Για τους περισσότερους από όσους παραθερίζουν συχνά στις Κυκλάδες, η Πολύαιγος παραμένει ένα μη αναγνωρίσιμο όνομα ή μέρος. Αλλά για εκείνους που έχουν επισκεφθεί τη Μήλο και την Κίμωλο, γνωρίζοντας τις καλοκαιρινές τους ομορφιές πέρα από τους πολύ βασικούς προορισμούς των δύο νησιών, θεωρείται ένα αξιοθέατο που πρέπει να δεις.
Πράγματι, η Πολύαιγος εντυπωσιάζει με την πρώτη ματιά. Ήδη πριν φτάσεις κοντά της, δηλαδή, το βλέμμα πέφτει με θαυμασμό στα λευκά κατακόρυφα βράχια, τα οποία ορθώνονται επιβλητικά πάνω από μια θάλασσα που μοιάζει σαν γαλανή όαση μέσα στο μπλε των βαθύτερων, πελαγικών νερών του Αιγαίου. Γεωλογικά, το νησί έχει ηφαιστειακή καταγωγή –και το δείχνει στον επισκέπτη του, με τρόπο γοητευτικό για το μάτι.
Λόγω των μικρών αποστάσεων στην περιοχή, εντωμεταξύ, η Πολύαιγος αποτέλεσε μήλο της έριδος μεταξύ της Μήλου και της Κίμωλου κατά τα αρχαία χρόνια, για το αν εντάσσεται δηλαδή στην επικράτεια του ενός νησιού ή του άλλου. Ακόμα και σήμερα, μάλιστα, θα τη βρείτε συχνά να συγκαταλέγεται στα μέρη που προτείνονται για μπάνιο στους επισκέπτες της Μήλου, παρότι σε επίπεδο καθαρών αποστάσεων είναι εγγύτερα στην Κίμωλο, στην οποία και ανήκει άλλωστε διοικητικά (παρότι το νησί δεν είναι δημόσιο): τη χωρίζουν μόλις 1,07 ναυτικά μίλια από τα νοτιοανατολικά παράλια αυτής, τη στιγμή που η απόσταση προς την ανατολική πλευρά της Μήλου ανέρχεται σε 3,77 ναυτικά μίλια.
Ένα νησί με ανέγγιχτο χαρακτήρα
Αν και παλιότερα ήταν γνωστή και με τα ονόματα Πόληβος ή Υπόληβος, το Πολύαιγος είναι αυτό που έχει κυριαρχήσει μέσα στα χρόνια, όντας άλλωστε και το πιο αποκαλυπτικό για τις κατσίκες που εξακολουθούν να βρίσκονται εδώ σε αφθονία (Πολύαιγος σημαίνει «πολλές αίγες»). Με έκταση 18,146 τ.χλμ. και μήκος ακτών που ανέρχεται στα 17 χιλιόμετρα, η Πολύαιγος θεωρείται ως το μεγαλύτερο ακατοίκητο νησί των Κυκλάδων. Όμως αυτό δεν είναι ακριβές, αφού η απογραφή του 2011 καταγράφει ως μόνιμους κατοίκους ένα ζευγάρι κτηνοτρόφων.
Πράγματι, η Ελευθερία και ο Πέτρος Μαριάνος δεν βόσκουν απλά τα ζώα τους εδώ: μπορεί στην πράξη να πηγαινοέρχονται στην Κίμωλο, ωστόσο διατηρούν και σπίτι πάνω από την περιοχή στα βορειοδυτικά που είναι γνωστή ως Της Παναγιάς Τ’ Αυλάκι –λειτουργώντας σαν άτυπο «λιμάνι» του νησιού, καθώς είναι ένας βαθύς, σχετικά προστατευμένος από ισχυρούς ανέμους όρμος. Ακόμα παλιότερα, μάλιστα, η Πολύαιγος λέγεται πως είχε πληθυσμό 170 ανθρώπων, ο οποίος έφθινε όμως σταθερά με τα χρόνια, ως το 1972, όταν οι περισσότεροι κάτοικοι την εγκατέλειψαν οριστικά. Κάθε χρόνο στις 22 Αυγούστου, ωστόσο, οι απόγονοί τους, καθώς και πολλοί Κιμωλιάτες, συρρέουν εδώ για να γιορτάσουν την Παναγία Πολυβιάτισσα: την εκκλησία του νησιού, γύρω από την οποία στήνεται φημισμένο πανηγύρι.
Σήμερα, τα παλιά ίχνη της ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας στην Πολύαιγο έχουν μετατραπεί σε αξιοθέατα. Στο βορειοδυτικό της τμήμα, ας πούμε, δεσπόζει η προαναφερόμενη εκκλησία της Παναγίας Πολυβιάτισσας, μόνη απόγονος μιας παλαιότερης μονής αφιερωμένης στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που ξέρουμε ότι ιδρύθηκε το 1622 και πλέον στέκει ερειπωμένη. Στα ανατολικά, πάλι, στο ακρωτήριο Μάσκουλα, υψώνεται φάρος με 9 μέτρα ύψος, που κατασκευάστηκε το 1898 σε έναν λοφίσκο με υψόμετρο (περίπου) 130 μέτρων. Πλέον, φυσικά, λειτουργεί με αυτόματο τρόπο, με τη φωτοβολία του να φτάνει μέχρι και τα 22 μίλια. Επιπλέον, υπάρχουν και δύο εγκαταλελειμμένα λατομεία, όπου γινόταν εξόρυξη τραχείτη –σκληρού ηφαιστειακού πετρώματος χρήσιμου για να φτιάχνει κανείς μυλόπετρες– καθώς και αργυρούχας βαρυτίνης.
Η Πολύαιγος είναι νησί αρκετά τραχύ, με χαμηλούς λόφους (το ανώτερο υψόμετρο υπολογίζεται στα 310 μέτρα) και με μια μικρή πεδιάδα στο κέντρο του. Δεν είναι ξερό, ωστόσο η βλάστηση τείνει να είναι χαμηλή: πέρα από κάποιους κέδρους και αλμυρίκια προς τα παράλια, δηλαδή, κυριαρχούν τα φρύγανα και τα αείφυλλα θαμνώδη φυτά που περιγράφουμε συνήθως ως μακκί ή μακία.
Επιπλέον, λόγω της σπάνιας πανίδας που ζει εδώ, το νησί έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000, καθώς είναι τόπος αναπαραγωγής της προστατευόμενης μεσογειακής φώκιας Μονάχους-Μονάχους, ενώ φιλοξενεί επίσης την ενδημική οχιά Microvipera schweizeri, μπλε σαύρες, σπιζαετούς, καθώς και γεράκια του είδους Falco eleonore (μαυροπετρίτες), που κι αυτή χρήζουν ειδικής προστασίας. Ωστόσο η ένταξη σε Natura 2000 στάτους δεν είναι η μόνη αιτία που έχει διασφαλίσει τον ανέγγιχτο χαρακτήρα που διακρίνει την Πολύαιγο, εντυπωσιάζοντας όσους έρχονται εδώ.
Όπως ειπώθηκε και πιο πριν, το νησί δεν ανήκει στο ελληνικό δημόσιο. Από τα συνολικά 17.373 στρέμματά του, τα 17.703 ανήκουν στο Κοινωφελές Ίδρυμα με την επωνυμία «Κληροδότημα Ιωάννου Σταύρου Λογοθέτη Ιερού Ναού Οδηγήτριας Κιμώλου» (τα υπόλοιπα ανήκουν σε διάφορους ιδιώτες), το οποίο διαχειρίζεται τετραμελής επιτροπή, υπό τον όρο πρόεδρός της να είναι πάντα κάποιος προερχόμενος από την οικογένεια Λογοθέτη. Σύμφωνα λοιπόν με τους κανονισμούς του κληροδοτήματος, επιτρέπεται μόνο η ενοικίαση για χρήση σχετική με βοσκοτόπια. Παρά ταύτα, το 2016 έγινε απόπειρα τουριστικής εκμετάλλευσης, η οποία δεν καρποφόρησε. Τα έσοδα που προκύπτουν χρηματοδοτούν τη συντήρηση των εκκλησιαστικών εγκαταστάσεων στο νησί, την εκκλησία της Παναγίας Οδηγήτριας στην Κίμωλο και την προικοδότηση άπορων κορασίδων της Κίμωλου.
Οι παραλίες της Πολύαιγου
Με 27 χιλιόμετρα ακτογραμμή, η Πολύαιγος διαθέτει κάμποσες παραλίες, τις οποίες τιμούν όσοι την επισκέπτονται τα καλοκαίρια. Όλες, φυσικά, είναι ανοργάνωτες. Ταυτόχρονα, οι ακτές είναι γεμάτες από βράχους σε παράξενους μα γοητευτικούς σχηματισμούς, ενώ υπάρχουν και θαλάσσιες σπηλιές, με πιο διάσημη ανάμεσά τους αυτή της Φανάρας στη βόρεια πλευρά του νησιού, με τις μεγάλες τρύπες στην οροφή: έχει απαθανατιστεί σε πολλές φωτογραφίες επισκεπτών, καθώς το μέγεθός της επιτρέπει την πλεύση των σκαφών. Ακόμα βορειότερα, επίσης, θα δείτε τη Διαμαντοσπηλιά, με τα λεπτά κρύσταλλα χαλαζία που στραφτοκοπάνε στα βράχια της.
Λόγω της κοντινής της απόστασης στην Κίμωλο, η πιο δημοφιλής παραλία της Πολύαιγου είναι το Πάνω Μερσίνι (ή Μυρσίνι), με θέα τη βραχονησίδα Μανωλονήσι. Η λευκή της άμμος και τα ήρεμα, τιρκουάζ νερά της που είναι γενικά προστατευμένα από τους ισχυρούς ανέμους του Αιγαίου, την έχουν κάνει δημοφιλή θερινό προορισμό για πολλά ιδιωτικά σκάφη και γιοτ. Λίγο πιο νότια υπάρχει και το Κάτω Μερσίνι, μια λωρίδα (επίσης) λευκής άμμο, με υπέροχη θάλασσα. Για τους φίλους της πεζοπορίας, τώρα, από την Πάνω Μυρσίνη ξεκινάει κι ένα μονοπάτι που βγάζει στην προαναφερόμενη παραλία Της Παναγιάς Τ’ Αυλάκι: υπολογίστε 1 ώρα περπάτημα για να πάτε κι άλλο τόσο για να γυρίσετε. Ωστόσο, παρότι η διαδρομή θεωρείται αρκετά εύκολη, είναι ίσως καλύτερα να την κάνετε με κάποιον ντόπιο που να τη γνωρίζει καλά (ειδικά αν έρχεστε για πρώτη φορά).
Πλέοντας κατόπιν στα νότια του Κάτω Μερσινιού θα δείτε τη μικρή παραλία Μάντρα, με τα ογκώδη, κατάλευκα βράχια που μοιάζουν με γλυπτά. Ιδιαίτερη εντύπωση, ωστόσο, θα σας κάνουν οι βραχονησίδες Καλόγεροι, στον όρμο των οποίων, κοντά στα ερείπια των παλιών ορυχείων, θα βρείτε μια μικρή παραλία με σμαραγδί νερά. Στο νοτιοδυτικό κομμάτι του νησιού υπάρχει μία ακόμα διάσημη παραλία της Πολύαιγου, τα λεγόμενα Γαλάζια Νερά, με λευκή άμμο και διάφανα, γαλαζωπά νερά με κρυστάλλινη αίσθηση. Πολλοί, μάλιστα, τη θεωρούν από τις ωραιότερες «κρυφές» ακτές στις Κυκλάδες. Σημειώστε και τον πολύ ωραίο βυθό, επίσης, που προσφέρεται για όσους αγαπούν τις βουτιές με μάσκα και αναπνευστήρα.
Λίγο πιο νότια είναι μία ακόμα σαγηνευτική παραλία, η λεγόμενη «Πισίνα»: τα γαλαζοπράσινα νερά της δίνουν μια τέτοια εντύπωση, έτσι όπως βρίσκονται εντός ενός κλειστού όρμου. Στα βορειανατολικά, τέλος, θα φτάσετε στην παραλία Άμμουρα, με γαλανά νερά, κοχύλια και λευκή άμμο. Δεν αποκλείεται να συναντήσετε και αγριοκάτσικα εδώ, ενώ υπάρχει και μονοπάτι προς τον προαναφερόμενο φάρο του νησιού. Είναι δύσβατο και θα χρειαστεί 20 με 30 λεπτά πεζοπορίας με καλά αθλητικά παπούτσια, αλλά, αν τα καταφέρετε, θα αποζημιωθείτε με την ωραιότερη θέα στο νησί.
Πώς θα έρθετε εδώ
Στην Πολύαιγο θα φτάσετε εύκολα από τη Μήλο ή την Κίμωλο, εάν διαθέτετε δικό σας ταχύπλοο ή ιστιοπλοϊκό. Άλλωστε, όπως είπαμε και προηγουμένως, θα δείτε ότι στην αιχμή του ελληνικού καλοκαιριού οι πιο γνωστές της παραλίες πλημμυρίζουν από γιοτ. Κατά καιρούς, μάλιστα, έχουν έρθει και πολλοί επώνυμοι στα νερά του νησιού, σαν τον πρώην πρόεδρο των Η.Π.Α. Τζωρτζ Μπους (τον πρεσβύτερο), τον νυν βασιλιά Κάρολο της Βρετανίας ή τη Μόνικα Μπελούτσι.
Αν δεν έχετε σκάφος, ωστόσο, θα βρείτε πολλές ευκαιρίες εκδρομών με καΐκια και θαλάσσια ταξί. Πολλά ξεκινούν από την Ψάθη στη γειτόνισσα Κίμωλο ή από τον Αδάμα και τα Πολλώνια της Μήλου, υπάρχουν όμως κι αυτά που έρχονται από τη Φολέγανδρο, διανύοντας μια απόσταση 11,5 ναυτικών μιλίων ή από τη Σίφνο (από τη Μαρίνα Πλατύ Γιαλού). Εφόσον οι παραλίες της Πολύαιγου είναι ανοργάνωτες, θα πρέπει να μεριμνήσετε να φέρετε μαζί σας ομπρέλες, καπέλα και αντηλιακά, ίσως και κρύο νερό με κάποια σνακ, αν δεν προβλέπονται στις παροχές της εκδρομής σας. Σίγουρα, επίσης, θα πρέπει να τσεκάρετε το δελτίο καιρού για τους ανέμους της περιοχής, γιατί όταν φυσάει οι περισσότερες παραλίες είναι σχεδόν απροσπέλαστες.
Διαβάστε ακόμα:
Παπάφραγκας: Η παραλία-μινιατούρα της Μήλου με τα τρία σπήλαια και τα τιρκουάζ νερά
Η Κίμωλος των τιρκουάζ νερών και του καλού φαγητού -Ο Θέμος ‘Apicos’ Ρίζος μας ξεναγεί στο νησί του
