Ένα εµβληµατικό σηµείο της Κρήτης, ένα πανέµορφο οροπέδιο, εκείνο της Νίδας, βρίσκεται σε υψόµετρο 1.450 µέτρων και περιβάλλεται από τους επιβλητικούς ορεινούς όγκους του Ψηλορείτη. Η βλάστηση δεν είναι πλούσια, ωστόσο η περιοχή συγκαταλέγεται σε εκείνες που ξεχωρίζουν για το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος τους. Σύµφωνα µε πηγές, παλιότερα το οροπέδιο καλυπτόταν από πλούσια χλωρίδα, ωστόσο η συστηµατική κτηνοτροφία και υλοτοµία κατέστρεψαν το δάσος της Νίδας. Η προέλευση του ονόµατος σχετίζεται µε τη φράση «στην Ίδη», που σηµαίνει «στον Ψηλορείτη».
Το οροπέδιο έχει σχήµα τριγωνικό και τα βουνά που βρίσκονται τριγύρω του είναι χιονισµένα ως τους πρώτους καλοκαιρινούς µήνες, δίνοντας νότες δροσιάς και µαγείας στην περιοχή. Κάπως έτσι εξάλλου ήταν και τις ηµέρες που ανεβήκαµε στα µέσα Μαΐου, µε τα χιόνια να παραµένουν ακόµη στην άκρη του δρόµου, ενώ σε άλλα σηµεία να απαγορεύουν την κίνηση.
Η µυθολογία έχει σηµαντική παρουσία όσον αφορά στο οροπέδιο και αυτή ταυτίζεται µε διάφορους µύθους, όπου έχουν στο επίκεντρο την ανατροφή του ∆ία στην περιοχή. Ειδικότερα, στο σπήλαιο Ιδαίον Άντρον λέγεται ότι µεγάλωσε ο ∆ίας, ενώ στο οροπέδιο η θεά ∆ήµητρα ερωτεύτηκε τον θνητό Ιασίωνα. Η Νίδα ταυτίζει το όνοµά της και µε διάφορα ιστορικά γεγονότα, όπως στη γερµανική κατοχή που αποτέλεσε κέντρο της αντίστασης.
Μια περιήγηση στη Νίδα µας φέρνει µπροστά στα παραδοσιακά µιτάτα, τις πέτρινες αυτές κατασκευές που χρησιµοποιούνταν από τους βοσκούς για εποχική κατοικία και για να στεγάζουν τις παραγωγικές τους δραστηριότητες. Το αξιοσηµείωτο αυτών των κατασκευών είναι ότι καταφέρνουν να έχουν σταθερή θερµοκρασία στο εσωτερικό τους.
Το οροπέδιο χρησιµοποιείται ως βοσκότοπος, ενώ δεν καλλιεργείται λόγω του µεγάλου υψοµέτρου. Η βλάστηση είναι κυρίως χαµηλή, µε κυρίαρχο είδος τη νεβρίδα ή χρυσόχορτο, ενώ ένα βασικό πρόβληµα είναι η υπερβόσκηση. Ένα µικρό αλλά εξαιρετικό δείγµα δάσους του Ψηλορείτη µπορείτε ακόµη να δείτε στο κοντινό δάσος του Ρούβα, όπου µπορείτε να πάτε από το µονοπάτι Ε4 που ξεκινάει από τη Νίδα και καταλήγει στο Ζαρό. Επίσης, µια αξιόλογη διαδροµή είναι να κατεβείτε το Βοριζανό Φαράγγι, περπατώντας από τον «Πόρο της Μηλιάς», το νότιο πέρασµα που ενώνει το οροπέδιο µε τα χωριά της Ρίζας του Ψηλορείτη.
Το σπήλαιο Ιδαίον Αντρον
Βρίσκεται σε υψόµετρο 1.498 µέτρων στις ανατολικές πλευρές του Ψηλορείτη και σε απόσταση 20 χλµ. από τα Ανώγεια. Αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα λατρευτικά σπήλαια της µινωικής Κρήτης καθώς, όπως αναφέραµε και παραπάνω, συνδέεται µυθολογικά µε τον θεό ∆ία. Ερευνήθηκε για πρώτη φορά από τον Ιταλό αρχαιολόγο Φ. Άλµπερ, ενώ µικρής κλίµακας ανασκαφές έγιναν το 1917 από τον Στ. Ξανθουδίδη και το 1956 από τον Σπ. Μαρινάτο. Η συστηµατική αρχαιολογική έρευνα που πραγµατοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία και τους Ιωάννη και Έφη Σακελλαράκη κατά τα έτη 1982-1985, τεκµηρίωσε την αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία στο Ιδαίο Άντρο από την 4η χιλιετία π.Χ. έως τον 5ο αιώνα.
Τα αρχαιολογικά ευρήµατα πιστοποιούν σποραδική κατοίκηση κατά την τελική νεολιθική περίοδο (3300-3000 π.Χ.), ενώ κατά το µεγαλύτερο µέρος της 3ης χιλιετίας π.Χ. δεν διαπιστώνεται συστηµατική ανθρώπινη παρουσία. Το τελευταίο µισό της 2ης χιλιετίας π.Χ. υποδηλώνεται για πρώτη φορά λατρευτική χρήση του σπηλαίου. Τη µεγαλύτερη προσέλευση επισκεπτών είχε ο ιερός χώρος στους Γεωµετρικούς και Αρχαϊκούς χρόνους (10ο – 6ο αι. π.Χ.). Η σπουδαιότητα του σπηλαίου τεκµηριώνεται από τα πολυάριθµα αφιερώµατα, όπως αγγεία διαφόρων µεγεθών, περίτεχνα σκεύη, ειδώλια, µοναδικές σφραγίδες από ελεφαντόδοντο, κοσµήµατα, µικρογραφικά αγγεία από χρυσό και περιδέραια από ηµιπολύτιµους λίθους.
Διαβάστε ακόμα:
Φαράγγι Πορτίτσας: Οι άγνωστες «Συμπληγάδες» στα Γρεβενά
Μεταξοχώρι Λάρισας: Το ωραιότερο χωριό του Κισσάβου
Αστερούσια Όρη, ο άγνωστος ορεινός όγκος της Κρήτης: Απόκρημνα βράχια, μαγευτική θέα
