Ένα μεγάλο αφιέρωμα στο Λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης στην Κεφαλονιά και στον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο ανακαλύφθηκε παρουσιάζει η βρετανική εφημερίδα Telegraph στην ψηφιακή της έκδοση.
To πόσο εντυπωσιάστηκε ο συγγραφέας του αφιερώματος είναι εμφανές στο ξεκίνημα του κειμένου του: «Δεν ήξερα πώς ήταν πραγματικά το χρώμα μπλε μέχρι τον Σεπτέμβριο. Είχα μια κάποια ιδέα, βλέποντας τον ουρανό, τα μπλε μύρτιλα, την ελληνική σημαία κλπ. Αλλά μόνο όταν είδα τις αχτίδες του ηλίου να πέφτουν πάνω στα κρύα νερά του σπηλαίου της Μελισσάνης έγινα μάρτυρας του μπλε χρώματος στην πραγματική του μορφή» γράφει o Γκρεγκ Ντίκινσον.
Ο δημοσιογράφος αναφέρει ότι, σε γενικές γραμμές, αποφεύγει τα τουριστικά αξιοθέατα, την πολυκοσμία και την αναμονή σε ουρές που περιλαμβάνει μία επίσκεψη σε αυτά. Πείστηκε να επισκεφτεί το σπήλαιο από τον εργαζόμενο στην εταιρεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων.
«Πρέπει να πας», επέμενε ο υπάλληλος και τελικά ο δημοσιογράφος της Telegraph τού έδωσε τον λόγο του ότι θα το κάνει καθώς, όπως γράφει, «θα τον ξαναέβλεπε στο τέλος της εβδομάδας». Περιγράφει το πώς βρέθηκε μαζί με τους άλλους τουρίστες στην βάρκα ξενάγησης στο σπήλαιο ενώ οι άλλες βάρκες εξαιτίας των πεντακάθαρων νερών δεν έμοιαζαν να επιπλέουν αλλά να αιωρούνται.
«Η Μελισσάνη δεν είναι κάποιο κρυμμένο μυστικό. Στην πραγματικότητα, είναι ένα από τα γνωστότερα τουριστικά αξιοθέατα της Κεφαλονιάς, μαζί με το γειτονικό σπήλαιο Δρογκαράτη και την παραλία του Μύρτου. Αλλά αυτό που κάνει τη Μελισσάνη ιδιαίτερα γοητευτική είναι ότι για αιώνες, ίσως χιλιετίες, η θαυμαστή ομορφιά της ήταν χαμένη. Την ανακάλυψή της την οφείλουμε στον Ιωάννη Πετρόχειλο. όμως, τελικά η ολοκληρωτική αποκάλυψή της μπορεί να πιστωθεί και σε μία γεωλογική καταστροφή», γράφει.
Ποιος ήταν ο Ιωάννης Πετρόχειλος
Γεννημένος το 1900 στη Σμύρνη από γονείς με καταγωγή από τα Κύθηρα, ο Ιωάννης Πετρόχειλος υπήρξε ένας πολυμαθής άνθρωπος. Σπούδασε μουσική, τοπιογραφία και φυσικομαθηματικά πριν μετακομίσει το 1930 στα Κύθηρα μαζί με τη σύζυγό του για να διδάξει χημεία στο σχολείο. Εκεί γοητεύτηκε από το εκτεταμένο δίκτυο σπηλαίων του νησιού και το 1932 τού δόθηκε μία υποτροφία από το ελληνικό κράτος ώστε να σπουδάσει γεωλογία, ανθρωπολογία και γεωγραφία στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, ο Πετρόχειλος ήταν ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στα σπήλαια στην Ελλάδα. Ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας και η ομάδα του προχώρησαν σε σημαντικές ανακαλύψεις. Ανάμεσα τους ήταν η ανασκαφή στο σπήλαιο των Πετραλώνων στη Χαλκιδική όπου ανακαλύφθηκαν οστά από ζώα. Σήμερα το σπήλαιο θεωρείται από τα πιο σημαντικά στην Ευρώπη χάρη στον πλούτο του σε οστά και απολιθώματα. Ανάμεσα στα ευρήματα είναι και το περίφημο κρανίο του «Ανθρώπου των Πετραλώνων» ηλικίας τουλάχιστον 200.000 ετών.
«Στην πραγματικότητα η Μελισσάνη είναι απλά ένα από τα σπήλαια που ανακάλυψε και ερεύνησε ο Πετρόχειλος στον 20ο αιώνα και μικρού παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος. Λίγα σπήλαια στον κόσμο είναι τόσο εντυπωσιακά οπτικά και πλούσια σε μυθολογική ιστορία» γράφει η Telegraph.
Όταν ο Ιωάννης και η σύζυγός του, Άννα, ήρθαν στην Κεφαλονιά το 1951 για να ερευνήσουν την πιθανολογούμενη ύπαρξη ενός σπηλαίου δυτικά της Σάμης υπήρχαν ελάχιστες ενδείξεις για το τι υπήρχε κάτω από την επιφάνεια της γης. Βρήκαν ένα μικρό άνοιγμα, περιτριγυρισμένο από δέντρα. Κατέβηκαν με τη βοήθεια σχοινιών και αντίκρισαν μια υπόγεια λίμνη που ήταν χαμένη για χιλιετίες.
Στην πρώτη τους εξερεύνηση βρήκαν μία αρχαία λυχνία λαδιού σε μία νησίδα εντός του σπηλαίου. Αρκετά αργότερα, το 1962, ο αρχαιολόγος Σπυρίδων Μαρινάτος ανακάλυψε έναν θησαυρό από χειροτεχνήματα τα οποία χρονολογούνται από τον 4ο και τον 3ο αιώνα προ Χριστού. Ανάμεσά τους ήταν μία πήλινη φιγούρα του Θεού Πάνα και πήλινα πιάτα που απεικονίζουν τη νύμφη Μελισσάνθη (ή Μελισσάνη) να χορεύει. Ξεκάθαρα σημάδια πως κάποτε το σπήλαιο κατοικούνταν και ήταν τόπος λατρείας.
Σύμφωνα με τον μύθο, η Μελισσάνθη αυτοκτόνησε σε μία λίμνη όταν ο Θεός Πάνας την απέρριψε ερωτικά. Μία άλλη εκδοχή του μύθου λέει ότι η Μελισσάνθη ήταν βοσκοπούλα που έπεσε στη λίμνη ψάχνοντας για ένα χαμένο πρόβατο. Σε κάθε περίπτωση, η μεγαλειώδης ανακάλυψη αυτών των χειροτεχνημάτων αποκάλυψε ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας και των μύθων του νησιού.
Η καταστροφή που έφερε την αποκάλυψη
«Το 1953, ο μεγάλος σεισμός της Κεφαλονιάς, μεγέθους 6,8 Ρίχτερ, προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στο νησί. Σκοτώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι, σχεδόν όλα τα κτήρια στο νησί ισοπεδώθηκαν. Τα σημάδια των καταστροφών είναι ορατά ακόμα και σήμερα», λέει ο Ντίκινσον. «Ο σεισμός προκάλεσε ένα άνοιγμα της τρύπας στην οροφή του σπηλαίου. Για πρώτη φορά, τα βαθιά υπόγεια νερά αποκαλύφθηκαν σε όλη την μεγαλοπρέπειά τους. Όταν οι κάτοικοι επέστρεψαν μετά τον σεισμό στο νησί ανακάλυψαν αυτή την καταβόθρα, αυτό που οι Μεξικάνοι ονομάζουν cenote. Πράγματι εδώ το τοπίο είναι πιο πολύ μεξικάνικο παρά μεσογειακό. Το 1963 ένα τούνελ έδωσε πρόσβαση στο σπήλαιο» συμπληρώνει.
Το νερό στη Μελισσάνη είναι υφάλμυρο, ένας συνδυασμός θαλασσινού και γλυκού νερού και αποτελεί τμήμα ενός πολύπλοκου υδρογεωλογικού συστήματος. Το βάθος της λίμνης φτάνει τα 37 μέτρα, είναι το σημείο όπου το γλυκό νερό εισέρχεται στο σπήλαιο. Στο μέσο της λίμνης, το βάθος είναι πολύ μικρότερο, περίπου δέκα μέτρα.
«Είναι το σημείο όπου η πεσμένη οροφή δημιούργησε ένα λόφο από τα συντρίμμια της. Παρά το ζεστό φως του ήλιου από πάνω μας, το νερό είναι πάρα πολύ κρύο. Όχι πως έχει πραγματικά σημασία καθώς η κολύμβηση στο σπήλαιο απαγορεύεται αυστηρά», αναφέρει ο δημοσιογράφος της Τelegraph.
Το σπήλαιο χωρίζεται σε δύο θαλάμους. «Ο ένας αυτός που βλέπουμε συνήθως στις καρτποσταλ είναι λουσμένος στο φως, ο άλλος σκοτεινός, φωτίζεται με τεχνητό πορτοκαλί φως και καλυμμένος με σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Αυτοί οι σταλακτίτες μεγαλώνουν 1 εκατοστό ανά 100 χρόνια. Ο ξεναγός/βαρκάρης μας είπε ότι μερικοί είναι εδώ για 20.000 χρόνια, κάτι απολύτως πιστευτό δεδομένου του μήκους τους», γράφει η Telegraph.
«Συγκρινόμενος με το ηλιόλουστο αδερφάκι του, αυτός ο θάλαμος έμοιαζε να έχει βγει από τα σπλάχνα της κολάσεως. Είναι όμως εξίσου εντυπωσιακός και σημαντικός για να κατανοήσεις την ανθρώπινη ιστορία του σπηλαίου. Εδώ είναι η νησίδα όπου υπήρξαν οι σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις», γράφει ο δημοσιογράφος της Telegraph. Το πόσο εντυπωσιάστηκε από αυτό το θαύμα της φύσης αποτυπώνεται στην τελευταία παράγραφο του αφιερώματος.
«Στην επιστροφή από το κύριο σπήλαιο παρατήρησα ότι το νερό δεν ήταν πια μπλε αλλά είχε πάρει μια πιο τιρκουάζ απόχρωση και δημιουργούσε ψυχεδελικές αντανακλάσεις στους ασβεστολιθικούς τοίχους του σπηλαίου. Πουλιά χόρευαν μπαινοβγαίνοντας στο σπήλαιο. Και εγώ παρατηρούσα έναν χαμένο κόσμο που είχε εξαφανιστεί για χιλιάδες χρόνια. Και ήμουν ευγνώμων στον Ιωάννη Πετρόχειλο, έναν πολύ ισχυρό σεισμό και ένα επίμονο υπάλληλο σε γραφείο ενοικιάσεως αυτοκινήτων που μπόρεσα να τον δω από κοντά».
