Σχεδόν δίπλα στην εθνική οδό Ιωαννίνων – Κακαβιάς, βρίσκεται κρυμμένη μία λίμνη που ελάχιστοι ξέρουν. Ο λόγος για την λίμνη Ζαραβίνα. Βαθιά και μικρή, η λίμνη Ζαραβίνα, γνωστή και ως Τζαραβίνα ή Νεζερός , είναι μία άγνωστη λίμνη στα βόρεια του νομού Ιωαννίνων στην ευρύτερη περιοχή του Πωγωνίου. Χωμένη μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο μία ανάσα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, η λίμνη Ζαραβίνα φιλοξενεί ένα μοναδικό οικοσύστημα με σπάνια είδη και κρυμμένους θρύλους.
Από μακριά, το πυκνό δάσος βελανιδιάς φαίνεται έτοιμο να καταπιεί την μικρή γαλάζια λίμνη, ενώ δύσκολα θα διακρίνει κανείς με γυμνό μάτι μονοπάτια, δρόμους ή διαδρομές. Από γεωλογικής άποψης, η λίμνη είναι μία βαθιά χαράδρα που κάποια στιγμή στα πολύ προϊστορικά χρόνια γέμισε με νερά από τους παγετώνες που διαρκώς έλιωναν. Ίσως έτσι εξηγείται και το τεράστιο βάθος της μικρής λίμνης που – όσο και αν δεν φαίνεται – ξεπερνά τα 30 μέτρα κάνοντας την μία από τις πιο βαθιές λίμνες στην Ελλάδα.
Όπως είναι φυσικό, το μεγάλο βάθος της λίμνης με τις ρουφήχτρες, τις καταβόθρες και τα βαλτώδη νερά έκαναν την λαϊκή φαντασία να οργιάζει. Οι θρύλοι και οι δοξασίες γύρω από την λίμνη έδιναν και έπαιρναν για χρόνια. Παλιά έλεγαν πως αν ρίξεις ένα κανάτι στην λίμνη θα το δεις στα Γιάννενα. Αν και πρόκειται για λαϊκή υπερβολή, ο θρύλος μπορεί να έχει μία μικρή βάση, γιατί η λίμνη Ζαραβίνα έχει και αρκετές υπόγειες εκροές που μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν είναι πλήρως σίγουροι για το που οδηγούν.
Μάλιστα, το 2011 επιστήμονες προσπάθησαν να μελετήσουν τον πυθμένα της λίμνης για να δουν τι ακριβώς συμβαίνει κάτω από τα φαινομενικά ήρεμα νερά της κρυμμένης λίμνης. Παρά τον αρχικό ενθουσιασμό, η κατάδυση διακόπηκε εξαιτίας της ανεύρεσης υδρόθειου, το οποίο δημιουργούσε ένα ασφυκτικό και σκοτεινό περιβάλλον μέσα στο νερό.
Όσο ανεξερεύνητη και αν είναι, η λίμνη Ζαραβίνα φιλοξένει στις όχθες της ένα πλούσιο οικοσύστημα με αμέτρητες βελανιδιές να γεμίσουν ασφυκτικά τις γύρω πλαγιές, ενώ δεκάδες είδη σχεδόν εξαφανισμένων πτηνών βρίσκουν κάθε εποχή του χρόνου ένα ήσυχο καταφύγιο μακριά από την πολύβουη ανθρώπινη δραστηριότητα. Στην Ζαραβίνα, μπορεί να συναντήσετε και τον αετό που «γαβγίζει». Καλά διαβάζετε. Ο περίφημος κραυγαετός, γνωστός για τις εκκωφαντικές κραυγές του, βρίσκει κάθε χρόνο καταφύγιο στις πυκνές βελανιδιές αναζητώντας υπομονετικά την λεία του, ενώ η καφέ αρκούδα έχει δημιουργήσει και τον δικό της ασφαλή βιότοπο στην περιοχή.
Για χρόνια, όμως, η ανεξερεύνητη λίμνη παρέμενε απροσπέλαστη στο κοινό εξαιτίας μίας ιδιαίτερης για τα ελληνικά δεδομένα δικαστικής διαμάχης. Από το 1885, η λίμνη θεωρούνταν ιδιωτική βάσει ενός οθωμανικού φιρμανιού που καθιστούσε την λίμνη τσιφλίκι μίας γνωστής οικογένειας από την περιοχή. Κάπου στην δεκαετία του 1980, οι κάτοικοι της περιοχής ξεκίνησαν μία ατέλειωτη δικαστική διαμάχη, η οποία ολοκληρώθηκε σχεδόν 40 χρόνια αργότερα με την απόδοση της λίμνης στο ελληνικό κράτος. Πως ήταν, όμως, δυνατόν ένας ιδιώτης να έχει στην κατοχή του μία λίμνη;
Η κυριότητα της λίμνης στηριζόταν για αιώνες σε τίτλους ιδιοκτησίας που είχε αποδώσει κάποιος Τούρκος πασάς της περιοχής και παρά την προσάρτηση της Ηπείρου στην Ελλάδα το 1913 η λίμνη παρέμενε ιδιωτική. Για χρόνια, οι κάτοικοι των γύρω κοινοτήτων προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να «σπάσει» αυτό το περίεργο ιδιοκτησιακό καθεστώς και να αποδοθεί η λίμνη στο ελληνικό Δημόσιο, ώστε να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της περιοχής. Έτσι, το 2011 μετά από χρόνια δικαστηρίων, μηνύσεων και προσφυγών, η λίμνη Ζαραβίνα πέρασε στην κυριότητα του Δημoσίου και έγινε κοινόχρηστη.
Η λίμνη Ζαραβίνα απέχει 45 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα και μόλις 14 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Σημεία αναφοράς είναι οι οικισμοί της Ζαραβίνας και της Σιταριάς σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων και οι δύο, ενώ πριν επισκεφθείτε την περιοχή, είναι καλό να ρίξετε μία ματιά στον καιρό και να προετοιμαστείτε κατάλληλα για μία φυσική εξόρμηση.
Διαβάστε ακόμα:
5 Αirbnb στα Ιωάννινα για τις γιορτινές αποδράσεις
Μονή Φιλανθρωπηνών – Tο αινιγματικό μοναστήρι στο νησί της λίμνης των Ιωαννίνων
Λίμνη Πηγών Αώου: Υπέροχα νερά και επιβλητικά λιβάδια, στην «καρδιά» της Πίνδου
