νοιάζει τίποτα.